به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ شرکت چینی DeepSeek با انتشار نسخه باز مدل استدلالی خود به نام R۱، جهان هوش مصنوعی را به چالش کشیده است. این مدل با طراحی و تکنولوژی منحصر‌به‌فرد خود توانسته در برخی جنبه‌ها با مدل o۱ شرکت OpenAI رقابت کند. از زمان عرضه این مدل موجی از تحلیل‌ها، انتقادات و تحسین‌ها در فضای تکنولوژی شکل گرفت.
در واکنش‌های اولیه به مدل R۱، مارک آندریسن، یکی از چهره‌های برجسته سرمایه‌گذاری با ستایش این دستاورد گفت: «DeepSeek یکی از شگفت‌انگیزترین و تاثیرگذارترین دستاورد‌هایی بوده که من تاکنون دیده‌ام.»
این تحسین زمانی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم DeepSeek اعلام کرده که مدل آنها با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از رقبا ساخته شده، به طوری که هزینه آموزش مدل R۱ فقط ۵.۶ میلیون دلار بوده است. این در حالی بوده که شرکت‌های بزرگی مانند OpenAI و Google برای مدل‌های خود صد‌ها میلیون دلار سرمایه صرف می‌کنند.
با وجود تحریم‌های آمریکا، یکی از جنبه‌های برجسته این پروژه، موفقیت DeepSeek در مواجهه با تحریم‌های ایالات متحده علیه فروش تراشه‌های پیشرفته به چین است. این تحریم‌ها بسیاری از شرکت‌های چینی را مجبور به یافتن راهکار‌های خلاقانه و استفاده بهینه از منابع موجود کرده و به گفته شرکت DeepSeek، به جای وابستگی به سخت‌افزار‌های گران قیمت، روش‌هایی نوآورانه برای کاهش هزینه‌های محاسباتی و بهینه‌سازی عملکرد مدل‌های خود اتخاذ کرده است.
موفقیت DeepSeek بی‌حاشیه نبوده و ادعا‌های جنجالی در مورد این شرکت وجود دارد. نیل خوسلا، مدیرعامل Curai، شرکت چینی را به عملیات روانی دولت چین متهم و ادعا کرده که هزینه‌های پایین اعلام‌شده جعلی هستند و هدف آنها آسیب رساندن به رقابت‌پذیری صنعت هوش مصنوعی در ایالات متحده است. اگرچه این اظهارات جنجالی، هیچ مدرک مشخصی برای اثبات به همراه نداشته است.
همچنین هولگر زشپیتز، روزنامه‌نگار هشدار داد که اگر DeepSeek واقعا موفق شود، این شرکت می‌تواند تهدیدی بزرگ برای بازار‌های سهام آمریکا باشد.
وی معتقد است که توانایی ساخت مدل‌هایی با کیفیت بالا و هزینه پایین ممکن است که ارزش سرمایه‌گذاری‌های عظیم آمریکا در صنعت هوش مصنوعی را زیر سوال ببرد.
آموزش مدل‌های متن‌باز یکی از نکات برجسته این رویداد در رقابت بین مدل‌های متن‌باز و بسته است. یان لوکون، مدیرعامل Meta AI تاکید کرد که این موضوع نباید صرفا از منظر رقابت چین و آمریکا دیده شود.
وی گفت: «مدل‌های متن‌باز در حال پیشی گرفتن از مدل‌های اختصاصی هستند.»
به گفته وی، موفقیت DeepSeek نشان‌دهنده قدرت استفاده از منابع متن‌باز مانند PyTorch و Llama است. این شرکت توانسته است با ترکیب نوآوری‌های خود و استفاده از این ابزار‌های متن‌باز، هزینه‌ها را کاهش دهد و مدل‌های پیشرفته‌ای بسازد.
موفقیت تجاری و جذب کاربران نیز تاثیر این موفقیت در بازار جهانی را محسوس کرده، به طوری که نرم‌افزار موبایلی DeepSeek که در اوایل ژانویه عرضه شد، توانست به سرعت در بازار‌هایی مانند ایالات متحده، بریتانیا و چین محبوبیت پیدا کند. این نرم‌افزار حتی در اپ استور اپل از ChatGPT پیشی گرفت و به اپلیکیشن رایگان برتر تبدیل شد.
یکی از نقاط قوت مدل R۱ استفاده از رویکرد یادگیری تقویتی (RL) است که برخلاف بسیاری از مدل‌های دیگر که از فرآیند تنظیم دقیق تحت نظارت (SFT) بهره می‌برند، DeepSeek این روش را کنار گذاشته و به طور کامل بر یادگیری تقویتی متمرکز شده است. این رویکرد جسورانه به مدل اجازه داده تا توانایی استدلال مستقل را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
علاوه بر این، DeepSeek از تکنیک‌هایی مانند کاهش مصرف حافظه با استفاده از اعداد ممیز شناور ۸ بیتی به جای ۳۲ بیتی استفاده کرده است. این نوآوری‌ها به شرکت اجازه می‌دهند تا مدل خود را با سخت‌افزار محدود توسعه داده و هزینه‌ها را به میزان چشمگیری کاهش دهند.
