به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در دنیای امروز که سلامت انسان، امنیت غذایی و توسعه اقتصادی بیش از هر زمان دیگری به هم گره خورده‌اند، دامپزشکی به عنوان یکی از ستون‌های اصلی این پیوند نقش‌آفرینی می‌کند. اگرچه خدمات دامپزشکی سهم کوچکی از هزینه‌های تولیدات دامی را به خود اختصاص می‌دهد اما اثر آن در استمرار تولید، سلامت غذا و پایداری اقتصادی کشور بی‌بدیل است.
ایران سالانه حدود ۱۷ میلیون تن فرآورده خام دامی تولید می‌کند. در این میان، هزینه‌های مرتبط با بهداشت دامپزشکی فقط سه تا چهار درصد از کل هزینه‌های تولید را شامل می‌شود؛ رقمی اندک که در مقایسه با نقش تعیین‌کننده آن در کیفیت و ایمنی محصولات، اهمیت خدمات دامپزشکی را دوچندان می‌کند.
بدون نظارت مستمر دامپزشکی، خطر شیوع بیماری‌های دامی و بروز خسارات اقتصادی به مراتب سنگین‌تر خواهد بود. خدمات بهداشتی این بخش، نه فقط ضامن حفظ سرمایه‌های دامداران است، بلکه تضمین‌کننده تداوم چرخه تامین غذا برای جامعه به شمار می‌رود. به تعبیر دقیق‌تر، دامپزشکی بازوی نامرئی پایداری تولیدات دامی در کشور است.
دامپزشکی؛ پاسدار امنیت غذایی و سلامت جامعه
در معادله امنیت غذایی، سلامت محصولات دامی جایگاهی حیاتی دارد. سالانه حدود ۷۸۰ میلیون لیتر شیر خام و بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر فرآورده‌های لبنی در کشور تولید می‌شود که بدون نظارت دامپزشکی، تضمین کیفیت و سلامت آن‌ها ممکن نیست.
دامپزشکان علاوه بر تامین سلامت دام‌ها، نقش مستقیمی در محافظت از سلامت انسانی ایفا می‌کنند. کنترل بیماری‌های مشترک بین انسان و دام، مانند تب مالت یا آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، یکی از حساس‌ترین وظایف این بخش است. مقابله پیشگیرانه با چنین بیماری‌هایی، نه فقط جان میلیون‌ها نفر را حفظ می‌کند، بلکه از تحمیل هزینه‌های سنگین درمانی بر نظام سلامت جلوگیری می‌کند.
توسعه صادرات؛ نقشی مغفول از دامپزشکی
یکی از ابعاد کمتر دیده شده خدمات دامپزشکی، تاثیر مستقیم آن بر گسترش صادرات محصولات دامی است. در شرایطی که رقابت جهانی بر سر کیفیت و ایمنی مواد غذایی شدت یافته، رعایت استانداردهای بهداشتی بین‌المللی پیش‌نیاز ورود به بازارهای صادراتی است.
دامپزشکی، با ارتقا کیفیت فرآورده‌های دامی و تضمین سلامت آن‌ها، به یکی از محرک‌های توسعه صادرات لبنیات، گوشت، آبزیان، پوست و چرم ایرانی تبدیل شده است. نبود ساختار دامپزشکی قدرتمند می‌تواند کشور را از بازارهای منطقه‌ای و جهانی حذف کند؛ در حالی که توسعه این بخش، فرصتی طلایی برای ارزآوری و تقویت جایگاه ایران در تجارت جهانی فرآورده‌های دامی فراهم می‌کند.
دامپزشکی؛ بازوی اقتصاد مقاومتی
دامپزشکی همچنین جایگاهی کلیدی در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دارد. کاهش وابستگی به واردات داروها، واکسن‌ها و مکمل‌های دامی، توسعه تولید داخلی این محصولات و ارتقا بهره‌وری در زنجیره تولید، همگی دستاوردهای یک سیستم دامپزشکی قوی هستند.
با کاهش تلفات دامی، بهبود سلامت دام‌ها و افزایش ضریب تبدیل خوراک به فرآورده‌های دامی، امنیت غذایی کشور تامین خواهد شد. در واقع دامپزشکی نقشی مستقیم در افزایش خودکفایی غذایی کشور ایفا می‌کند و تقویت زیرساخت‌های دامپزشکی به معنای مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر تهدیدات خارجی، تحریم‌های اقتصادی و بحران‌های جهانی است.
دفاع زیستی؛ نقش استراتژیک دامپزشکی در آینده
با گسترش تهدیدات زیستی و بیماری‌های نوپدید مانند کووید-۱۹ که منشا حیوانی داشت، دامپزشکی از یک نهاد خدماتی به یکی از ارکان دفاع زیستی کشورها تبدیل شده است. نظارت بر بیماری‌های دامی، پایش بیماری‌های قابل انتقال به انسان و واکنش سریع به بحران‌های بهداشتی، امروز بخش مهمی از مسؤولیت‌های دامپزشکی است.
آینده‌پژوهی در حوزه سلامت نشان می‌دهد که نقش دامپزشکی در پیشگیری از پاندمی‌ها، مدیریت بحران‌های زیستی و تامین امنیت زیستی، بیش از گذشته اهمیت خواهد یافت. سرمایه‌گذاری در این حوزه، به معنای سرمایه‌گذاری برای حفظ حیات اقتصادی، اجتماعی و انسانی کشور است.
ضرورت آگاهی‌بخشی عمومی درباره دامپزشکی
یکی از چالش‌های اساسی پیش روی دامپزشکی، ضعف آگاهی عمومی نسبت به نقش این بخش است. بسیاری از مردم فقط در زمان بروز بیماری یا بحران، به اهمیت خدمات دامپزشکی پی می‌برند. در حالی که سلامت غذای روزمره، امنیت غذایی خانواده‌ها و حتی بهداشت عمومی جامعه، پیوندی تنگاتنگ با فعالیت‌های دامپزشکی دارد.
در مجموع دامپزشکی امروز دیگر فقط مسؤول سلامت دام‌ها نیست. این حوزه به یکی از ارکان اصلی اقتصاد ملی، سلامت انسانی، صادرات غیرنفتی و دفاع زیستی کشور تبدیل شده است. درک صحیح از جایگاه راهبردی دامپزشکی و حمایت هدفمند از آن، می‌تواند تضمینی برای امنیت غذایی و رفاه اجتماعی باشد.