به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در سال‌های اخیر، تقاضای جهانی برای مس به طور چشمگیری افزایش یافته است. این افزایش ناشی از نقش حیاتی مس در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر، گسترش خودروهای برقی (EVs) و توسعه فناوری‌های مدرن بود. مس که زمانی در سایه نفت به عنوان ستون اصلی صنعتی‌سازی و تولید انرژی قرار داشت، اکنون به منبعی (به همان اندازه اگر نه بیشتر)، ضروری در قرن بیست‌ویکم تبدیل شده است. این تغییر بازتابی از تحول گسترده‌تر در اولویت‌های جهانی بوده، چراکه صنایع و دولت‌ها به طور فزاینده‌ای بر پایداری و کربن‌زدایی از سیستم‌های انرژی تمرکز می‌کنند.
همین امر باعث شده تا تقاضای مس در سال‌های اخیر از نفت نیز پیشی بگیرد. صندوق بین‌المللی پول (IMF) حدود ۲ سال پیش پیش‌بینی کرد که تقاضای جهانی برای مس از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰ بیش از ۶۶ درصد افزایش خواهد یافت، زیرا جهان به تدریج از نفت فاصله می‌گیرد و به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت می‌کند.
مس از دیرباز به دلیل ویژگی‌های منحصربه فرد خود، از جمله رسانایی بالای الکتریکی و حرارتی، مقاومت در برابر خوردگی و قابلیت شکل‌پذیری، ماده‌ای حیاتی در کاربردهای صنعتی بوده است. با این حال، تقاضا برای این فلز در سال‌های اخیر به دلیل نقش حیاتی آن در گذار جهانی به انرژی‌های پاک و پیشرفت‌های فناوری، به طور چشمگیری افزایش یافت.
تغییر جهانی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه پایدار، یکی از عوامل اصلی افزایش تقاضا برای مس بود. سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر مانند توربین‌های بادی، پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های ذخیره انرژی به شدت به مس برای کارایی و عملکرد خود وابسته هستند. به عنوان مثال ساخت توربین‌های بادی، پنل‌های خورشیدی و باتری خودروهای الکتریکی به میزان قابل توجهی وابسته به فلز مس هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) تخمین می‌زند که دستیابی به اهداف جهانی آب‌وهوایی تا سال ۲۰۴۰ نیازمند افزایش شش برابری استفاده از مواد معدنی حیاتی مانند مس خواهد بود. این موضوع اهمیت مس را در گذار به یک اقتصاد کم‌کربن برجسته می‌کند.
رشد سریع استفاده از خودروهای برقی (EVs) یکی دیگر از عوامل مهم در افزایش تقاضا برای مس است. خودروهای برقی به دو تا چهار برابر بیشتر از خودروهای سنتی به مس نیاز دارند. این به دلیل استفاده گسترده از مس در باتری‌ها، موتورهای الکتریکی، اینورترها و زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی است. طبق گزارش اتحادیه مس (Copper Alliance)، یک خودروی برقی می‌تواند تا ۸۳ کیلوگرم (۱۸۳ پوند) مس داشته باشد، در حالی که این مقدار در خودروهای احتراقی فقط ۲۲ کیلوگرم (۴۹ پوند) خواهد بود.
علاوه بر این، گسترش شبکه‌های شارژ خودروهای برقی مصرف مس را بیشتر افزایش می‌دهد. ایستگاه‌های شارژ برای سیم‌کشی، ترانسفورماتورها و سیستم‌های توزیع برق به مس نیاز دارند. با توجه به اهداف بلندپروازانه دولت‌ها برای پذیرش خودروهای برقی و حذف تدریجی خودروهای سوخت فسیلی، انتظار می‌رود که تقاضا برای مس همچنان افزایش یابد.
