نگاهی کوتاه به موضوعات اقتصادی روزنامه‌ها (۲۶ آبان ۱۴۰۴)
از نقشه جدید تامین انرژی تا برنامه‌ای برای رفاه

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ روزنامه‌های مهم کشور در گزارش‌های امروز خود به موضوعاتی از جمله ناترازی انرژی، واردات گاز، تحرک نفتی، راهیان بازنشستگان، خشکسالی و حمل‌و‌نقل ریلی پرداخته‌اند.

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارش اقتصادی خود با عنوان «تامین انرژی با نقشه جدید» به چالش ناترازی انرژی و پیامد‌های آن بر صنعت و معدن پرداخته و نوشته است: «در ماه‌های اخیر، ناترازی انرژی به مهم‌ترین مانع تولید در بخش صنعت و معدن تبدیل شده و همراه با مشکلاتی مانند کمبود نقدینگی، نوسانات ارزی، ضعف تقاضا و بخشنامه‌های متعدد تاب‌آوری صنایع را کاهش داده است. به گفته وزیر اقتصاد، دولت با اولویت توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و سیکل ترکیبی و همچنین مشارکت صنایع بزرگ در پروژه‌های گازی، تلاش می‌کند تا سال آینده بخش مهمی از بحران برق و گاز را برطرف کند. هم‌زمان برنامه‌ای برای تسهیل پرداخت مالیات و ایجاد تنفس مالیاتی در حال تدوین است تا فشار نقدینگی از دوش تولیدکنندگان برداشته شود. فعالان صنعتی نیز معتقدند سیاست‌های ارزی فعلی ناکارآمد است و قیمت‌گذاری غلط، قطعی برق، کاهش قدرت خرید و ضعف سرمایه‌گذاری تولید داخلی را تحت فشار قرار داده است. پیشنهاد آنها اصلاح سیاست‌های ارزی، تسهیل واردات مواد اولیه، ارائه حمایت مستقیم به مصرف‌کننده و توسعه صادرات است که مجموع این اقدامات در صورت اجرا می‌تواند ثبات بیشتری در انرژی و تولید ایجاد کند.»

روزنامه شرق با عنوان «رویا فروشی با روس‌ها» در گزارش اقتصادی خود به کمبود گاز در زمستان و چالش‌های واردات گاز پرداخته و نوشته است: «با آغاز زمستان، ایران با کسری روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون مترمکعب گاز روبه‌روست؛ وضعیتی که مانند سال‌های گذشته باعث می‌شود سهم عمده گاز به بخش خانگی برسد و صنعت و نیروگاه‌ها دچار کمبود شوند. واردات گاز از ترکمنستان پس از توقف صادرات این کشور به دلیل بدهی و درخواست جریمه، عملا ممکن نیست و گزینه واردات از روسیه نیز با وجود تفاهم‌نامه‌های متعدد، به دلیل موانع سیاسی، ژئوپلیتیک و زیرساختی بی‌نتیجه مانده است. مسیر‌های احتمالی انتقال گاز روسیه از آذربایجان، ارمنستان و گرجستان یا خط لوله دریای خزر هرکدام با مشکلات جدی اقتصادی و سیاسی مواجه‌اند. کارشناسان تاکید می‌کنند وابستگی کامل به آذربایجان خطرناک است و ایران باید مسیر‌های متنوع و زیرساخت‌های مستقل ایجاد کند تا امنیت انرژی خود و جایگاه ترانزیتی‌اش تقویت شود.»

روزنامه اعتماد در گزارش اقتصادی خود با عنوان «جهش چین، مقاومت ایران، بازآرایی روسیه» به تاثیر معکوس تحریم‌های نفتی و شکل‌گیری نظم جدید ژئواکونومی انرژی به رهبری چین، ایران و روسیه پرداخته و نوشته است: «تحریم‌های نفتی که زمانی ابزار اصلی فشار غرب بودند، امروز اثر معکوس گذاشته‌اند و به‌جای تغییر رفتار دولت‌های هدف، ساختار بازار جهانی انرژی را بازآرایی کرده‌اند. چین با تبدیل‌شدن به محور تجارت غیررسمی نفت، جذب نفت تخفیفی ایران و روسیه، ایجاد سازوکار‌های پرداخت غیردلاری و صادرات محصولات پالایشی، شبکه‌ای موازی و آسیامحور ایجاد کرده که موقعیت ژئواقتصادی آن را تقویت کرده است. ایران نیز با تکیه بر شرق‌محوری در فروش نفت، ناوگان سایه و بازطراحی جریان درآمدی توانسته صادرات خود را حفظ و حتی افزایش دهد و ساختاری مقاوم در برابر تحریم بسازد. روسیه پس از ۲۰۲۲ مسیر مشابهی را در مقیاسی بزرگ‌تر طی کرد و با چرخش به بازار‌های آسیایی، بی‌اعتنایی به سقف قیمتی و توسعه زیرساخت‌های موازی، از فشار تحریم عبور کرد. نتیجه این روند دوگانگی بازار انرژی و شکل‌گیری معماری جدیدی است که در آن پرداخت‌های غیردلاری، ناوگان سایه و شبکه‌های آسیایی نقش پررنگ‌تری یافته و توان غرب برای اعمال فشار نفتی کاهش یافته است.»

