به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل اقتصاد معاصر؛ روزنامه عبری زبان «هاآرتص» در گزارشی از تلاش‌های ارتش رژیم صهیونیستی برای جدا سازی کامل منطقه «رفح» از نوار غزه و تبدیل آن به یک منطقه حائل خبر داد. رفح که به عنوان سبد غذایی غزه شناخته می‌شود، منابع آبی فراوانی برای کشاورزی و تأمین نیازهای مردم غزه به سبزیجات و محصولات کشاورزی دارد.
این منطقه با مساحت 75 کیلومتر مربع، حدود 20 درصد از کل نوار غزه را پوشش می‌دهد. با اجرای این طرح، رژیم صهیونیستی تقریبا یک پنجم از نوار غزه را تصرف کرده و آن را به منطقه‌ای حائل تبدیل می‌کند. این تغییرات همچنین شامل شهر رفح با جمعیتی حدود 200 هزار نفر است که ساکنان آن از بازگشت به خانه‌هایشان منع خواهند شد و به طور دائم مجبور به آوارگی خواهند شد. این اقدام نه تنها تغییرات جغرافیایی گسترده‌ای ایجاد می‌کند، بلکه تأثیرات اجتماعی و اقتصادی زیادی برای مردم این منطقه به دنبال خواهد داشت.
جنگ اسرائیل علیه نوار غزه نه تنها موجب تخریب زیرساخت‌های شهری و انسانی شده است، بلکه اثرات شدیدی بر بخش کشاورزی این منطقه گذاشته است. یکی از اصلی‌ترین فصول کشاورزی که در پی این جنگ تحت تأثیر قرار گرفت، فصل بهار و آماده‌سازی برای کشت محصولات تابستانی است. این فصل، که در آن کشاورزان در رفح با اندک امکانات خود به کاشت و برداشت محصولات مهمی چون گندم، جو، ذرت و انواع سبزیجات و میوه‌ها می‌پرداختند، به دلیل بسته شدن کامل گذرگاه‌های نوار غزه از دوم مارس گذشته تاکنون(12 اسفند 1403) و محدودیت‌های شدید واردات و صادرات، تحت فشارهای شدید قرار دارد.
تخریب مزارع و آسیب‌های مستقیم به محصولات کشاورزی
تأثیرات جنگ اسرائیل بر کشاورزی غزه عمدتاً از طریق تخریب مزارع از طریق حملات هوایی و تخریب‌های زمینی بوده است. این حملات باعث از بین رفتن کامل گیاهان و آلودگی خاک به مواد شیمیایی ناشی از بمباران‌ها شده است که رشد محصولات را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسیاری از کشاورزان گزارش داده‌اند که محصولاتشان به دلیل آلودگی خاک و ویرانی‌های ناشی از قصف، قابلیت رشد خود را از دست داده است.
علاوه بر تخریب مستقیم محصولات، حملات هوایی باعث از بین رفتن شبکه‌های آبیاری شده است که برای تأمین آب محصولات کشاورزی ضروری هستند. در کنار این، تجهیزات کشاورزی نیز از بین رفته‌اند، در حالی که ورود تجهیزات جدید به دلیل محاصره و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی اسرائیل عملاً غیرممکن است.
تأثیرات اقتصادی جنگ بر کشاورزان و بازارهای محلی
محصولات تابستانی مانند گندم، جو، ذرت و انواع سبزیجات و میوه‌ها که بخش عمده‌ای از تولیدات کشاورزی غزه را تشکیل می‌دهند، تحت تأثیر شدید جنگ قرار گرفته‌اند. در نتیجه این تخریب‌ها، هزینه‌های تولید کشاورزی به طور چشمگیری افزایش یافته و میزان تولید کاهش یافته است. در حال حاضر، قیمت‌ها در بازارهای محلی به دلیل کمبود محصولات، تا ۱۵ برابر افزایش یافته است.
