به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر به نقل از المیادین؛ توافق تجاری میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا که در تیرماه به امضا رسید، با هدف کاهش تنش‌های اقتصادی طراحی شده بود و سقفی ۱۵ درصدی برای تعرفه بیشتر کالاهای صادراتی اروپا به آمریکا تعیین می‌کرد.
با این حال، امیدها خیلی زود فروکش کرد؛ چرا که دولت ترامپ دامنه تعرفه‌های ۵۰ درصدی را گسترش داد و آن را به طیف وسیعی از محصولات فولادی و آلومینیومی تعمیم داد. این بار نه‌تنها فولاد خام و قطعات پایه‌ای مانند پیچ و مهره، بلکه ماشین‌آلات، موتورها، پمپ‌ها و تجهیزات ساختمانی نیز مشمول تعرفه شدند. بدین ترتیب فضای پیچیده و پرهزینه‌ای برای صادرکنندگان اروپایی پدید آمد.
بر اساس اظهارات برترام کاولا‌ت، رئیس انجمن صنایع مهندسی مکانیک آلمان (VDMA)، اکنون حدود ۳۰ درصد از صادرات ماشین‌آلات اروپا به آمریکا تحت این تعرفه‌های سنگین قرار دارد؛ مسئله‌ای که عملاً سقف ۱۵ درصدی اولیه را بی‌اثر کرده و فضای نامطمئنی برای تولیدکنندگان اروپایی ایجاد کرده است.
پیامدهای مستقیم برای تولیدکنندگان اروپایی
شرکت‌های صنعتی اروپا هم‌اکنون با تبعات این سیاست دست‌به‌گریبان‌اند. گروه کرونه، تولیدکننده آلمانی تجهیزات کشاورزی و خودروهای باری، صادرات خود به آمریکا را متوقف کرده و مسیر محموله‌ها را به بازارهای دیگر تغییر داده است. برنارد کرونه، مدیرعامل شرکت، در گفت‌وگو با وال‌استریت ژورنال تصریح کرد: «نمی‌دانیم مشتریان حاضرند ۱۵ یا ۵۰ درصد بیشتر پرداخت کنند.» در نتیجه، تولیدات ویژه بازار آمریکا به حالت تعلیق درآمده و ۱۰۰ کارگر موقتاً به خانه فرستاده شده‌اند.
جان دیر (John Deere) نیز که ۲۰ درصد از تولیدات کارخانه آلمان خود را به آمریکا صادر می‌کند، برای مقابله با فشار هزینه‌ها، سیاست‌های سخت‌گیرانه مالی و همکاری نزدیک‌تر با شبکه توزیع را در پیش گرفته است. با وجود این، این شرکت قصد انتقال خطوط تولید از آلمان را ندارد.
افزون بر این، فرمول محاسبه تعرفه‌ها قیمت‌گذاری را دشوار کرده است. به‌عنوان نمونه، یک دستگاه به ارزش یک میلیون دلار با ۲۰ درصد محتوای فولادی، اکنون مشمول تعرفه ۵۰ درصدی بر ۲۰۰ هزار دلار و تعرفه ۱۵ درصدی بر مابقی ارزش دستگاه می‌شود. در نتیجه، مجموع تعرفه پرداختی به ۲۲۰ هزار دلار می‌رسد که معادل نرخ مؤثر ۲۲ درصد است.
مشکل دیگر، افزایش شدید بروکراسی است. شرکت کرونه باید سهم فولاد و آلومینیوم موجود در تمامی ۱۵ هزار قطعه دستگاه برداشت علوفه Big X را ثبت و گزارش کند. حتی تأمین‌کنندگان خارج از فهرست تعرفه نیز موظف‌اند جزئیات دقیقی از منبع، قیمت و فرایند تولید قطعات ارائه دهند؛ امری که به کابوس اداری برای تولیدکنندگان بدل شده است.
توافقی بحث‌برانگیز
این توافق تجاری از همان ابتدا با واکنش‌های تند در اروپا همراه بود. فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه، آن را «روزی تاریک» برای اروپا توصیف کرد. فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، نسبت به «آسیب جدی به اقتصاد آلمان» هشدار داد و ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، با لحنی تند گفت: «ترامپ فون‌درلاین را برای صبحانه خورد.» هم‌زمان، پارلمان اروپا نیز درباره از دست رفتن استقلال دیجیتال و راهبردی هشدار داده و مسیر تصویب نهایی توافق را پیچیده‌تر کرده است.
برند لانگه، رئیس کمیته تجارت پارلمان اروپا، با تأکید بر فقدان «امنیت و پیش‌بینی‌پذیری» در شرایط فعلی، منصفانه بودن حذف تعرفه از موتورهای آمریکایی در برابر تعرفه‌های ۵۰ درصدی بر ماشین‌آلات اروپایی را زیر سؤال برد.علاوه بر این، توافق مذکور به‌جای کاهش وابستگی، عملاً وابستگی اقتصادی اروپا به آمریکا را تقویت کرده است. با توجه به پیوندهای حیاتی در حوزه‌های فناوری، زیرساخت و امنیت، اتحادیه اروپا بیش از پیش در برابر تغییرات سیاستی واشنگتن آسیب‌پذیر شده است. تهدید آمریکا به اعمال تعرفه بر سر قوانین مالیات دیجیتال اتحادیه اروپا نیز نمونه بارز تداوم این ریسک‌هاست.
به همین دلیل، انجمن VDMA از کمیسیون اروپا خواسته است برای وضع سقف ۱۵ درصدی تعرفه بر صادرات ماشین‌آلات مشابه امتیازاتی که برای خودرو، نیمه‌هادی‌ها و داروها در نظر گرفته شده اقدام کند.اندرو آدیر، مشاور تجاری VDMA، نیز به پیامدهای متناقض این سیاست برای صنعت آمریکا اشاره کرده است. او یادآور شد که بسیاری از کارخانه‌های آمریکایی به‌شدت به ماشین‌آلات اروپایی متکی‌اند. به گفته او، در جریان بازدید جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، از یک کارخانه، تقریباً هیچ تجهیزی ساخت آمریکا نبود؛ موضوعی که تردیدها درباره توان واقعی خودکفایی صنعتی ایالات متحده را افزایش داده است.
یک رابطه تجاری عظیم در معرض تهدید
ایالات متحده و اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین رابطه تجاری و سرمایه‌گذاری دوجانبه جهان را در اختیار دارند. حجم مبادلات کالا و خدمات میان دو طرف در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱.۶ تریلیون یورو (۱.۵ تریلیون دلار) رسید؛ معادل روزانه ۴.۲ میلیارد یورو. هر یک از این دو اقتصاد، بزرگ‌ترین شریک تجاری دیگری محسوب می‌شود.
در میان صادرات اروپا، ماشین‌آلات و خودرو (۳۹ درصد صادرات صنعتی)، مواد شیمیایی (۳۲ درصد) و داروها جایگاه اصلی دارند. در مقابل، آمریکا عمدتاً انرژی، محصولات کشاورزی و خدمات فناوری صادر می‌کند. افزون بر این، اروپا در قالب توافق تجاری ۲۰۲۵ متعهد شده است ظرف سه سال ۷۵۰ میلیارد دلار محصولات انرژی از آمریکا خریداری کند؛ تعهدی که بسیاری از کارشناسان تحقق آن را غیرعملی ارزیابی می‌کنند.