به گزارش اقتصاد معاصر؛ یارانه چه کسانی قطع شده؟ آمارها نشان می‌دهد در شهریور ۱۴۰۴ حدود دو میلیون و ۸۳۵ هزار نفر دیگر از دهک‌های چهارم تا نهم از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند.جزییات را در ادامه بخوانید.

یارانه چه کسانی قطع شده؟

سؤال مهم این روزها برای بسیاری از خانوارها این است که یارانه چه کسانی قطع شده و چه معیارهایی برای حذف افراد از لیست یارانه‌بگیران وجود دارد. بر اساس تازه‌ترین آمار منتشرشده از سوی وزارت کار و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، روند حذف یارانه از دهک‌های بالاتر همچنان ادامه دارد و در آخرین مرحله، جمعیت مشمولان یارانه نقدی به شکل قابل‌توجهی کاهش یافته است. 

در نتیجه در ادامه مسیر تکلیف قانونی وزارت کار برای حذف سه دهک پردرآمد از مشمولین یارانه، دو میلیون و 835 هزار و 57 نفر دیگر از این فهرست خارج شده‌اند.

طبق پیامک‌های ارسالی از سوی سامانه هدفمندی یارانه‌ها، خانوارهایی که سرانه درآمد ماهانه آنها پس از کسر هزینه اجاره مسکن بیش از 10 میلیون تومان برآورد شده باشد، دیگر واجد شرایط دریافت یارانه نیستند. بر این اساس، در این مرحله حدود یک میلیون خانواریا 3 میلیون نفر از جمع یارانه‌بگیران کنار گذاشته شده‌اند. این شاخص جدید در حالی معرفی شده که پیش‌تر دولت از 6 شاخص اصلی شامل مجموع درآمد خانوار، تراکنش‌های بانکی، دارایی‌های ملکی، خودروهای لوکس، سفرهای خارجی و اقامت در خارج از کشور برای شناسایی دهک‌های پردرآمد استفاده می‌کرد. بر این اساس هرچند به صورت غیر منسجم و پراکنده 7 شاخص برای حذف یارانه نقدی مردم در دستور کار قرار گرفته است. این درحالی است که احتمالا شاخص های جدیدی نیز در آینده نزدیک برای حذف 15 میلیون نفر دیگر در دستور کار وزارت رفاه قرار خواهد گرفت.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که رقم «10 میلیون تومان سرانه پس از کسر اجاره» عملاً معادل میانگین درآمد ماهانه دهک هشتم جامعه بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران در پایان سال 1403 است. به بیان دیگر، خانوارهایی که درآمدی بالاتر از این سطح دارند، به‌عنوان پردرآمد شناخته شده و از یارانه نقدی کنار گذاشته می‌شوند. با این حال، کارشناسان تاکید دارند که مبنای محاسبه، جزییات و وزن‌دهی شاخص‌ها برای مردم روشن نشده و همین مساله به بی‌اعتمادی عمومی دامن زده است.

به‌طور مثال، مشخص نیست دولت در محاسبه سرانه، چگونه با نوسانات شدید تورم و تغییر ارزش واقعی درآمد خانوارها برخورد می‌کند. همچنین، میزان دقیق اثرگذاری شاخص‌هایی چون تراکنش بانکی یا مالکیت خودروهای لوکس بر حذف یارانه هنوز به‌طور رسمی اعلام نشده است. این ابهام‌ها می‌تواند نه تنها عدالت اجتماعی را زیر سوال ببرد بلکه خطر خطای گسترده در شناسایی دهک‌ها را نیز به همراه داشته باشد.

کاهش تعداد یارانه‌بگیران در شهریور ۱۴۰۴

طبق گزارش‌های رسمی، تعداد یارانه‌بگیران دهک‌های چهارم تا نهم در مردادماه سال جاری ۴۶ میلیون و ۵۷۶ هزار و ۳۳۱ نفر بود. اما بررسی آمارهای شهریورماه نشان می‌دهد که این رقم به ۴۳ میلیون و ۷۴۱ هزار و ۲۷۴ نفر کاهش پیدا کرده است.

به این ترتیب، در ادامه اجرای تکلیف قانونی برای حذف دهک‌های پردرآمد، حدود ۲ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۵۷ نفر از فهرست مشمولان یارانه نقدی کنار گذاشته شده‌اند.

