به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در میانه تنش‌های شدید منطقه‌ای، به ویژه پس از حملات اخیر اسرائیل به مراکز نظامی و هسته‌ای ایران، اتفاقی رخ داد که از نظر بسیاری از ناظران، فقط یک رویداد فناورانه ساده نبود.
شرکت اسپیس‌ایکس به مالکیت ایلان ماسک در اقدامی ناگهانی و مشکوک، دسترسی به سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را برای محدوده جغرافیایی ایران فعال کرد. آنچه در ظاهر به عنوان «کمک به مردم ایران برای دسترسی آزاد به اینترنت» معرفی شد، از نگاه برخی کارشناسان بخشی از یک پروژه گسترده اطلاعاتی‌ـ‌نظامی است که می‌تواند در نهایت به سود رژیم صهیونیستی و علیه منافع راهبردی ایران عمل کند.
فعال‌سازی استارلینک برای ایران در زمانی انجام شد که کشور با تهدیدات امنیتی مستقیم مواجه است، به ویژه در شرایطی که برخی مناطق با اختلال اینترنت مواجه هستند، فعال شدن ناگهانی این سرویس ماهواره‌ای نه فقط می‌تواند امکان ارتباط آزادانه را فراهم کند، بلکه بستری بالقوه برای استفاده دشمنان جهت هدایت عملیات‌های پهپادی، جاسوسی سیگنالی یا جنگ سایبری به وجود آورد. این نگرانی زمانی جدی‌تر شد که در شبکه اجتماعی X، یکی از چهره‌های معروف و حامی سرسخت اسرائیل مستقیما از ایلان ماسک خواست تا استارلینک را در ایران فعال کند و ماسک نیز در پاسخ نوشت: «The beams are on»؛ یعنی پرتوهای ارتباطی روشن هستند.
این جمله کوتاه، به نوعی تایید رسمی روشن شدن سیگنال‌های استارلینک در آسمان ایران بود.
در پشت صحنه، تحلیل‌گران معتقدند این اقدام بخشی از یک طراحی گسترده برای بی‌اثر کردن کنترل داخلی ایران بر فضای ارتباطی است. اینترنت ماهواره‌ای با ساختار غیرقابل فیلتر و رمزگذاری‌شده‌اش، امکان عبور از همه ابزارهای نظارتی و امنیتی را دارد. اگر ترمینال‌های استارلینک، حتی به صورت محدود وارد خاک ایران شوند (از طریق قاچاق یا نفوذ مرزی)، دسترسی به اینترنت پرسرعت، پایدار و مقاوم در برابر اختلالات، حتی در شرایط جنگی فراهم خواهد شد؛ چیزی که می‌تواند عملیات‌های اسرائیلی یا گروه‌های اطلاعاتی وابسته را از نظر ارتباطی تقویت کند.
با توجه به تجربیات پیشین در اوکراین، غزه و دیگر نقاط درگیر بحران، مشخص شده که استارلینک می‌تواند به ابزاری موثر در نبردهای مدرن تبدیل شود. در اوکراین، ارتش این کشور به کمک استارلینک توانست پهپادها را هدایت، نیروها را هماهنگ و اطلاعات را به صورت زنده منتقل کند. اکنون فعال‌سازی مشابهی در آسمان ایران، آن هم هم‌زمان با تنش‌ها چه معنایی می‌تواند داشته باشد جز مقدمه‌ای برای نفوذ ارتباطی و مهندسی اطلاعات در عمق کشور؟ نقشه رسمی منتشرشده در وب‌سایت استارلینک نیز تاییدی بر تغییر وضعیت ایران از «غیرفعال» به «در دسترس» است. تاکنون این رنگ‌بندی برای کشورهایی اعمال می‌شد که مجوز رسمی از دولت خود برای همکاری با اسپیس‌ایکس دریافت کرده‌اند اما فعال‌سازی برای ایران، بدون مجوز دولت مرکزی، نشان از عبور عامدانه شرکت آمریکایی از قواعد بین‌المللی و عمل در جهت خواسته‌های سیاسی‌ـ‌امنیتی خاص دارد.
شبکه پنهان هدایت دشمن
در نهایت، اگرچه ارائه خدمات اینترنتی ماهواره‌ای می‌تواند در ظاهر به نفع شهروندان و دسترسی آزاد به اطلاعات باشد اما در شرایط بحرانی مخصوصا در بستر جنگ اطلاعاتی و سایبری، چنین بستری ممکن است برای دشمن یک «شبکه پنهان هدایت عملیات» تلقی شود. از این‌رو، باید با نگاه راهبردی و امنیت‌محور به موضوع نگریست و راهکارهای هوشمندانه برای مقابله با نفوذ ارتباطی از طریق ماهواره تدوین و اجرا شود.
در این مسیر، نخست باید سامانه‌های شناسایی امواج ماهواره‌ای و ردیابی تجهیزات فعال استارلینک در سطح ملی تقویت شود. طراحی ابزارهای بومی برای اختلال کنترل‌شده روی سیگنال‌های uplink/downlink ماهواره‌ای مخصوصا در مناطق حساس، از اولویت‌های فوری است. هم‌زمان باید مرزها برای مقابله با قاچاق این تجهیزات، به ویژه در مسیرهای زمینی تحت کنترل و پایش الکترونیکی دقیق قرار گیرد.
همچنین از منظر حقوقی و بین‌المللی، باید شکایت رسمی علیه اسپیس‌ایکس به اتحادیه بین‌المللی مخابرات و سازمان ملل ارائه شود؛ چراکه فعال‌سازی خدمات مخابراتی در خاک یک کشور بدون اجازه آن کشور، نقض آشکار حاکمیت ملی است. همچنین لازم است قوانینی صریح، جامع و قاطع برای ممنوعیت و جرم‌انگاری، نصب یا استفاده از تجهیزات استارلینک در کشور تدوین شود.
در سطح فرهنگی و رسانه‌ای نیز آگاهی‌بخشی به مردم درباره ماهیت واقعی پروژه‌های ارتباطی غرب‌محور و ارتباط آن با اهداف اطلاعاتی و نظامی بسیار حیاتی است. شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های داخلی و نهادهای بسیج مردمی باید با انتشار مستندات، تجربیات بین‌المللی و هشدارهای امنیتی، یک موج رسانه‌ای برای خنثی‌سازی این پروژه راه‌اندازی کنند.
در کنار این اقدامات، تقویت شبکه ملی اطلاعات و توسعه فوری زیرساخت‌های ارتباطی بومی باید در اولویت قرار گیرد تا وابستگی به زیرساخت‌های بین‌المللی کاهش یابد. ایجاد «اینترنت اضطراری ملی» در بستر شبکه‌های داخلی می‌تواند پایداری ارتباطی در شرایط جنگی یا بحران را تضمین کند، بدون آن که زمینه‌ای برای نفوذ دشمن ایجاد شود.
آنچه اکنون در حال وقوع است، شاید فقط آغاز مرحله‌ای جدید از نبردهای آینده‌محور باشد؛ جایی که توپ و تانک جای خود را به بیت و بایت داده‌اند و اینترنت ماهواره‌ای، چشمان دشمن در دل کشور محسوب می‌شود.