نگاهی کوتاه به موضوعات اقتصادی روزنامه‌ها (۲۶ دی ۱۴۰۳)؛
از سیاهه وام‌های خبرساز تا مجوز گرانی در آستانه نوروز و ماه رمضان

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ روزنامه‌های مهم کشور در گزارش‌های اقتصادی امروز خود به موضوعات مختلفی اعم از تاثیر ریاست جمهوری ترامپ بر بازار‌های مالی ایران، تاثیر پیوستن ایران به FATF، مشکلات خرید آنلاین طلا، افزایش بی‌رویه قیمت کالا‌های اساسی و تسهیلات معوق کلان و وام‌های پرداختی پرداخته‌اند.

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارش اقتصادی خود با عنوان «بازار‌ها با تحلیف ترامپ» تاثیرات احتمالی آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ بر بازار‌های مالی ایران، به‌ویژه بورس را مورد بررسی قرار داده است. در این گزارش آمده است: «دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ تاثیرات عمیقی بر اقتصاد ایران داشت، با خروج آمریکا از برجام تحریم‌ها بازگشت و صادرات نفت کاهش یافت. نرخ ارز و تورم افزایش پیدا کرد و شاخص بورس باوجود رشد اولیه، در نهایت دچار نوسانات و افت شدید شد. برای دوره جدید ترامپ، دو سناریو مطرح است: ادامه فشار حداکثری و احتمال درگیری نظامی که می‌تواند باعث افزایش نرخ دلار و رشد صنایع صادرات‌محور شود اما ریسک و کاهش نقدینگی را به همراه دارد، یا مذاکره مستقیم ایران و آمریکا که احتمال کاهش تنش‌ها، بهبود روابط و جذب سرمایه خارجی را دارد اما ممکن است نرخ دلار و سودآوری صنایع واردات‌محور را تحت تاثیر قرار دهد. در این میان فرسایشی شدن مذاکرات و بی‌اعتمادی عمومی از چالش‌های اصلی بازار سرمایه هستند و اصلاحات ساختاری و تقویت تولید داخلی از راه‌حل‌های پیشنهادی است.»

گزارش اقتصادی روزنامه سازندگی با عنوان «دو گام مثبت» به تحلیل وضعیت اقتصادی ایران و اهمیت پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به منظور رفع تحریم‌ها، بهبود روابط بانکی و تجاری و تسهیل مبادلات مالی بین‌المللی پرداخته است. سازندگی آورده است: «مسعود پزشکیان در تحلیل‌های خود به اهمیت دو اقدام کلیدی، رفع تحریم‌ها و پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران اشاره کرده است. او معتقد است که این دو اقدام به تسهیل مبادلات مالی بین‌المللی، بهبود روابط بانکی، کاهش هزینه‌های مالی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک می‌کنند. در گذشته برخی سیاستمداران ایرانی تحریم‌ها را نادیده گرفته و رابطه با جهان را امری غیرضروری می‌دانستند اما اکنون شرایط تغییر کرده است و بسیاری از تحلیلگران بر لزوم پیوستن به FATF برای بهبود وضعیت اقتصادی تاکید دارند. گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به عنوان یک نهاد بین‌المللی، با هدف مبارزه با پولشویی، تامین مالی تروریسم و گسترش تسلیحات کشتارجمعی فعالیت می‌کند. پیوستن به FATF می‌تواند ایران را از فهرست سیاه این گروه خارج کند و بدین ترتیب مانع از تحریم‌های مالی و بانکی بیشتر شود. این امر می‌تواند به کاهش موانع بانکی و تسهیل روابط مالی با کشور‌های دیگر منجر شود. مزایای این اقدام شامل بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، کاهش هزینه‌های تجاری و فراهم آوردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری است که در نهایت موجب رشد و توسعه اقتصادی می‌شود. با این حال تصویب لوایح پالرمو و CFT که برای پیوستن به FATF ضروری هستند با چالش‌هایی مواجه بوده است. این لوایح چندین سال است که در مجمع تشخیص مصلحت نظام مسکوت مانده‌اند و هنوز به تصویب نهایی نرسیده‌اند. برخی مخالفان بر این باورند که در شرایط تحریمی، پیوستن به FATF ثمری نخواهد داشت و فقط مشکلات اقتصادی کشور را افزایش خواهد داد. از سوی دیگر موافقان این لوایح معتقدند که عدم پیوستن به FATF ایران را در فهرست سیاه نگه می‌دارد و مانع از بهبود شرایط اقتصادی و تجاری کشور می‌شود. در همین راستا مسعود پزشکیان و تیم او از رهبری خواسته‌اند که موضوع پیوستن به FATF در دستور کار مجمع تشخیص قرار گیرد. این اقدامات می‌تواند به عنوان گام‌های مهمی در جهت رفع مشکلات اقتصادی کشور و بهبود وضعیت معیشتی مردم باشد. در نهایت پیوستن به FATF به عنوان یک ابزار مهم برای احیای اقتصاد ملی و کاهش مشکلات بانکی و تجاری، می‌تواند ایران را در مسیر رشد و توسعه قرار دهد و مزایای زیادی از جمله بهبود روابط مالی با جهان، کاهش هزینه‌های تجاری و جذب سرمایه‌گذاری را به همراه داشته باشد.»

