مسعود پلمه، دبیر انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصاد معاصر در ارزیابی میزان اثرگذاری مکانیسم ماشه بر صنعت کشتیرانی ایران بیان کرد: این مکانیسم، در واقع بازگشت به گذشته و قطعنامه ۱۹۲۹ سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ است که اهداف آن پیش از این نیز توسط تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا اعمال می‌شده است.
ابعاد سه‌گانه قطعنامه ۱۹۲۹ و اجرای ۱۵ ساله آن توسط آمریکا
پلمه حوزه لجستیک بندری و دریایی را محور تخصصی بررسی این موضوع دانست و بیان کرد که قطعنامه ۱۹۲۹ در سه محور اصلی بر اقتصاد ایران اثرگذار بوده است.
تحریم ناوگان هوایی و دریایی
وی اظهار داشت: هدف این قطعنامه تحریم دو شرکت هواپیمایی و کشتیرانی ما بود، به عبارتی تحریم ناوگان هوایی و دریایی امکان حمایت‌های لجستیکی و تبادل کالا در اقصی نقاط جهان را از دست می‌دادند.
دبیر انجمن کشتیرانی افزود: امروز علی‌الظاهر قطعنامه‌های سازمان ملل تحت عنوان مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک فعال می‌شود اما باید بازگشتی به گذشته داشته باشیم؛ ما شاهد بوده‌ایم که این اهداف پیش‌تر نیز اجرا می‌شده است.
این مقام صنفی در ادامه گفت: اولین گامی که قطعنامه ۱۹۲۹ در تحریم ناوگان ملی ما دارد، ۱۵ سال است که توسط آمریکا اعمال می‌شود و در نتیجه ناوگان تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران و مالکیت ایرانی بدون اینکه عنوان اسنپ‌بک بر آن حاکم باشد، تحت تحریم بوده و در بسیاری از کشور‌ها مانند اروپا، امکان فعالیت لجستیکی و بندری نداشته‌اند.
بازرسی کشتی‌های ایرانی و عدم ارائه خدمات بندری
پلمه در تشریح گام دوم قطعنامه، تصریح کرد: گام بعدی که قطعنامه ۱۹۲۹ برای ما به ارمغان می‌آورد، بازرسی کالا‌ها و کشتی‌هایی است که متعلق به جمهوری اسلامی ایران هستند.
وی افزود: کشور آمریکا طی ۱۵ سال گذشته، کالا‌هایی که متعلق به ما بودند و کشتی‌هایی که برای ایران فعالیت تجاری می‌کردند را به بهانه واهی حمل کالا‌های ممنوعه بازرسی و متوقف می‌کرد که بعضا شاهد هستیم ما هم در یک اقدام مقابله به مثل، رفتار‌هایی مشابه توقیف و متوقف کردن کشتی‌های تانکری و تجاری را نشان دادیم.
پلمه در خصوص بخش سوم این قطعنامه گفت: بخش سوم عدم ارائه خدمات بندری به کشتی‌ها و کالا‌های ایرانی بوده است.
تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا؛ سخت‌تر از تحریم‌های سازمان ملل
دبیر انجمن کشتیرانی تاکید کرد که تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا به مراتب بسیار سخت‌تر، بیشتر و محدودکننده‌تر از تحریم‌های سازمان ملل است و ریشه آن را در وابستگی تجارت بین‌المللی به دلار دانست.
وی تصریح کرد: ایران سال‌هاست که دسترسی به سیستم سوئیفت بین‌المللی و تبادلات مالی بانکی جهانی را ندارد، در نتیجه امکان تبادلات مالی برای مبادلات فراهم نیست.
وی افزود: کشتی‌های ما برای فعالیت منظم تجاری نیازمند دریافت بیمه از پی‌اندآی کلاب‌ها و تی‌تی کلاب‌ها هستند و همچنین برای عملیات سی‌ورکینگ به دریافت گواهینامه‌های رده‌بندی از موسساتی که عضو آیاکس‌کلاس هستند، نیاز دارند. زمانی که نتوانیم مطالبات خود را از طریق رسمی پرداخت کنیم، طبیعتا نه بیمه بین‌المللی و نه گواهینامه‌های مرتبط را می‌توانیم دریافت کنیم. همچنین برای فعالیت‌های دریانوردی نیز به سوخت نیازمندیم که پرداخت آن بر پایه مراودات مالی قابل رصد بانکی و جهانی است و در ۱۵ سال گذشته هیچ‌یک از اینها را نداشتیم و مشکل چندانی رخ نداد، اکنون اتفاقی که در گذشته بوده، در حال بزرگنمایی است.
