به گزارش اقتصاد معاصر؛ محمد رسول نظافتی مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان با بیان اینکه موضوع بهره‌گیری از استان‌ها از داده را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم، گفت: وقتی فضای مدیریتی فراهم می‌شود، فضای تامین نان یارانه‌ای نیز به طور پایدار تری فراهم می‌شود.
ثبت تخلف 40 درصد نانوایی‌های کشور در طرح هوشمندسازی
وی در خصوص حجم تخلفات نانوایی‌ها گفت: اکثریت نانوایان کشور در فضای تامین نان یارانه‌ای به درستی عمل کرده‌اند. از ابتدای طرح تا امروز شاهد هستیم که بیش از 60 درصد واحد‌های نانوایی نه تنها دسترسی آنها کاهش پیدا نکرده بلکه سهمیه آرد آنها رشد کرده است.
نظافتی در ادامه گفت: یکی از ملاحظاتی که از ابتدای طرح هوشمندسازی وجود داشت، عدم اعمال محدودیت در خرید نان بود. طرح هوشمندسازی زیرساختی است برای خرید آرد یارانه‌ای. در نتیجه اعمال هر محدودیتی در محدوده اختیارات دستگاه‌های بالادستی است.
آرد و نان مشمول قوانین قاچاق شدند
وی در خصوص ورود ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به مسئله قاچاق آرد گفت: ظاهراً اخیرا موضوع آرد یارانه‌ای به دستور کار ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز قرار گرفته است و دستورالعملی در این زمینه ابلاغ شده است. بر همین اساس موضوع آرد و نان مشمول قوانین و قواعد حوزه قاچاق شده است اما اینکه آسیب‌شناسی نیز در این حوزه انجام شده یا خیر به اطلاع ما نرسیده است.
موضوع خرید آرد یارانه‌ای از حدود سال 1393 به صورت برخط بوده است. در موضوع خرید و دسترسی به سامانه خرید موضوعی به ما گزارش نشده است. مسئله ما در حوزه تخصیص آرد یارانه‌ای است نه خرید آرد یارانه‌ای که مسئولیت آن با شرکت بازرگانی دولتی است.
توجیه گران فروشی با عنوان آزاد‌پزی
مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در خصوص تغییرات سرانه مصرف نان در کشور گفت: سرانه زمانی ادبیات آن جاری می‌شود که خلا داده‌ای وجود داشته باشد. یکی از دستاوردهای طرح هوشمندسازی تکمیل بانک داده بوده است. مسئله دیگر سطح تماس نان با مردم است. الگو مصرف نان براساس شرایط هر منطقه متفاوت است. به همین دلیل امکان ارائه سرانه مشخص برای کل کشور وجود ندارد.
وی افزود: از ابتدای سال بحث پرداخت کمکی به نانوایی ها براساس شبکه کارتی انجام می‌شود و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در خصوص تمایل نانوایی‌ها به آزاد پزی گفت: سهم نان یارانه‌ای در کشور بیش از 90 درصد است. تمایل نانوایی‌ها به آزاد پزی در حوزه سیاست گذاری ستادهای استانی است و ممکنه است در برخی استان‌ها چنین سیاستگذاری وجود داشته باشد با این حال چنین مسئله‌ای در قالب داده‌های سامانه مشخص نیست. بنابراین در حوزه رصد داده‌ای این موضوع را مشاهده نکردیم و شاید گران فروشی را با عنوان آزاد پزی توجیه می‌کنند.
صرفه‌جویی 96 هزار میلیارد تومانی در مصرف آرد
وی در خصوص جلوگیری از خروج آرد از شبکه گفت: ما هیچ وقت نمی‌توانیم با اطلاع کامل بگوییم که عرضه خارج از شبکه داریم. در موضوع آرد یارانه برآورد ما این بود که در آن سال 20 درصد انحراف داریم. در این سال‌ها اتفاقاتی نظیر افزایش انگیزه انحراف و رشد 3 هزار واحد نانوایی را داشتیم. به همین سبب شرایط متفاوت شده و امکان مقایسه وجود دارد.
با توجه عمر 36 ماهه طرح هوشمندسازی شاهد صرفه‌جویی 5 میلیون و 120 هزار تن آرد بوده‌ایم که معادل ریالی آن برابر 96 هزار میلیارد تومان است. در سال 1403 حدود 12 میلیون تراکنش در سامانه به ثبت رسید. این تعداد از ابتدای اجرای طرح هوشمندسازی به 10 میلیارد صورت حساب الکترونیک رسیده است.
اختلاف 20 هزار تومانی آرد یارانه‌ای و آزاد
نظافتی در خصوص اختلاف قیمت آرد دولتی و آزد گفت: قیمت گندم یارانه‌ای نوع یک 665 و نوع دوم 900 تومان است. قیمت خرید تضمینی گندم 20 هزار و 400 تومان است که نتیجه آن مابه‌التفاوت قیمت آرد آزاد و دولتی است.
موضوع اقتصاد نان و نانوایان جدا از هوشمندسازی است. ما در این طرح مبنای تخصیص آرد یارانه‌ای را دنبال می‌کنیم. هیچ نانوایی در کشور وجود ندارد که آرد یارانه‌ای بگیرد اما از کارت خوان هوشمند استفاده نکند. با این حال ممکن است نانوایی‌ها نسبت به شرایط اقتصادی خود شکایت داشته باشند که این مسئله باید مورد توجه کارگروه‌های استانی قرار بگیرد.
ضرورت ورود جدی دستگاه‌های نظارتی به گران‌فروشی نان
وی در خصوص نحوه برخورد سامانه با تراکنش‌های غیرواقعی گفت: موتور هوش مصنوعی سامانه براساس الگوهای تراکنش‌های نانوایی‌ها، تراکنش‌های غیرواقعی را کنار می‌گذارد. اگر سامانه کارکرد خود را از دست داده بود دیگر نانوایی‌ها از آن استفاده نمی‌کردند. نانوایی‌ها برای جبران اقتصاد خود اقداماتی مانند گران فروشی انجام می‌دهند که دستگاه‌های نظارتی باید ورود جدی تری به این حوزه داشته باشند.
محدودیتی در ساعت عرضه نان نیست؛ بجز نیمه شب
مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان تاکید کرد: هیچ محدودیتی در ساعات عرضه نان در کشور وجود ندارد بجز ساعت 12 شب تا 4 صبح. قالبه نانوایی‌ها در این بازه زمانی نیز تعطیل هستند. در موضوع استفاده از کارت بانکی نیز محدودیتی وجود ندارد و اعمال محدودیت مستلزم دستور دستگاه‌های بالادستی است./ تسنیم