به گزارش اقتصاد معاصر؛ فردا، سه‌شنبه ۱۵ مهر ۱۴۰۴، جلسه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی در محل وزارت جهاد کشاورزی برگزار می‌شود تا نرخ خرید تضمینی گندم سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ نهایی شود.
این جلسه اهمیت ویژه‌ای دارد چون پس از چند ماه تأخیر — در حالی که طبق قانون باید تیرماه نرخ تضمینی اعلام می‌شد — هنوز قیمت قطعی تعیین نشده است.
پیش از این، جلسات متعدد کمیسیون تخصصی برگزار شده و نرخ پیشنهادی بخش خصوصی و قیمت مدنظر اعضای دولتی به اشتراک گذاشته شده است؛ در جلسه فردا قرار است قیمت نهایی این محصول استراتژیک تصویب شود.
زمان اعلام قیمت تضمینی گندم ۱۴۰۵
غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی گفت:محصولات کشاورزی مشمول قیمت گذاری عمدتا در اوایل سال انجام گرفته و بخشی از آنها همچون گندم سیاست‌هایی است که توام با قیمت اعلام می‌شود. به گفته وی، اکنون قیمت گذاری برخی محصولات استراتژیک انجام شده و برخی محصولات همچون گندم در حال انجام است که به زودی نهایی می‌شود.
فردا سه‌شنبه ۱۵ مهر ۱۴۰۴ جلسه شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی برای تعیین نرخ خرید تضمینی گندم سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ در محل وزارت جهاد کشاورزی برگزار می‌شود.
تعیین قیمت خرید تضمینی گندم سال زراعی جدید پس از چند ماه تاخیر در حالی که باید تیر ماه اعلام می‌شد، قرار است فردا تعیین تکلیف شود.
جلسات متعدد کمیسیون تخصصی، نرخ بخش خصوصی و قیمت مدنظر اعضای دولتی به اشتراک گذاشته شد و جلسه فردا قیمت نهایی این محصول استراتژیک را تعیین می‌کند.
تعیین قیمت گندم مبنای نرخ گذاری ۳۱ قلم کالای اساسی دیگر خواهد بود.
وزیر جهاد کشاورزی به عنوان رییس شورای قیمت گذاری محصولات اساسی کشاورزی پس از تصویب قیمت نهایی خرید تضمینی گندم، یک هفته زمان دارد تا آن را ابلاغ کند.
گفتنی است؛ نرخ پیشنهادی بنیاد ملی گندم‌کاران با توجه به نرخ تورم و بهای تمام شده تولید گندم در کشور هر کیلو گرم ۳۲ هزار تومان است.
فرآیند تعیین قیمت تضمینی
خرید تضمینی گندم در ایران از دهه ۱۳۶۰ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمایتی دولت از بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور اجرا می‌شود. مطابق قانون خرید تضمینی محصولات اساسی، وزارت جهاد کشاورزی هر سال باید نرخ خرید گندم را پیش از شروع فصل کشت ـ معمولاً در تیرماه ـ اعلام کند تا کشاورزان با اطمینان از بازگشت سرمایه، برنامه‌ریزی کشت خود را انجام دهند.
با وجود این الزام قانونی، در سال‌های اخیر تعیین به‌موقع قیمت خرید تضمینی گندم به دفعات با تأخیر مواجه شده است. تأخیر در اعلام نرخ، به‌ویژه در محصولات استراتژیک مانند گندم، موجب سردرگمی کشاورزان، کاهش انگیزه کشت، و در برخی مناطق تغییر الگوی زراعی به محصولات جایگزین شده که اثر مستقیم بر تولید داخلی و میزان واردات دارد.
گندم در زنجیره تأمین غذای کشور نقش پایه‌ای دارد؛ قیمت خرید تضمینی آن به‌صورت غیرمستقیم مبنای نرخ‌گذاری ده‌ها قلم کالای اساسی دیگر از جمله آرد، نان، سویا، جو و فرآورده‌های وابسته است. برای همین، هر تغییر در قیمت این محصول، موجی از تعدیل‌ها و بازنگری‌ها را در بازار مواد غذایی و سبد هزینه خانوار ایجاد می‌کند.