این وضعیت باعث شده است که بسیاری از کشاورزان نتوانند به اندازه کافی مواد غذایی تولید کنند و به واردات کالاهای گران‌قیمت وابسته شوند. این وابستگی به واردات خارجی که خود تحت تأثیر محدودیت‌های محاصره قرار دارد، مشکلات اقتصادی را برای مردم غزه به شدت تشدید کرده است. همچنین، میزان بیکاری در بخش کشاورزی افزایش یافته و فشار بر اقتصاد غزه بیشتر شده است.
گسترش منطقه حائل و تأثیر آن بر کشاورزی
گسترش منطقه حائل در نوار غزه که توسط اسرائیل ایجاد شده، تأثیرات مخربی بر کشاورزی داشته است. مساحت‌های بیشتری از زمین‌های کشاورزی که از طریق بمباران یا شلوغی‌های ناشی از مهاجرت مردم به شدت آسیب دیده‌اند، دیگر قادر به تولید محصولات نیستند. کشاورزان با مشکلاتی مانند عدم دسترسی به زمین‌های خود و کمبود منابع برای مراقبت از محصولات مواجه شده‌اند.
سالم حماده، کشاورز فلسطینی از منطقه شجاعیه شرقی غزه، در گفتگو با "العربی الجدید" گفت: جنگ به یک فاجعه برای کشاورزی تبدیل شد. زمین‌هایی که در آن محصولات گوجه‌فرنگی، فلفل و سیب‌زمینی می‌کاشتیم، به دلیل آلودگی و تخریب غیرقابل استفاده شده‌اند.
مشکلات بازگشت به زمین و بازسازی کشاورزی
کشاورزان با مشکلاتی جدی در بازسازی زمین‌های آسیب‌دیده روبه‌رو هستند. به گفته عمار یونس، کشاورز فلسطینی دیگر، بازگشت به زمین‌های خود پس از جنگ دشوار است زیرا زمین‌ها دچار خسارات سنگین شده‌اند و تجهیزات کشاورزی به دلیل محاصره اسرائیل وارد نمی‌شوند. او افزود: بمباران‌های مداوم و تهدیدات ادامه‌دار به کشاورزان اجازه نمی‌دهد که به زمین‌های خود بازگردند و به کشاورزی ادامه دهند.
آثار اجتماعی و روانی جنگ بر کشاورزان
تأثیرات اجتماعی و روانی جنگ بر کشاورزان غزه نیز قابل توجه است. از دست دادن زمین‌های کشاورزی و منابع درآمدی باعث نگرانی‌های زیادی برای کشاورزان شده است. بسیاری از آن‌ها با ترس از آسیب‌های بیشتر به خانواده‌های خود و از دست دادن محل درآمدشان روبه‌رو هستند.
افزایش وابستگی به واردات و تضعیف امنیت غذایی
تخریب مزارع و کاهش تولیدات کشاورزی باعث شده است که غزه بیش از پیش به واردات مواد غذایی وابسته شود. این وابستگی به واردات، که خود تحت تأثیر محاصره قرار دارد، بحران امنیت غذایی در منطقه را تشدید کرده و فشار زیادی بر اقتصاد فلسطین وارد کرده است.
نزار الوحیدی، کارشناس کشاورزی، در این زمینه می‌گوید: «کشاورزی غزه در ماه‌های ابتدایی بهار به طور طبیعی باید آماده محصولات تابستانی می‌شد، اما جنگ موجب توقف تولید بسیاری از این محصولات شده است. با توجه به شرایط، این بحران کشاورزی به یک تهدید بزرگ برای تأمین نیازهای غذایی مردم غزه تبدیل شده است.«
نتایج فاجعه‌بار جنگ برای بخش کشاورزی غزه نه تنها منجر به کاهش تولید محصولات غذایی و افزایش قیمت‌ها شده است، بلکه بحران امنیت غذایی را در سایه مسدود شدن کامل گذرگاه‌ها و وارد نشدن کمک‌های بشردوستانه طی یک ماه و نیم اخیر به شدت تشدید کرده است.