به گزارش اقتصاد معاصر؛ به نقل از بازار سرمایه، به برنامه‌ها و چشم‌انداز این بورس در ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۴ اشاره کرد و گفت: در نیمه دوم سال ۱۴۰۴، بورس انرژی هم‌چنان بر توسعه بازار نفت، گاز و سایر حامل‌های انرژی هیدروکربوری تمرکز خواهد داشت؛ در کنار این، بازار برق بورس انرژی نیز گسترش خواهد یافت.

وی توضیح داد: انتظار می‌رود این بازارها در زمینه تأمین مالی فعال‌تر شوند و شاهد استقبال بیش‌تری از تابلوهای برق سبز و آزاد باشیم.

نظیفی خاطرنشان‌کرد: با توجه به رویکرد مثبت دولت به توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاران استقبال بیش‌تری از این حوزه داشته باشند و بازارهای مرتبط رونق یابند.

وی ادامه‌داد: در حوزه فرآورده‌ها، بازار گازوئیل در سال جاری شکل گرفته است؛ این فرآورده به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و سازوکارهای سنتی اقتصاد انرژی، پیش‌تر با چالش‌هایی در دسترسی مواجه بود که به نظر می‌رسد بورس انرژی راه‌کاری برای عبور از این چالش‌هاست. بورس انرژی با ارائه راه‌کارهای مناسب، دسترسی فعالان اقتصادی به گازوئیل را از طریق بازارهای خود تسهیل کرده است.

توسعه ابزارهای بورس انرژی در نیمه دوم ۱۴۰۴

مدیرعامل بورس انرژی ضمن بررسی اولویت های این بورس در نیمه دوم سال جاری گفت: انتظار داریم در ۶ ماه آینده، ابزارهای مالی نظیر اوراق سلف و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس انرژی توسعه بیش‌تری یابند و نقش پررنگ‌تری در تأمین مالی ایفا کنند.

وی بیان داشت: اصلاح ریزساختارهای بازار، بهینه‌سازی دستورالعمل‌ها، بهیهنه سازی کارمزد معاملات، و بهبود زیرساخت‌های فناوری بورس انرژی از دیگر اولویت‌های بورس انرژی است.

نظیفی با اشاره به نقش بورس انرژی در سیاست‌گذاری انرژی در کشور اظهارداشت: بورس انرژی از ابتدای سال جاری در سیاست‌گذاری حوزه انرژی در سطح ملی مشارکت فعالی داشته و این نقش در نیمه دوم سال، به‌ویژه در تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۵، پررنگ‌تر خواهد شد. با وجود محدودیت‌ها و چالش‌های اقتصاد ایران و بازار سرمایه، بورس انرژی ایران به رسالت خود در توسعه بازارها پایبند بوده است.

وی گفت: این نهاد با تعمیق بازار و تنوع‌بخشی به خطوط درآمدی و معاملات انرژی، عملکرد موفقی داشته است. این امر نشان‌دهنده نیاز کشور به نقش‌آفرینی جدی‌تر بورس انرژی در حل مسائل حوزه انرژی است. امیدواریم در نیمه دوم سال ۱۴۰۴، این نقش را با قوت بیش‌تری ایفا کنیم.

مروری بر اقدامات عملکردی بورس انرژی در شش ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴

مدیرعامل بورس انرژی به بررسی عملکرد این بازار در نیمه نخست سال جاری پرداخت و اضافه کرد: در نیمه نخست سال جاری ارزش کل معاملات حدود ۲۰۰۰ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد نزدیک به حدود ۴۶ درصدی را تجربه کرده است. هم‌چنین، ارزش مازاد رقابت ریالی بیش از ۳۵ هزار میلیارد ریال ثبت شده که نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیر ۱۲۴ درصدی داشته و در این زمینه فرآورده گاز مایع با بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال رقابت، رتبه نخست را کسب کرده است.

وی توسعه ارتباطات بین‌المللی با بورس‌های انرژی منطقه و سازمان‌های بین المللی مرتبط را یکی دیگر از اقدامات این بورس در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ دانست و افزود: در رینگ صادراتی نیز میزان رقابت به حدود ۴۸ میلیون دلار رسیده که نسبت به دوره مشابه گذشته ۱۱۶ درصد رشد داشته است. گاز مایع شرکت ملی گاز ایران با مجموع رقابت دلاری حدود ۱۲ میلیون دلار، جایگاه اول از لحاظ ارزش رقابت دلاری را در این بخش به خود اختصاص داده است.