موفقیت DeepSeek R۱ نشانه‌ای از امکان‌پذیری رقابت شرکت‌های کوچک‌تر با غول‌های فناوری است. این موفقیت نه فقط پیامد‌های ژئوپلیتیکی، بلکه تاثیرات گسترده‌ای بر نحوه طراحی و پیاده‌سازی مدل‌های هوش مصنوعی دارد. تحلیلگران معتقدند که ظهور DeepSeek می‌تواند سایر شرکت‌ها را نیز به سمت روش‌های مقرون به صرفه‌تر سوق دهد.
با وجود تمام بحث‌ها، موفقیت DeepSeek نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در صنعت هوش مصنوعی است. این شرکت با بهره‌گیری از روش‌های نوآورانه و تمرکز بر مدل‌های متن‌باز نه فقط توانسته رقبای قدرتمند خود را به چالش بکشد، بلکه این پیام را به صنعت جهانی رسانده که با خلاقیت و بهینه‌سازی می‌توان از محدودیت‌ها عبور کرد.
تاثیر پیشرفت هوش مصنوعی چینی بر بازار سهام و کریپتو؛ ورود DeepSeek و تغییرات جهانی
پیشرفت این هوش مصنوعی چینی، بازار سهام و کریپتو را نیز تحت تاثیر قرار داده است. در حالی که شرکت‌هایی مانند OpenAI سال‌ها زمان و میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند، DeepSeek با هزینه‌ای به مراتب کمتر توانسته به این موفقیت دست یابد. این امر باعث شده تا سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار به شدت نسبت به آینده غول‌های تکنولوژی آمریکایی شک و تردید پیدا کنند.
از آنجایی که چین موفق به توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی پیشرفته شده، این موضوع می‌تواند به شدت بر بازار سهام تکنولوژی در آمریکا و دیگر کشور‌های غربی تاثیر بگذارد. کاهش اعتماد به شرکت‌های آمریکایی مانند Nvidia و OpenAI به دلیل این پیشرفت، احتمالا موجب فروش سهام‌های این شرکت‌ها و کاهش ارزش آنها خواهد شد.
همبستگی بین بازار‌های سهام و تکنولوژی با بازار کریپتو نیز قابل توجه است. از آنجا که بسیاری از دارایی‌های دیجیتال و ارز‌های رمزنگاری‌شده تحت تاثیر وضعیت اقتصادی جهانی قرار دارند، سقوط یا نوسانات بازار سهام می‌تواند به طور مستقیم بر بازار کریپتو تاثیر بگذارد. همچنین این همبستگی منجر به افزایش نوسانات و فشار فروش در بازار کریپتو شده است.
بازار کریپتو، به ویژه بیت‌کوین در این شرایط شاهد کاهش قابل توجهی بوده است. ورود فناوری‌های جدید و پیشرفته به بازار‌های جهانی، به ویژه هوش مصنوعی چینی باعث ایجاد ترس و بی‌اعتمادی در میان سرمایه‌گذاران کریپتو شده است. افزایش فشار فروش در بازار سهام به کاهش ارزش دارایی‌های دیجیتال منجر شده و در نتیجه، بیت‌کوین و دیگر ارز‌های دیجیتال تحت فشار سنگینی قرار گرفته‌اند. کاهش تقاضا برای دارایی‌های دیجیتال ناشی از عدم اطمینان از وضعیت اقتصادی و تکنولوژیکی می‌تواند به کاهش بیشتر قیمت بیت‌کوین و دیگر ارز‌های دیجیتال منجر شود.
اگرچه پیشرفت DeepSeek می‌تواند به کاهش اعتماد به غول‌های تکنولوژی غربی منجر شود اما از طرفی این تحولات می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای پذیرش گسترده‌تر فناوری‌های نوین ایجاد کند. بر اساس پیش‌بینی‌ها اگر این روند ادامه یابد، ممکن است شاهد تغییرات عمده در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری جهانی و جابه‌جایی سرمایه‌ها از بازار‌های سنتی به سمت دارایی‌های دیجیتال باشیم.
رابرت کیوساکی، سرمایه‌گذار مشهور پیش‌بینی کرده که در حالی بازار سهام در ماه‌های آینده با مشکلات جدی مواجه خواهد شد که بازار کریپتو و به ویژه بیت‌کوین در بلندمدت رشد خواهد کرد. این روند می‌تواند به ویژه در کشور‌هایی که در حال آماده‌سازی استراتژی‌های جدید برای استفاده از بیت‌کوین و ارز‌های دیجیتال هستند، قابل مشاهده باشد.
پیشرفت DeepSeek و تحولات هوش مصنوعی چینی، به ویژه در زمینه مدل‌های زبانی و فناوری‌های مرتبط، تاثیرات گسترده‌ای بر بازار‌های سهام و کریپتو گذاشته است. این تحولات نه فقط باعث کاهش اعتماد به بازار‌های تکنولوژی غرب شده، بلکه فشار فروش در بازار کریپتو را افزایش داده است. در حالی که این تغییرات ممکن است در کوتاه‌مدت منجر به نوسانات شدید در قیمت‌ها شود اما در بلندمدت فرصت‌هایی برای رشد بازار کریپتو و پذیرش آن در سطح جهانی ایجاد خواهد کرد.