روزنامه وطن‌امروز نیز در گزارش اقتصادی خود پیوستن ایران به FATF و کنوانسیون‌های پالرمو و CFT را بررسی و عنوان «سناریوی امتیازدهی به غرب» را برای آن برگزیده است. وطن‌امروز آورده است: «پیوستن ایران به FATF و کنوانسیون‌های پالرمو و CFT با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شده است. برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصاد معتقدند پذیرش این کنوانسیون‌ها در شرایط تحریم‌های بانکی آمریکا هیچ دستاوردی برای کشور ندارد و ممکن است راه‌های دور زدن تحریم‌ها را مسدود کند. موافقان پیوستن به FATF از کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و هزینه‌های تجاری صحبت می‌کنند اما برخی مانند عبدالمجید شیخی آن را در تضاد با منافع ملی و به نفع کشور‌های استعمارگر می‌دانند. اختلافات اصلی در تعریف تروریسم میان FATF و ایران است که می‌تواند روابط اقتصادی ایران را محدود کند. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌دهند ایران باید به جای پیوستن به FATF، بر تولید داخلی و کاهش اثرات تحریم‌ها تمرکز کند.»

روزنامه جام‌جم با عنوان «کلاهبرداری با طلای رنگ پریده» در گزارش اقتصادی خود کلاهبرداری‌ها و مشکلات خرید طلا از طریق پلتفرم‌های آنلاین و فضای مجازی را مورد بررسی قرارداده است. در این گزارش آمده است: «در سال‌های اخیر بازار طلا در ایران به دلیل تورم بالا و نیاز به سرمایه‌گذاری کم مورد توجه مردم قرار گرفته است. اما برخی روش‌های خرید آنلاین طلا در فضای مجازی که فاقد مجوز هستند، باعث بروز مشکلاتی همچون کلاهبرداری و تقلب شده‌اند. این پلتفرم‌ها که اغلب بدون نظارت و هویت مشخص فعالیت می‌کنند، برخی اوقات اقدام به خالی‌فروشی می‌کنند و ممکن است قادر به تحویل فیزیکی طلا نباشند. علاوه بر این مشکلاتی مانند مشخص نبودن عیار واقعی طلا و نداشتن قوانین حسابداری شفاف، باعث افزایش شکایات از این نوع فروش‌ها شده است. اتحادیه طلا و جواهر تهران توصیه کرده که مردم فقط از فروشندگان معتبر و دارای مجوز از اتحادیه خرید کنند.»

«مجوز گرانی در استقبال از رمضان و نوروز!» عنوان گزارش اقتصادی روزنامه جوان که به بررسی افزایش بی‌رویه قیمت کالا‌های اساسی در ایران پرداخته است. در این گزارش آمده است: «افزایش قیمت کالا‌های اساسی در ایران به طور مداوم و گاه هفتگی یا روزانه رخ می‌دهد. پیش از این برای افزایش قیمت‌ها جلسات برگزار و در صورت تایید افزایش قیمت‌ها اعلام می‌شد، اما اکنون گرانی‌ها بدون اطلاع‌رسانی قبلی و به صورت خودسرانه رخ می‌دهد و این افزایش قیمت‌ها عمدتا به دلیل افزایش نرخ ارز و حذف ارز نیمایی است. به ویژه در آستانه ماه رمضان و نوروز قیمت‌هایی مانند روغن، لبنیات، حبوبات و ماکارونی افزایش یافته‌اند، به عنوان مثال قیمت روغن و محصولات لبنی به طور مداوم افزایش یافته است. همچنین قیمت برخی کالا‌ها مانند مربا و حلوا ارده به دلیل حذف ارز نیمایی افزایش پیدا کرده است، علاوه بر این برخی تخلفات نظارتی مانند گران‌فروشی و عدم رعایت قیمت‌های مصوب در صنایع لبنی مشاهده می‌شود. وضعیت یارانه‌های نقدی نیز نامشخص است و دولت در تلاش است سه دهک بالای جامعه را حذف کند اما منابع شناسایی این دهک‌ها هنوز روشن نیست. این موارد در کنار نظارت ضعیف بر بازار شرایط دشواری را برای مردم ایجاد کرده است.»

روزنامه خراسان در گزارش اقتصادی خود با عنوان «سیاهه وام‌های خبرساز بانکی» وضعیت تسهیلات معوق کلان و وام‌های پرداختی به اشخاص مرتبط با بانک‌ها را مورد بررسی قرار داده است. خراسان آورده است: «تازه‌ترین داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد تسهیلات غیرجاری بانک‌ها در پاییز امسال رشد ۲۳ درصدی داشته و به ۷۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. از این مقدار ۵۸ درصد متعلق به سه بانک صنعت و معدن، پاسارگاد و آینده است که مجموعا ۴۶۱ هزار میلیارد تومان بدهی دارند. در بررسی نوسانات تسهیلات معوق، بانک رفاه با کاهش ۹۱ درصدی روبه‌رو شده، در حالی که بانک‌های گردشگری، سینا و توسعه تعاون افزایش قابل توجهی بین ۱۵۳ تا ۳۴۵ درصد داشته‌اند. همچنین، بانک‌ها تا پایان پاییز ۳۲۱ هزار میلیارد تومان به اشخاص مرتبط خود وام داده‌اند که بیشترین سهم متعلق به بانک‌های آینده، شهر و ملل است. این سه بانک به ترتیب ۸۵.۳، ۷۳.۴ و ۳۲.۹ هزار میلیارد تومان به اشخاص مرتبط خود وام پرداخت کرده‌اند. نکته قابل‌توجه این است که این بانک‌ها تاکنون هیچ تسهیلاتی در قالب نهضت ملی مسکن پرداخت نکرده‌اند. رشد تسهیلات معوق کلان و تسهیلات به اشخاص مرتبط در کنار عدم پرداخت وام‌های حمایتی نظیر نهضت ملی مسکن، نشان‌دهنده ضعف در نظارت بانکی و تخطی از قوانین است.»