به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در روز‌هایی که تنش نظامی میان کشورمان و اسرائیل شدت گرفته و اخبار و شایعات پیرامون حملات نظامی بین این دو در صدر توجهات افکار عمومی قرار دارد، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها همواره مربوط به احتمال هجوم مردم برای خرید و انبار کالا‌های اساسی بوده است؛ موضوعی که بار‌ها در پی اتفاقات مختلف، نه فقط در ایران، بلکه در سایر کشور‌های جهان، به ویژه کشور‌های توسعه‌یافته مشاهده شده است. اما برخلاف برخی تجربه‌های گذشته، در این مقطع، بازار مواد غذایی و کالا‌های کشاورزی با آرامشی غیرمنتظره مواجه است.
گزارش‌های میدانی از استان‌های مختلف کشور، از جمله البرز، تهران، خراسان رضوی و فارس، حکایت از آن دارد که رفتار مصرف‌کنندگان در مقایسه با بحران‌هایی همچون شیوع کرونا یا التهابات ارزی، منطقی‌تر و آرام‌تر شده و به نظر می‌رسد حافظه جمعی و تجربه‌های گذشته، جامعه را در برابر رفتار‌های هیجانی تا حدی مقاوم کرده است.
واکنش سریع وزارت جهاد کشاورزی و تاکید بر تداوم عرضه
پس آغاز تنش میان ایران و اسرائیل و شدت آن، وزارت جهاد کشاورزی با صدور بیانیه‌ها و مصاحبه‌های فوری تلاش کرد تا اطمینان عمومی را حفظ کند. همین موضوع نیز توانست تا آرامش خاطری میان مصرف‌کنندگان ایجاد کرده و تزریق امیدی به آنها باشد.
غلامرضا نوری، وزیر جهاد کشاورزی در نخستین اظهارات خود، ضمن تاکید بر ثبات تولید و ذخایر کالا‌های اساسی، اعلام کرد که هیچ‌گونه اختلالی در زنجیره تامین مواد غذایی کشور به وجود نیامده و همه فرآیند‌ها مطابق روال در حال انجام است.
وی همچنین با اشاره به آغاز فصل برداشت در بسیاری از نقاط کشور، از مردم خواست که از خرید‌های مازاد یا زودهنگام پرهیز کنند.
به گفته این مقام مسوول، ذخایر استراتژیک کشور در سطح مطلوبی قرار دارد و واردات و ترخیص کالا نیز بدون وقفه ادامه دارد.
نقش تعاونی‌های روستایی در تثبیت بازار
یکی از بازیگران اصلی در شرایط بحرانی اخیر، شبکه تعاونی‌های روستایی بوده که با دستور آماده‌باش سازمان مرکزی تعاون روستایی، مسوولیت تامین فوری و توزیع کالا‌ها را بر عهده گرفته‌اند.
در این راستا محمدرضا طلایی، مدیرعامل این سازمان تاکید کرده که این شبکه گسترده با بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه‌ای، آماده پاسخگویی به نیاز‌های احتمالی بازار است.
به گفته طلایی، تعامل میان نهاد‌های تامین‌کننده، از جمله وزارت جهاد کشاورزی، گمرک، بانک مرکزی و شبکه توزیع، باعث شده تا هیچ‌گونه خللی در جریان عرضه کالا‌های اساسی به وجود نیاید.
وفور مواد غذایی در بازار
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت‌و‌گو با اقتصاد معاصر با اشاره به وفور کالا در بازار تاکید کرد: در حال حاضر عرضه مواد غذایی در وضعیت مطلوبی قرار دارد و نگرانی بابت کمبود کالا یا افزایش قیمت وجود ندارد.
وی ادامه داد: آنچه امروز بازار را با رکود مواجه کرده است، نبود مشتری و پایین بودن تقاضاست، ما به دنبال مشتری هستیم. به قدری کالا در بازار وجود دارد که تنها مساله نبود مشتری است، به هر حال در کاهش تقاضا بازار راکد شده است.
کنگری همچنین درباره وضعیت بنکداری تصریح کرد: در بخش بنکداری، کالا به وفور و حتی بیش از نیاز بازار موجود است. چه کالا‌های سلولزی و چه مواد غذایی، همگی به میزان کافی در انبار‌ها موجودند و فعالیت‌ها نیز طبق روال عادی در حال انجام است.
از التهاب تا بلوغ بازار؛ تحلیلی بر رفتار اقتصادی جامعه
در شرایطی که برخی از همسایگان منطقه‌ای با کوچک‌ترین تهدید، با موج هجوم به فروشگاه‌ها روبه‌رو می‌شوند، ایران در مواجهه با یک تنش امنیتی جدی، از چنین رفتار‌هایی فاصله گرفته است. این مساله را می‌توان به نوعی نشانه‌ای از بلوغ اقتصادی و اجتماعی جامعه ایرانی دانست که با ارتقای سطح آگاهی و اعتماد به نظام تامین کالا، رفتار سنجیده‌تری از خود نشان می‌دهد.
کارشناسان حوزه کشاورزی معتقدند که یکی از عوامل اصلی این آرامش، سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی سال‌های اخیر در حوزه تولید، ذخیره‌سازی و توزیع کالا‌های اساسی است. در کنار آن، سیاست‌های شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی به موقع از سوی مسوولان، از ایجاد شایعات مخرب و التهابات رسانه‌ای جلوگیری کرده است.
هماهنگی میان‌بخشی، رمز عبور از چالش‌ها
یکی از نقاط قوت عملکرد اخیر دولت، هماهنگی میان نهاد‌های مختلف از تولید تا توزیع بوده است. به گفته وزیر جهاد کشاورزی، ترخیص سریع کالا‌ها از گمرک، تامین ارز مورد نیاز واردات و تسویه‌حساب با کشاورزان و گندم‌کاران، همگی در دستور کار قرار گرفته و در حال اجرا هستند.
این سطح از هماهنگی، نه فقط در مقطع کنونی، بلکه در تثبیت آینده بازار نیز نقش تعیین‌کننده‌ای خواهد داشت. تحلیل‌گران معتقدند در صورتی که این هماهنگی‌ها ادامه یابد و ارتباط موثر با رسانه‌ها و افکار عمومی حفظ شود، می‌توان انتظار داشت که حتی در بحران‌های بزرگ‌تر، بازار کشاورزی کشور همچنان آرام و قابل اتکا باقی بماند.
در مجموع، آرامش این روز‌های بازار کالا‌های اساسی، نتیجه اعتماد عمومی، مدیریت به موقع و عملکرد هماهنگ نهاد‌های مسوول است. با این حال، نباید فراموش کرد که حفظ این وضعیت نیازمند استمرار نظارت، تزریق هوشمندانه اطلاعات به جامعه و تقویت بیشتر ذخایر راهبردی است.