معیارهای حذف یارانه‌بگیران

یکی از پرسش‌های اساسی مردم این است که چرا یارانه برخی خانوارها قطع شده است. به گفته مسئولان، ملاک اصلی برای تشخیص دهک‌های درآمدی موارد زیر است:

• میزان درآمد ماهانه خانوار

• ارزش املاک و مستغلات تحت تملک

• تعداد و ارزش خودروهای ثبت‌شده به نام اعضای خانوار

• تراکنش‌های بانکی و گردش حساب‌های مالی

• سفرهای خارجی در سال‌های اخیر

بر این اساس، خانوارهایی که در دهک‌های پردرآمد شناسایی شوند، مشمول حذف یارانه قرار خواهند گرفت.

دهک‌های هدف حذف یارانه

وزارت کار موظف است طبق قانون، سه دهک بالای درآمدی جامعه را از فهرست یارانه‌بگیران خارج کند. در همین راستا، بیشترین تمرکز بر روی دهک‌های چهارم تا نهم قرار گرفته است. کاهش جمعیت یارانه‌بگیران از حدود ۴۶ میلیون نفر به ۴۳ میلیون نفر در شهریورماه، نشان‌دهنده ادامه این سیاست است.

سقف درآمد خانوار برای دریافت یارانه در سال ۱۴۰۴

وزارت رفاه برای تشخیص واجدان شرایط، سقف درآمد ماهانه بر اساس تعداد اعضای خانوار را به شرح زیر اعلام کرده است:

• خانوار ۱ نفره: تا ۳۰ میلیون تومان

• خانوار ۲ نفره: تا ۳۷.۵ میلیون تومان

• خانوار ۳ نفره: تا ۴۵ میلیون تومان

• خانوار ۴ نفره: تا ۵۲.۵ میلیون تومان

• خانوار ۵ نفره: تا ۶۰ میلیون تومان

در صورتی که مجموع درآمد اعضای خانوار از سقف اعلام‌شده فراتر برود، یارانه نقدی قطع خواهد شد.

چه کسانی در اولویت حذف یارانه هستند؟

طبق اعلام مسئولان وزارت رفاه، خانوارهایی با درآمد پایدار بالا، چند منبع درآمدی، یا دارایی‌های گران‌قیمت مانند ملک، خودروی لوکس و سفرهای خارجی متعدد، در اولویت بررسی و حذف یارانه قرار دارند.

نحوه اعتراض به حذف یارانه

به گفته احمد میدری، اطلاعات مشمولان به‌روز شده و افراد پیش از هرگونه حذف، از دلایل آن مطلع می‌شوند و امکان ثبت شکایت و رسیدگی به اعتراض‌ها وجود دارد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره نحوه اعتراض گفته است: افرادی که یارانه آن‌ها قطع شده است می‌توانند با مراجعه به سامانه حمایت به نشانی hemayat.mcls.gov.ir و ورود از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، اعتراض خود را ثبت کنند. در این فرایند متقاضی باید اطلاعات خانوار، میزان درآمد، خودرو و تراکنش‌های بانکی را وارد کرده و یک کد پیگیری دریافت کند. همچنین امکان پیگیری از طریق تماس تلفنی با شماره ۰۲۱-۶۳۶۹ یا مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت و پلیس +۱۰ نیز فراهم است.

به گفته میدری، چنانچه پس از بررسی مشخص شود فرد اطلاعات درستی ارائه کرده و زیر سقف تعیین‌شده درآمدی قرار دارد، یارانه او مجدداً برقرار خواهد شد؛ اما در صورت ارائه اطلاعات خلاف واقع، پیشنهاد دولت این است که چنین افرادی از دیگر حمایت‌های یارانه‌ای نظیر دریافت وام یا زمین یارانه‌ای نیز محروم شوند.

بر اساس تازه‌ترین آمار، پاسخ به پرسش یارانه چه کسانی قطع شده نشان می‌دهد که بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر دیگر از دهک‌های چهارم تا نهم در شهریور ۱۴۰۴ از فهرست یارانه‌بگیران کنار گذاشته شده‌اند. این روند در ادامه سیاست دولت برای حذف دهک‌های پردرآمد انجام می‌شود و به نظر می‌رسد در ماه‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.