به گزارش اقتصاد معاصر، در حالی که متانول ایران بی‌سر و صدا جای خود را در قلب صنایع پتروشیمی چین باز کرده، تهدید تحریم‌های ثانویه آمریکا می‌رود تا این مسیر حیاتی را مسدود کند؛ آن‌هم در شرایطی که حدود ۴۰ درصد واردات متانول چین – معادل ۵.۲ میلیون تن در سال – از ایران تأمین می‌شود؛ این را رسانه بلومبرگ نوشته است.
متانول که از گاز طبیعی مشتق می‌شود، خوراک اصلی واحدهای MTO (متانول به اولفین) چین به شمار می‌رود؛ واحدهایی که پلاستیک تولید می‌کنند و بیش از ۶۰ درصد آن‌ها در مناطق ساحلی مستقرند و به واردات وابسته‌اند.
تهدیدی جدید، تداوم فشار
ایالات متحده در ادامه سیاست فشار حداکثری، اکنون خریداران محصولات پتروشیمی ایران را به تحریم فوری تهدید کرده است. دونالد ترامپ هشدار داده هر کشوری که به واردات نفت یا پتروشیمی ایران ادامه دهد، با اقدام تنبیهی روبه‌رو خواهد شد.
«آن سون»، تحلیل‌گر ارشد شرکت ICIS می‌گوید:«متانول ایرانی تقریباً تنها مسیر مؤثر برای تأمین خوراک موردنیاز واحدهای MTO است.»
این هشدار در حالی مطرح می‌شود که صادرات نفت ایران به چین، حتی در سال‌های اوج تحریم نیز ادامه داشته و متانول هم از مسیرهایی مانند امارات یا عمان راهی بنادر چینی شده است.
واکنش ایران؛ دیپلماسی و هشدار
در تهران، واکنش‌ها به تهدید جدید آمریکا صریح و چندلایه بوده است. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه، با محکومیت تحریم‌ها گفته: «تحریم‌های آمریکا نقض آشکار حقوق بین‌الملل و تروریسم اقتصادی است؛ واشنگتن باید پاسخگو باشد.»
از سوی دیگر، غلامرضا جمشیدی، مدیرعامل یکی از پتروشیمی‌های کشور گفت: «سود متانول ایران نصیب چین می‌شود. ما باید به جای خام‌فروشی، روی تکمیل زنجیره و محصولات با ارزش افزوده بالا تمرکز کنیم.»
مجید رئوفی، کارشناس انرژی، نیز تهدید تحریم را کم‌اثر می‌داند: «با توجه به توافق ۲۵ ساله ایران و چین، بعید است پکن همراه تحریم‌های واشنگتن شود.»
چین چه می‌کند؟
تحلیل‌گران چینی اما محتاط‌ترند. شو فِی از مؤسسه SCI99 هشدار داده: «اگر تحریم متانول اجرایی شود، واردکنندگان چینی به‌سرعت به سراغ تأمین‌کنندگان جدید در آسیای جنوب شرقی و آمریکای جنوبی خواهند رفت.» این یعنی ایران ممکن است بازار خود را به‌سادگی از دست بدهد؛ حتی اگر هنوز نفت به چین می‌رسد.
نتیجه‌گیری
متانول، که زمانی خارج از رادار تحریم‌ها بود، حالا به یکی از اهداف واشنگتن تبدیل شده است. اگرچه مسیرهای غیررسمی برای صادرات همچنان باز است، اما زنگ خطر برای نقش استراتژیک ایران در بازار آسیای شرقی به صدا درآمده است. همزمان، در تهران بحث جدی‌تری درباره عبور از خام‌فروشی و توسعه پتروشیمی‌های پایین‌دستی شکل گرفته؛ شاید تهدید تحریم، فرصتی برای اصلاح ساختاری باشد.