نظیفی گفت: در نیمه نخست سال جاری، برای نخستین بار فرآورده‌های مختلفی مانند روغن سنگین پایه قطرانی، پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهری، هیدروکربن سبک و سنگین حاصل از برش میعانات گازی، بنزین پیرولیز، نفتای سنگین، نفت سفید و بلندینگ نفتا عرضه و معامله شده‌اند.

عرضه گازوئیل برای نخستین بار در بورس انرژی ایران رقم خورد

وی تاکید کرد: برای نخستین بار عرضه فرآورده نفت‌گاز (گازوئیل) توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران طی این دوره در ۲۲ مرداد سال جاری در رینگ داخلی بورس انرژی ایران برگزار شد. در این عرضه، یک میلیون و ۱۵ هزار لیتر گازوئیل با قیمت پایه هر لیتر ۳۷۰ هزار ریال و سقف خرید ۱۱۶ هزار لیتر برای هر خریدار تعیین شد. در ادامه با برگزاری عرضه‌های بعدی، حجم آخرین عرضه در تاریخ ۲۶ شهریور به بیش از ۱۰ میلیون لیتر افزایش یافت و با پیشنهاد بورس انرژی ایران و درخواست خریداران به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، محدودیت سقف خرید ۱۱۶ هزار لیتر برای هر خریدار برداشته شد. از ابتدای برگزاری عرضه گازوئیل، تاکنون ۴ مرتبه عرضه در رینگ داخلی بورس انرژی ایران انجام شده که به عرضه بیش از ۱۳ میلیون لیتر گازوئیل منجر شده است.

مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت: در نیمه نخست سال جاری، پساب شرکت فاضلاب تهران از مبدا شهرک قدس در سال جاری برای اولین بار به میزان ۳۰۰ هزار تن معامله شده است. هم‌چنین در این مدت در بازار فیزیکی فرآورده‌های هیدروکربوری، تعداد ۱۶۴۸ عرضه در رینگ داخلی و ۵۱۶ عرضه در رینگ بین‌الملل برگزار شده است.

کاهش حجم عرضه با کاهش عرضه برخی شرکت‌ها

به گفته مدیرعامل بورس انرژی، بررسی مقایسه‌ای نشان می‌دهد؛ حجم عرضه در این دوره نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در رینگ داخلی با کاهش ۲۰ درصدی و در رینگ بین‌الملل با کاهشی ۳۲ درصدی همراه بوده است. این کاهش ذیل کاهش عرضه‌های برخی شرکت‌ها رقم خورد؛ از جمله مهم‌ترین موارد می‌توان به کاهش عرضه فرآورده گاز مایع توسط پالایش نفت آبادان (۲۴۲ هزار تن) و شازند (۱۶۳ هزار تن) و بندرعباس (۱۲۰ هزار تن)، نفتای کامل پالایش نفت لاوان (۲۸۸ هزار تن)، نفتای سبک پالایش نفت ستاره خلیج فارس (۲۱۰ هزار تن)، رافینت پتروشیمی بوعلی سینا (۳۰۰ هزار تن)، برش سنگین پتروشیمی نوری (۶۸۳ هزار تن)، متانول پتروشیمی خارک (۱۶۰ هزار تن)، هیدروکربن سنگین پتروشیمی بوعلی سینا (۵۰۸ هزار تن)، گازوئیل پالایش نفت آبادان (۴۰۰ هزار تن)، نفت سفید پالایش نفت اصفهان (۲۱۰ هزار تن) را نام برد. کاهش عرضه پالایش نفت شازند به علت تغییرات عملیاتی در خط تولید، پتروشیمی بوعلی سینا و نوری به علت شرایط GTC دشوار عرضه، گازوئیل پالایش نفت آبادان به علت ناترازی سوخت نیروگاه‌ها در کشور، از جمله برخی دلایل بوده است. همچنین اعمال محدودیت‌های جدی بر کارت‌های بازرگانی برای صادرات نیز تاثیر مهمی در این موضوع داشته است و صادرکنندگان می ‌بایست تماما ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند.