روزنامه وطن‌امروز با عنوان «برنامه‌ای برای رفاه» در گزارش اقتصادی خود طرح جدید دولت برای مشمول کسور بازنشستگی شدن رفاهیات و اضافه‌کار کارمندان را مورد بررسی قرار داده و نوشته است: «دولت و مجلس در سال ۱۴۰۴ بهبود معیشت مردم را اولویت اصلی خود قرار داده‌اند و یکی از مهم‌ترین طرح‌ها، مشمول‌کردن رفاهیات و اضافه‌کار کارمندان در کسور بازنشستگی است. در حال حاضر بخش بزرگی از دریافتی کارکنان مانند رفاهیات و اضافه‌کار، در حقوق بازنشستگی لحاظ نمی‌شود و همین موضوع باعث نصف شدن درآمد افراد پس از بازنشستگی شده است. طرح جدید قصد دارد این مزایا را وارد محاسبه بازنشستگی کند و در نتیجه حقوق بازنشستگان را تا حدود ۵۰ درصد افزایش دهد. اجرای این طرح آثار اقتصادی و اجتماعی مهمی از جمله تقویت امنیت مالی بازنشستگان، کاهش فشار معیشتی و افزایش انگیزه کارکنان دارد. البته موفقیت آن نیازمند تامین منابع پایدار برای صندوق‌ها، شفافیت در ثبت رفاهیات و هماهنگی میان دستگاه‌هاست، این اقدام در کنار سیاست‌های برنامه هفتم توسعه مانند اصلاح نظام حقوق و دستمزد، حمایت از اقشار کم‌درآمد، تقویت یارانه‌ها و توسعه خدمات رفاهی می‌تواند به بهبود قدرت خرید خانوار‌ها و کاهش فشار اقتصادی کمک کند و یک تحول جدی در نظام رفاهی و اداری کشور رقم بزند.»

روزنامه جوان در گزارش اقتصادی خود با عنوان «لاپوشانی ناتوانی مدیریتی در پشت خشکسالی» به سومدیریت وزارت جهاد کشاورزی و تاثیر آن بر کمبود و گرانی اقلام کشاورزی و وارداتی مانند برنج و نهاده‌ها پرداخته و نوشته است: «وقوع خشکسالی در سال‌های اخیر دلیل برخی مشکلات کشاورزی بوده، اما کم‌کاری، ترک‌فعل و سومدیریت وزارت جهاد کشاورزی را نمی‌توان نادیده گرفت. وزارت جهاد با تکیه بر خشکسالی از مسوولیت‌های خود در تولید، واردات و توزیع فرار می‌کند، در حالی‌که بازار اقلام اساسی مانند میوه، مرغ، گوشت و برنج با مشکلات جدی مواجه است و واردکنندگان و تولیدکنندگان از نبود بذر، سم، کود، آب و تخصیص ارز گلایه دارند. در یک‌سال‌ونیم گذشته حاشیه‌های مدیریتی، انتخاب مدیران نابلد و ایجاد انحصار در واردات نهاده‌ها موجب کمبود و گرانی شده است. برنج با افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت مواجه شده و واردکنندگان به دلیل بدهی ارزی ۱۲ ماهه دولت و تاخیر در تخصیص ارز تجمع اعتراضی برگزار کرده‌اند. این مشکلات ناشی از نبود برنامه‌ریزی و سنگ‌اندازی نهاد‌های مرتبط است و با پنهان شدن پشت عنوان خشکسالی حل نمی‌شود.»

روزنامه ایران با عنوان «پایان رکورد صادرات ریلی» به رشد و توسعه حمل‌ونقل ریلی در ایران پرداخته و نوشته است: «با ابلاغ قانون موافقتنامه چهارچوب همکاری ریلی بین ایران و ترکیه، برای نخستین‌بار حمل صادراتی کلینکر از ایستگاه هشتگرد به مرز رازی و سپس ترکیه آغاز شد. این محموله شامل ۲۷ واگن به وزن ۱۵۰۰ تن است و در صورت توجیه تعرفه و هماهنگی مرزی، صادرات ماهیانه حدود ۲۰ هزار تن ادامه خواهد داشت. این اقدام علاوه بر ایجاد درآمد ارزی، رونق حمل‌ونقل صادراتی و توسعه دیپلماسی اقتصادی و ریل‌پایه را تقویت می‌کند. همچنین تزریق منابع مالی در دولت چهاردهم باعث افزایش آماده‌به‌کاری لکوموتیو‌ها به ۵۷۴ دستگاه و رشد ۱۲ درصدی تناژ بار و ۶.۴ درصدی تن-کیلومتر شده است. در بخش بین‌الملل نیز حمل بار افزایش ۲۰ درصدی داشته و ورود قطار‌های باری از چین و روسیه رشد چشمگیری داشته است. بازگشایی مرز ریلی ایران–افغانستان و تکمیل کریدور‌های مهم مانند رشت–آستارا و چابهار–زاهدان، توسعه زیرساخت‌ها و کاهش زمان سیر مسافری مسیر تهران–مشهد به ۸ ساعت نیز از دیگر اقدامات است. کاهش سوانح فنی و افزایش ایمن‌سازی خطوط ریلی نشان‌دهنده بهبود کیفیت حمل‌ونقل ریلی کشور است.»