امیررضا محبی‌منش، کارشناس اقتصادی در رابطه با تحقق مقابله با فرار مالیاتی دانه‌درشت‌ها در بخش مشاغل با تکیه بر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم گفت: یکی از گام‌های حیاتی در زمینه کارآمدی نظام مالیاتی کشور حرکت به سمت هوشمندسازی در اخذ مالیات و جایگزین شدن داده و اطلاعات در اخذ مالیات به جای ممیزان مالیاتی و عوامل انسانی است. در همین راستا نیز با تکمیل پایگاه اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی، گام‌های مثبتی در فرآیند اخذ مالیات و حرکت به سمت هوشمندسازی نظام مالیاتی برداشته شده است. تقویت حسابرسی سیستمی در بخش‌های مختلف نتایج مثبت و مهمی در بر دارد و در نتیجه حرکت به سمت نظام مالیاتی داده‌محور، شاهد تحقق عدالت بیشتر در اخذ مالیات نیز هستیم. در بخش مالیات بر عملکرد مشاغل نیز تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم بسیار کارکرد مناسبی در جهت تمرکز نظام مالیاتی بر اخذ مالیات از دانه‌درشت‌ها داشته است. 

وی در ادامه افزود: از مزایای مهم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، امکان تقسیط مالیات در دوره‌های متنوع از سه ماه تا نه ماه است. این قابلیت به‌ویژه برای اصناف و مشاغل کوچک که مشکل سرمایه در گردش و همچنین مسئله کمبود نقدینگی دارند، بسیار حیاتی است و موجب افزایش نرخ تمکین مالیاتی می‌شود. از منظر عدالت مالیاتی، تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم ابزار مؤثری برای شناسایی و مهار فرار مالیاتی مشاغل پردرآمد و خاص است. با اتصال این تبصره به سامانه‌های هوشمندی همچون سامانه مؤدیان، صورت‌حساب الکترونیک و سامانه املاک و اسکان، امکان تقاطع‌گیری داده‌ها فراهم می‌شود و پنهان‌سازی درآمد برای دانه‌درشت‌ها دشوار خواهد شد. به این ترتیب شکاف مالیاتی میان مشاغل خاص و گروه‌های شفاف کاهش یافته و بار مالیاتی به شکل عادلانه‌تری توزیع می‌شود. 

این کارشناس اقتصادی در رابطه با دستاوردهای اخذ مالیات مودیان بخش مشاغل از طریق سازوکار تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم بیان کرد: از نگاه کلان اقتصادی، اجرای کامل تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم چند دستاورد مهم دارد؛ نخستین دستاورد در کاهش گسترده فرار مالیاتی است که به افزایش چشمگیر درآمدهای پایدار بودجه منجر می‌شود و اتکای دولت به نفت را کاهش می‌دهد. 

وی ادامه داد: دومین دستاورد در زمینه اجرای تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم مسئله تحقق عدالت مالیاتی و بهبود عدالت در اخذ مالیات با برداشتن فشار مالیاتی از گروه‌های شفاف و هدایت آن به سمت مشاغل پردرآمد و مالیات‌ستانی از دانه‌درشت‌ها است. سومین دستاورد مهم این سازوکار مالیاتی، کاهش سلیقه‌گرایی و دخالت عوامل انسانی در اخذ مالیات است که منجر به ارتقای سلامت اداری با حذف مراجعه مستقیم مودی و ممیز خواهد شد و کاهش زمینه‌های فساد را به همراه خواهد داشت. چهارمین دستاور نیز کاهش هزینه‌های وصول مالیات برای دولت و افزایش کارایی نظام مالیاتی است. 

محبی‌منش در پایان گفت: یکی از ابعاد مهم تکمیلی در این مسیر، پیوند تبصره ماده ۱۰۰ با طرح‌هایی نظیر نشان‌دار کردن مالیات‌ها است. در این طرح، اصناف می‌توانند محل مصرف مالیات پرداختی خود را تعیین کنند و اطمینان یابند که مالیات آن‌ها در پروژه‌های عمرانی یا خدماتی منطقه خود هزینه می‌شود. چنین رویکردی اعتماد عمومی را افزایش داده و به مردمی‌سازی نظام مالیاتی کمک می‌کند. بنابراین یکی دیگر از مزیت‌های پرداخت مالیات ذیل سازوکار تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، امکان تعیین محل مصرف مالیات پرداختی مودی توسط خودش و به انتخاب وی است.