بنیاد ملی گندم‌کاران هر سال نرخ پیشنهادی خود را با توجه به نرخ تورم، هزینه‌های نهاده‌ها (بذر، کود، سم)، آب و مکانیزاسیون و همچنین نرخ ارز محاسبه و به شورای قیمت‌گذاری ارائه می‌دهد. در سال‌های اخیر اختلاف قابل‌توجهی میان رقم پیشنهادی بخش خصوصی و نهادهای صنفی با نرخ تصویب‌شده دولتی وجود داشته که در مواردی باعث اعتراض کشاورزان و حتی کاهش سطح زیر کشت شده است.
براساس تجربه سال‌های گذشته، هر کیلوگرم گندم در سال ۱۴۰۲ با نرخ ۱۵ هزار تومان و در سال ۱۴۰۳ با نرخ حدود ۲۷ هزار تومان خریداری شد؛ رشد این نرخ معمولاً کمتر از نرخ تورم سالانه بوده و همین موضوع به یکی از محورهای چانه‌زنی و مباحثه کشاورزان و دولت بدل شده است. علاوه بر هزینه تولید، سیاست‌های وارداتی و ذخیره‌سازی گندم نیز بر روند تصمیم‌گیری اثرگذار بوده و در سال‌هایی که واردات گندم به‌عنوان راه‌حل کمبود داخلی در دستور کار قرار گرفته، فشار برای کنترل قیمت خرید تضمینی افزایش یافته است.
جلسه فردای شورای قیمت‌گذاری، در حالی برگزار می‌شود که تاخیر چندماهه در اعلام نرخ، حساسیت تصمیم را بیشتر کرده و عنوان شده نرخ پیشنهادی بنیاد ملی گندم‌کاران برای سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۵، هر کیلوگرم ۳۲ هزار تومان بر مبنای تورم و هزینه واقعی کشت است. این تصمیم نه‌تنها بر درآمد صدها هزار کشاورز گندم‌کار اثر می‌گذارد، بلکه نقطه شروع برای قیمت‌گذاری ۳۱ کالای اساسی دیگر در بازار مواد غذایی کشور خواهد بود.
چرا اعلام سریع قیمت ضروری است؟
تاخیر در اعلام قیمت، به‌ویژه برای کشت پاییزه، ممکن است انگیزه کشاورزان را کاهش دهد و برنامه‌ریزی آنها را مختل کند. نمایندگان مجلس، از جمله احد آزادی‌خواه، با تأکید بر تضمین امنیت غذایی، هشدار داده‌اند که تأخیر بیش از حد، مشکلاتی در تأمین گندم سال آینده ایجاد خواهد کرد.
وضعیت فعلی مطالبات کشاورزان
اگرچه قیمت نهایی هنوز نهایی نشده، روند پرداخت مطالبات کشاورزان بهبود یافته و طبق گفته مسئولان، بخش قابل توجهی از مطالبات پرداخته شده است. با این حال، عدم قطعیت در نرخ تضمینی، همچنان یکی از دغدغه‌های اساسی کشاورزان است.
قیمت تضمینی گندم ۱۴۰۵ هنوز اعلام نشده، اما در زمان‌بندی تعیین‌شده، شورای قیمت‌گذاری در فردا تشکیل جلسه می‌دهد. روند تعیین نرخ تحت نظارت اعضای کلیدی دولت و نمایندگان کشاورزان انجام خواهد شد. نمایندگان مجلس خواستار اعلام به‌موقع نرخ برای حفظ انگیزه کشت و تولید داخلی هستند. همچنین، وضعیت پرداخت مطالبات بهبود یافته اما تاخیر در تعیین قیمت می‌تواند موجب نگرانی‌های جدی برای گندم‌کاران شود.