علاوه بر نقش مس در فناوری‌های سبز، تقاضا برای این فلز به دلیل شهرنشینی و توسعه زیرساخت‌ها، به ویژه در اقتصادهای نوظهور نیز افزایش یافته است. شهرنشینی سریع در کشورهایی مانند چین، هند و برزیل نیاز به زیرساخت‌های مدرن، از جمله ساختمان‌ها، سیستم‌های حمل‌ونقل و شبکه‌های برق را افزایش داده است. مس ماده‌ای کلیدی در این کاربردها تلقی می‌شود، چراکه در سیم‌کشی برق، لوله‌کشی و مصالح ساختمانی استفاده می‌شود.
در طول قرن بیستم، نفت شریان حیاتی صنعتی‌سازی و رشد اقتصادی بود. نفت حمل‌ونقل را تامین می‌کرد، صنایع را به حرکت درمی‌آورد و به عنوان ماده اولیه برای محصولات بی‌شماری مورد استفاده قرار می‌گرفت. با این حال قرن بیست‌ویکم شاهد تغییر تدریجی از وابستگی به نفت بوده است؛ تغییری که ناشی از نگرانی‌های مربوط به تغییرات اقلیمی، آلودگی هوا و کاهش منابع حیاتی بود. همین امر باعث شده تا تقاضا برای نفت روندی کاهشی داشته باشد.
در مقابل نفت، تقاضا برای مس همچنان در حال افزایش بوده و این موضوع نقش حیاتی آن در فناوری‌های آینده را منعکس می‌کند. برخلاف نفت که عمدتا به عنوان سوخت مصرف می‌شود، مس ماده‌ای بادوام بوده که می‌توان آن را به طور نامحدود بازیافت و دوباره استفاده کرد. این ویژگی، مس را به منبعی پایدارتر در بلندمدت تبدیل می‌کند.
سلطه رو به رشد مس در پویایی بازار نیز مشهود است. به عنوان مثال، قیمت مس در سال‌های اخیر به دلیل محدودیت‌های عرضه و تقاضای قوی به رکوردهای جدیدی رسیده است. در سال ۲۰۲۱، قیمت مس برای اولین بار از ۱۰،۰۰۰ دلار در هر تن فراتر رفت که نشان‌دهنده ارزش فزاینده آن در اقتصاد جهانی بود.
در حالی که افزایش تقاضا برای مس فرصت‌های قابل توجهی ایجاد می‌کند، چالش‌هایی نیز در زمینه تامین، تاثیرات زیست‌محیطی و مدیریت منابع به همراه دارد. استخراج مس فرآیندی پرمصرف خواهد بود که نیاز به انرژی و آب زیادی دارد. بسیاری از بزرگ‌ترین معادن مس جهان در مناطقی با منابع آبی محدود، مانند شیلی و پرو واقع شده‌اند. علاوه بر این، ماهیت محدود ذخایر مس نگرانی‌هایی در مورد پایداری تامین در بلندمدت ایجاد می‌کند.
از طرفی دیگر استخراج و فرآوری مس تاثیرات زیست‌محیطی قابل توجهی از جمله تخریب زیستگاه‌ها، انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی آب دارد. مقابله با این مسائل نیازمند اتخاذ روش‌های استخراج پایدار و توسعه فناوری‌های پاک‌تر است.
بازیافت مس اما یکی از راه‌های مقابله با محدودیت‌های تامین و کاهش تاثیرات زیست‌محیطی خواهد بود. مس به طور کامل قابل بازیافت است و بدون از دست دادن کیفیت، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای اقتصاد چرخه‌ای تبدیل می‌کند. با این حال نرخ‌های فعلی بازیافت برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد کافی نیست و نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در زیرساخت‌های بازیافت دارد.
افزایش تقاضا برای مس که ناشی از گذار جهانی انرژی و پیشرفت‌های فناوری است، تغییر قابل توجهی را در اولویت‌های صنایع مدرن نشان می‌دهد. پیشی گرفتن تقاضای مس از نفت در برخی زمینه‌ها، نشان‌دهنده تاکید روزافزون بر پایداری و کربن‌زدایی سیستم‌های انرژی است. با این حال، این تغییر چالش‌هایی مانند محدودیت‌های تامین، تاثیرات زیست‌محیطی و نیاز به بازیافت بیشتر را نیز به همراه دارد.