تفاوت ماهوی مکانیسم ماشه با تحریم‌های آمریکا
پلمه در مقایسه رفتار آمریکا با مکانیسم سازمان ملل گفت: زمانی که آمریکا تحریم‌ها را بر علیه ما اعمال کرد، بسیار شدیدتر بود؛ بر این پایه که به طرف‌های تجاری اعلام شد اگر با ایران مبادلات اقتصادی داشته باشند، علاوه بر اینکه آنها را تهدید می‌کرد، حق هیچ نوع معامله‌ای با آمریکا و افراد آمریکایی و همچنین بر پایه دلار را نمی‌داد.
وی در ادامه به تفاوت این رویکرد با قطعنامه سازمان ملل اشاره کرد: طبق قطعنامه، اگر کالای متعلق به ایران مشکوک به نوع ممنوعه باشد، فقط با رضایت کشور صاحب پرچم قابل بازرسی است، اما آمریکا به محض اطلاع از اینکه باری به ایران تعلق دارد و حتی اگر ممنوعه نباشد، به ویژه کشتی‌های نفتی را متوقف می‌کرد.
تحریم؛ عامل افزایش هزینه و کاهش سرعت توسعه
دبیر انجمن کشتیرانی با تاکید بر اینکه تحریم به هرحال اثرگذار است، افزود: ما اعتقاد داریم تحریم فرصت‌ها را از ما می‌گیرد، امکان سرمایه‌گذاری را در ایران سلب می‌کند، سرعت توسعه را به حداقل می‌رساند و باعث می‌شود برای حمل کالاهایمان هزینه بیشتری را متحمل شویم، اما باید یک اکوسیستم اقتصادی منحصر به فرد به وجود بیاوریم، کما اینکه موجود هست اما باید با هوشمندی بیشتری، این را توسعه بدهیم تا بتوانیم یک هرم مدیریت ریسک را برای افزایش تاب‌آوری اقتصادی به وجود بیاوریم.
لجستیک، پایه اصلی تاب‌آوری اقتصادی
این مقام صنفی، لجستیک را پایه اصلی این تاب‌آوری اقتصادی خواند و تصریح کرد: بیش از ۹۰ درصد کالا‌هایی که به ایران و از ایران در تبادل قرار می‌گیرد، در چرخه دریا و از طریق مبادلات دریایی است که به کالا‌های دریابرد معروف هستند. اگر قابلیت لازم را نداشته باشیم که در عرصه نبرد لجستیک دریایی مقابل آمریکا بایستیم، آسیب‌پذیری‌مان افزایش پیدا می‌کند.
وی تحریم را آثار تفکر برای به انزوا کشیدن اقتصادی ایران دانست و ادامه داد: ابتدا باید نقاط ضعف خودمان را که در شرایط موجود محسوس‌تر است، شناسایی و آسیب‌پذیری‌هایی که در قالب یک تهدید خود را نشان می‌دهد، تبدیل به فرصت کنیم.
پلمه در مثالی برای تبدیل تهدید به فرصت گفت: ما شرکت‌های بسیار بزرگ کشتیرانی، هواپیمایی و نفتکش داریم و طبیعی‌ست که هر چه سیبل بزرگتر باشد، در مسیر اصابت هدف قرار می‌گیرد ولی اگر شرکت‌ها کوچک‌سایز باشند، قابلیت لازم برای تغییر سریع ماهیت در شرایط خاص را پیدا می‌کنند.
وی افزود: بدین ترتیب اگر یک شرکت دچار آسیب تحریمی شود، در اولین و کوتاه‌ترین فرصت می‌توانیم تغییر ماهیت یک بنگاه اقتصادی دریایی دهیم و به راحتی می‌توانیم با تبدیل این شرکت به شرکت‌های دیگر، جایگزینی‌های لازم را به دست آوریم.
پلمه گفت: متاسفانه این موضوع در سه دولت گذشته مورد التفات واقع نشد، امیدوار هستیم که دولت چهاردهم از کم‌کاری دولت‌های گذشته درس بگیرد و توجه کند که اگر این موضوعات تحریمی گسترش و ادامه پیدا کند، باید توانمندی‌های خودمان را برای مقابله و برای مواجهه سنواتی با این موضوعات افزایش دهیم.
ضرورت افزایش توانمندی و دیپلماسی اقتصادی
وی همچنین بر لزوم تقویت دیپلماسی اقتصادی برای کاهش آسیب‌پذیری‌های تحریمی تاکید کرد و گفت: باید به سمت توافقات دو یا سه‌جانبه برویم، توافقاتی که منطقه‌ای و محلی هستند و بر پایه مبادلات پولی کشور‌های طرف معاهده ما شکل بگیرد تا کشور‌ها از قواعد تحریمی که مورد خواسته آمریکا هستند، تبعیت نکنند.