به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در کشور ما کشاورزی به عنوان یکی از بخش‌های اصلی اقتصادی و زیربنایی مطرح می‌شود که تاثیر زیادی بر زندگی مردم و تامین مواد غذایی دارد.
یکی از موضوعات مهم در این حوزه، الگوی کشت است که از سوی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های مرتبط تدوین شده است. این الگو به کشاورزان کمک می‌کند تا بتوانند با توجه به منابع طبیعی کشور، به ویژه آب و زمین، محصولات مناسب‌تری را کشت کنند که هم به سودآوری بیشتر کشاورزان کمک کند و هم به حفظ منابع طبیعی کشور بیانجامد. با این حال، اجرای صحیح و موثر این الگو با چالش‌هایی روبه‌رو است.
الگوی کشت که ساده‌ترین تعریف آن کاشت محصول مناسب در مکان و زمان مناسب است، موثرترین راه برای استفاده بهینه از منابع خاک و آب برای تولیدات کشاورزی است که با وجود تاکید بر اهمیت آن از دهه‌های گذشته تا امسال به دلایل مختلفی به طور جدی اجرا نشده بود.
در همین راستا غلامرضا گل‌محمدی، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) و معاون وزیر جهاد کشاورزی در نشست خبری با اصحاب رسانه به وضعیت کنونی الگوی کشت در کشور و چالش‌های اجرایی آن پرداخت و گفت: «طبیعتا وقتی کاری شروع می‌شود، باید دید آیا روند آن رو به جلو بوده یا نه. در حوزه تدوین الگوی کشت، به ویژه در بخش زراعی، ما قطعا تا پایان سال ۱۴۰۴ این طرح را تکمیل خواهیم کرد. طبق بررسی‌های میدانی که انجام داده‌ایم، تاکنون ۷۰ درصد از برنامه تدوین شده اجرا شده است.»
گل‌محمدی همچنین بر چالش‌های نظارت و ابزارهای اجرایی ناکافی برای اجرای کامل این طرح‌ها تاکید کرد: «کشاورزان ما اغلب ابزار لازم برای نظارت و پیگیری طرح‌ها را ندارند. وقتی وزارت نیرو آب را با قیمت چند برابر به کشاورز می‌فروشد، کشاورز ناچار است که همچنان همان محصول پرآب‌بر مانند برنج را بکارد، چراکه به سود بیشتر می‌رسد.»
ضرورت اصلاح الگوی کشت
همچنین پیمان عالمی، رئیس اتاق اصناف کشاورزی در گفت‌وگویی با اشاره به ضرورت اصلاح الگوی کشت در حوزه باغ و زراعت، با توجه به شرایط اقلیمی و کم‌آبی در کشور اظهار کرد: «برای تحقق این هدف، هم وزارت جهاد کشاورزی و هم کشاورزان باید به‌طور هم‌زمان برنامه‌ریزی داشته باشند. همچنین باید با بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری، ضمن کاهش مصرف آب و افزایش تولید، بهره‌وری را ارتقا دهیم و مدیریت منابع را به سمت پایداری تولید و صیانت از منابع آب زیرزمینی سوق دهیم.»
وی ادامه داد: «تحقق این اهداف مستلزم همکاری و تعامل دوجانبه میان جامعه کشاورزی با محوریت اتاق اصناف کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی دولتی و حاکمیتی این بخش است.»
بر اساس این گزارش، هرچند تلاش‌هایی برای پیشبرد الگوی کشت و اصلاح وضعیت کشاورزی کشور در حال انجام است اما موانعی چون چالش‌های نظارتی، مشکلات مالی و مدیریت ناکارآمد منابع آبی همچنان گریبانگیر اجرای این طرح‌ها است. به ویژه موضوع مدیریت منابع آبی و تخصیص منابع مالی مناسب برای کشاورزان از دغدغه‌های اصلی است که اگر حل نشوند، ممکن است موجب کندی در اجرای طرح‌ها و کم‌اثر شدن آن‌ها شود. برای موفقیت این الگو، نیاز به هماهنگی بیشتر بین نهادهای مختلف و تامین منابع مالی کافی برای پشتیبانی از کشاورزان ضروری است.
در مجموع، موفقیت در اجرای الگوی کشت می‌تواند به بهره‌وری بیشتر، پایداری کشاورزی و تقویت معیشت کشاورزان کمک شایانی کند و به طور کلی تاثیرات مثبتی بر اقتصاد کشور داشته باشد.
بخش کشاورزی که ستون فقرات امنیت غذایی کشور به شمار می‌رود، از نخستین حوزه‌هایی است که مستقیما تحت تاثیر کم‌بارشی و خشکسالی قرار گرفته است. کاهش منابع آبی، محدودیت در تامین آب برای آبیاری و فرسایش خاک در بسیاری از مناطق کشور، موجب کاهش عملکرد محصولات و بالا رفتن هزینه‌های تولید شده است. در برخی استان‌ها، مانند سیستان و بلوچستان، خوزستان، فارس و کرمان، کشاورزان ناچار به رها کردن زمین‌های خود شده‌اند، چراکه دیگر چندان آبی برای کشت وجود ندارد.