نظیفی تأکید کرد: در نیمه نخست سال جاری ۱۲۶ عرضه پساب برگزار شده است در حالی‌که در دوره مشابه سال گذشته فقط ۲ عرضه از این فراورده صورت گرفته بود؛ هم‌چنین از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه تعداد ۳۹۰ موردگواهی صادراتی در رینگ بین‌ الملل این بورس تأیید شده است.

سایر فعالیت‌ها و اقدامات توسعه‌ای بورس انرژی

نظیفی از فعالیت‌های آموزشی و توسعه‌ای انجام شده در بورس انرژی در این دوره زمانی، به برگزاری ۳ دوره آموزش معامله‌گری بورس انرژی (بازار فرآروده‌های هیدروکربوری) در کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، برگزاری دوره تشریح سازوکار بازار فرآورده‌های هیدروکربوری برای مرکز مالی ایران؛ برگزاری ۵ جلسه آموزشی در زمینه سازوکار بازار فرآورده‌های هیدروکربوری برای نهادها و شرکت‌های مختلف در محل بورس انرژی ایران؛ افزودن فیلدهای شیوه تسویه، مقصد، تاریخ انتشار و وضعیت عرضه به بخش اطلاعیه عرضه در سایت بورس انرژی ایران؛ انجام ۵۱۶ عرضه در رینگ بین‌الملل و ۱۶۴۸ عرضه در رینگ داخلی طی نیمه اول سال جاری، اشاره کرد.

مدیرعامل بورس انرژی هم‌چنین توسعه گزارش‌های بازار و انتشار منظم گزارش‌های روزانه، هفتگی و ماهانه را از دیگر اقدامات بورس انرژی طی نیم‌سال نخست سال جاری اعلام کرد که در آن به تشریح و گزارش آمار و عملکرد بورس انرژی به طور مستمر پرداخته می‌شود.

اوراق منتشر شده در بورس انرژی

مدیرعامل بورس انرژی ادامه داد: در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ مجموعا حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان تأمین مالی از طریق بورس انرژی انجام شده که این عملکرد به‌رغم تمام محدودیت‌ها و شرایط خاص به انجام رسیده است. هم‌چنین سررسید اوراق به ارزش ۳۵ هزار میلیارد ریال محقق و تسویه شده است.

او افزود: تمدید دوره معاملاتی گواهی‌های صرفه‌جویی انرژی محقق شده گاز طبیعی تا پایان سال ۱۴۰۴ انتشار اطلاعیه‌ گشایش انبار و اطلاعیه معاملاتی گواهی سپرده نفتا و گواهی سپرده برش سبک شرکت پارس بهین پالایش نفت قشم در رینگ بین‌الملل؛ آغاز معاملات گواهی سپرده برش سبک LHC و گواهی سپرده نفتا ذیل تابلو گواهی سپرده حامل‌های انرژی از تاریخ ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ برخی از مهم‌ترین اقدامات در این دوره زمانی هستند.

نظیفی افزود: در سال جاری ۲۶۸ نیروگاه جدید نخستین معامله خود را در بورس انرژی ایران انجام داده‌اند. این نیروگاه‌ها شامل ۲۰۲ نیروگاه کوچک‌مقیاس، یک نیروگاه خودتأمین، ۶۴ نیروگاه تجدیدپذیر و یک نیروگاه حرارتی بوده‌اند.

۴۰.۹ همت ارزش برق مبادله شده در نیمه نخست سال

مدیرعامل بورس انرژی در نیمه نخست سال جاری، مجموع ارزش بازار برق بورس انرژی ایران را در حدود ۵۵ میلیارد کیلووات‌ ساعت برق، نزدیک به ۴۰.۹ همت اعلام کرد و گفت: در این میان، تابلوی برق آزاد با ۲۷.۹ همت بیش‌ترین ارزش ریالی و تابلوی برق عادی با ۴۷ میلیارد کیلووات‌ساعت بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. در نیمه نخست سال جاری، متوسط قیمت برق عادی ۱۷۷۴ ریال، متوسط قیمت برق سبز ۶۵,۵۴۳ ریال، متوسط قیمت برق آزاد ۶۵,۴۱۹ ریال با حداقل ۱۸ هزار و حداکثر ۷۳۰ هزار ریال ثبت شده است. هم‌چنین متوسط قیمت برق خودتأمین صنایع ۱۶,۷۵۴ ریال بوده که دامنه آن بین ۱۱,۸۷۴ تا ۷۰,۰۰۰ ریال متغیر بوده است.