به گزارش اقتصاد معاصر؛  طی هفته‌های اخیر بازار ارز و طلا به علت افزایش ریسک‌های سیاسی بین المللی و همچنین فشار ناشی از انتظارات تورمی، وضعیت نوسانی و افزایشی را تجربه می‌کند و همین موضوع باعث شده خریدها در بازار به ویژه بازار سفته بازی و معاملات در بازار آزاد به صورت هیجانی باشد.

یکی دیگر از عواملی که در افزایش قیمت طلا و متعاقب آن افزایش قیمت ارز در بازار آزاد اثرگذار بوده نیز به افزایش جهانی انس طلا مربوط است؛ به طوری که امروز قیمت جهانی انس طلا از مرز ۳۷۲۴ دلار عبور کرده که بالاترین نرخ طلا طی سال‌های اخیر در بازار جهانی است و در طرف دیگر دلار در بازار آزاد نیز در محدوده ۱۰۵ هزار تومان قرار دارد.

البته افزایش قیمت انس طلا در بازار جهانی را می‌توان ناشی از عوامل متعددی از جمله، بالارفتن ریسک‌های ژئوپلیتیکی در سطح جهانی، کاهش نرخ بهره از سوی فدرال رزور، تداوم تنش‌های نظامی در جهان از جمله ادامه جنگ اوکراین و غزه و همچنین افزایش خرید طلا از سوی بانک‌های مرکزی در کشورهای جهان، دانست.

در ایران نیز، علاوه بر عوامل جهانی فوق که به صورت خارجی بر بازار ارز و طلا اثر گذار است، مسائلی مانند بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و فعال شدن مکانیزم ماشه از سوی اروپا بر انتظارات تورمی دامن زده و همین موضوع نیز در ادامه مولفه‌های فوق در جهش قیمت‌ها اثر خود را بر جای گذاشته است.

در این میان طی یک سال اخیر، بانک مرکزی (طبق گفته و اعلام بانک مرکزی) با هدف کاهش جهش نرخ طلا و پاسخگویی به تقاضاها اقدام به چند مرحله پیش فروش سکه طلا کرد که البته در میان تحلیلگران اقتصادی با دو واکنش منفی و مثبت روبرو بوده است.

برای مثال برخی اعتقاد دارند که این اقدام باعث کاهش فشار بر بازار آزاد و پاسخگویی به تقاضاها می‌شود و از افزایش جهت و هیجانی قیمت طلا جلوگیری می‌کند و در نهایت تا حدودی به تعادلی شدن قیمت‌ها نیز کمک می‌کند و علاوه بر آن نیز مردم می‌توانند با قیمتی کمتر از بازار آزاد در بخش طلا سرمایه گذاری کنند و حتی به گفته رئیس کل بانک مرکزی پیش فروش سکه نه با هدف فروش طلا، بلکه برای ارسال علامت به جامعه انجام شده و این سیاست تا زمانی که مردم متقاضی باشند ادامه خواهد داشت.

با این حال در طرف دیگر، برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که اقدام بانک مرکزی برای پیش فروش سکه طلا، جریان نقدینگی را از بخش‌های مولد دور و به خانه‌ها و بخش‌های غیر مولد منتقل می‌کند که همین موضوع شاید در کوتاه مدت مشهود نباشد اما در بلند مدت ممکن است بر کاهش رشد اقتصادی اثرگذار باشد.

چرا مردم به بازار طلا و ارز روی می‌آورند؟

در این رابطه، آلبرت بغرزیان، اقتصاددان با اشاره به عوامل و دلایل تمایل مردم برای خرید طلا و ارز و سرمایه‌گذاری در این بخش می‌گوید در ابتدا باید این موضوع را در بعد خانوار و جامعه بررسی کنیم. هر فردی به عنوان سرپرست خانوار، مسئول کیفیت زندگی خانواده خود است و تلاش می‌کند تا درآمد خود را تا حد ممکن در شرایط اقتصادی حفظ کند و از ارزش خرید دارایی خود محافظت کند و روی آوردن آنها به بازار طلا و ارز در شرایط امروز اقتصاد کشور، امری منطقی است.

وی افزود: براین اساس، مردم تلاش می‌کنند تا خود را در برابر تورم موجود و تورم پیش رو، محافظت کنند و اینکه بانک مرکزی با این کار منابع را به سمت سوداگری و محل غیر مولد سوق دهد یا خیر موضوع دیگری است؛ افراد و مردم مسئول این موضوع نیستند و هر کس تلاش می‌کند تا از کاهش ارزش سرمایه و دارایی خود تا حد ممکن جلوگیری کند.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در طرف دیگر هیجانات و انتظارات تورمی بر افزایش قیمت‌ها و کاهش ارزش پول ملی دامن می‌زند و این موضوع باعث می‌شود تا افراد سعی کنند برای حفظ ارزش دارایی خود به بازارهایی که افت ارزش ندارند، روی آورند.

بغزیان گفت: در طرف دیگر نباید انتظار داشت، که مردم وظیفه‌ای برای حرکت نقدینگی و سرمایه خود به بخش مولد داشته باشند چراکه این موضوع رسالت دولت‌ها و بانک‌های مرکزی است تا به نحوی سیاستگذاری و برنامه ریزی شود که جریان نقدینگی به بخش مولد حرکت و تولید افزایش پیدا کند.

موضوع اصلی وجود تورم است

وی در ادامه تصریح کرد: امروز موضوع اصلی وجود تورم است و همین موضوع باعث می‌شود که سرمایه‌ها در محل‌هایی مانند طلا و ارز سرمایه‌گذاری شود. شرایط تورم باعث شده که اجاره خانه‌ها افزایشی و قیمت محصولات و کالاها با افزایش روبرو شود و در این شرایط مردم به هر میزانی که پس انداز داشته باشند، تلاش می‌کنند تا از کاهش ارزش آن جلوگیری کنند.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: البته این اقدام بانک مرکزی از یک جهت می‌تواند صحیح و مناسب باشد، چراکه از طرفی فشار تقاضاها بر بازار را تا حدودی کاهش داده و در شرایطی که کشور با چالش تحریم مواجهه و در واردات ارز به ویژه دلار با محدودیت روبرو است، اقدام به واردات طلا کرده و درآمدهای خود را با منابع طلا تامین کرده است.

بغزیان گفت: همچنین، این اقدام باعث می‌شود که نقدینگی نیز به بانک مرکزی و متعاقب آن به بانک‌ها وارد شود و در مقابل نیز توان تامین مالی از سوی شبکه بانکی بیشتر شود.

وی در پایان گفت:‌ با این حال، این یک واقعیت است که وظیفه بانک های مرکزی فروش طلا و سکه نیست و بانک‌های مرکزی رسالتی مانند حفظ ارزش پول ملی و تورم را بر عهده دارند. اما در این شرایط مجبور می‌شود که به بازار طلا تزریق کند تا بتواند تا حدودی از فشار هیجانی به بازار آزاد کاسته شود./ایسنا