به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ سرمایه‌گذاران عظیم دولتی و نیمه‌دولتی ژاپن در حال بررسی بازگرداندن سرمایه‌های خود به بازار داخلی هستند. آنها نزدیک به یک دهه به دنبال بازدهی بهتر، در خارج از مرز‌های ژاپن سرمایه‌گذاری کرده بودند.
طبق گزارش‌ها، دو مورد از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در بازار اوراق قرضه، یعنی «ژاپن پست بانک» (Japan Post Bank) و «بانک نورینچوکین» که بیشتر سرمایه‌گذاری آن در حوزه کشاورزی است، هر یک دارای حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه خارجی هستند. بیشتر این سرمایه‌گذاری‌ها به صورت پوشش ریسک داده شده (Hedged)، انجام شده یعنی ریسک تغییرات نرخ ارز در این سرمایه‌گذاری‌ها به حداقل رسیده است.
این بانک‌ها تا پیش از این به دلیل نرخ بهره بسیار پایین و حتی منفی در داخل ژاپن مجبور بودند برای کسب سود، اوراق قرضه بلندمدت خارجی را خریداری کنند. اما با تغییر سیاست «بانک مرکزی ژاپن» (BOJ) در مارس ۲۰۲۴ و حذف سیاست نرخ بهره منفی و کنترل منحنی بازده (Yield Curve Control)، اکنون بازده واقعی اوراق قرضه ۲۰ و ۳۰ ساله ژاپن (JGBs) مثبت شده است. این تغییر باعث جذاب شدن بازار داخلی برای این سرمایه‌گذاران شده است.
مدیرعامل جدید بانک نورینچوکین نیز ماه گذشته اعلام کرد که «اوراق قرضه دولتی ژاپن، یک هدف طبیعی و منطقی برای سرمایه‌گذاری است»، به خصوص که این بانک اخیرا متحمل زیان سنگینی به دلیل افت ارزش بازار اوراق قرضه خارجی شده بود.
نقش صندوق بازنشستگی دولتی ژاپن (GPIF)
«صندوق بازنشستگی دولتی ژاپن» (GPIF)، بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی جهان با حدود ۱.۷ تریلیون دلار دارایی، اگرچه چابکی کمتری دارد اما تاثیر قابل توجهی در بازار جهانی دارد. در حال حاضر، حدود یک‌چهارم از سرمایه‌های این صندوق در اوراق قرضه داخلی و یک‌چهارم دیگر آن در اوراق قرضه خارجی و همچنین یک‌چهارم در سهام خارجی سرمایه‌گذاری شده است.
تحلیلگران معتقدند این صندوق با فروش بخشی از سهام خارجی خود که در حال حاضر قیمت بالایی دارند و انتقال سرمایه به بازار اوراق قرضه داخلی ژاپن، می‌تواند معامله سودآوری انجام دهد. هرچند GPIF در ماه مارس تاکید کرد فعلا برنامه‌ای برای تغییر استراتژی سرمایه‌گذاری خود ندارد اما کارشناسان بازار می‌گویند حتی یک بازتنظیم جزئی در استراتژی این صندوق، تاثیر بزرگی بر بازارهای جهانی خواهد داشت.
ذخیره عظیم اوراق قرضه خارجی
در مجموع، سرمایه‌گذاران ژاپنی در حال حاضر حدود ۲.۳ تریلیون دلار اوراق قرضه خارجی در اختیار دارند که این رقم تقریبا معادل ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) ژاپن است. این سرمایه‌گذاری عظیم عمدتا توسط چند موسسه بزرگ شامل صندوق بازنشستگی دولتی ژاپن (GPIF)، ژاپن پست بانک، بانک نورینچوکین و شرکت‌های بزرگ بیمه ژاپنی انجام شده است.
دلیل اصلی هجوم سرمایه‌گذاران ژاپنی به سمت بازارهای خارجی، محدودیت سیاست بانک مرکزی این کشور در کنترل منحنی بازده اوراق قرضه (YCC) بود که بازدهی بازار داخلی را به شدت پایین نگه داشته بود. اما حالا که بانک مرکزی ژاپن اجازه داده نرخ‌ها افزایش یابند و هزینه پوشش ارزی (Hedging Costs) در برابر دلار و یورو نیز بالا رفته است و همچنین نگرانی‌ها از وضعیت مالی دولت آمریکا شدت یافته، جذابیت این استراتژی قدیمی کمتر شده است.
کارشناسان معتقدند حتی یک کاهش جزئی سرمایه‌گذاری ژاپن در اوراق قرضه خارجی می‌تواند تاثیر محسوسی در بازارهای جهانی ایجاد کند. ژاپن همچنان بزرگ‌ترین دارنده خارجی اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکاست که حدود ۱.۱ تریلیون دلار از این اوراق را در اختیار دارد.
تقاضای داخلی جدید برای اوراق قرضه دولتی ژاپن
هرچند بازگشت سرمایه‌های پوشش داده شده به صورت مستقیم باعث تقویت فوری ارزش ین نخواهد شد اما به محض پایان یافتن قرارداد‌های پوشش ارزی، بازگشت اصل سرمایه و سود آن به داخل ژاپن می‌تواند تقویت‌کننده ارزش پول ملی ژاپن باشد. این روند ممکن است برای شرکت‌های بیمه‌ای که هنوز سرمایه‌گذاری‌های خارجی بدون پوشش یا با پوشش جزئی دارند، چالش‌ساز شود.
نتیجه مهم دیگر این است که حالا علاوه بر بانک مرکزی ژاپن، تقاضای قدرتمند جدیدی از سوی سرمایه‌گذاران بزرگ داخلی برای خرید اوراق قرضه بلندمدت دولتی ژاپن شکل گرفته است. برخلاف آمریکا که بدهکار بزرگ جهانی است، ژاپن یک کشور بزرگ طلبکار است. این وضعیت برای ژاپن امکان‌ها و گزینه‌هایی را فراهم می‌کند که برای کشور‌های دیگر معمولا ممکن نیست.
به اعتقاد کارشناسان، پرسش اصلی بازارهای جهانی این است که آیا ژاپن این گزینه را واقعا عملی خواهد کرد و اگر چنین شود، با چه سرعتی این انتقال انجام خواهد شد؟ تحولات آینده بازارهای جهانی اوراق قرضه ممکن است این بار نه از واشنگتن یا فرانکفورت، بلکه از توکیو آغاز شود.