به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ با نزدیک شدن به فصول گرم سال، ناترازی تولید و مصرف برق به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسؤولان و کارشناسان حوزه انرژی تبدیل شده است. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که افزایش مصرف در ماه‌های گرم، فشار قابل توجهی بر زیرساخت‌های تولید و توزیع برق وارد می‌کند و می‌تواند منجر به قطعی‌های گسترده در کشور شود.
این در حالی است که در تابستان‌های گذشته، کشور با کسری بیش از ۱۲ هزار مگاواتی مواجه شده که نیاز فوری به اقدامات پیشگیرانه را نشان می‌دهد. کارشناسان بر این باورند که عواملی چون افزایش مصرف در اثر گرما، رشد جمعیت و افزایش استفاده از وسایل برقی فشار زیادی به شبکه برق وارد کرده‌اند. به همین دلیل نیز مسؤولان وزارت نیرو تاکید دارند که باید به سرعت اقداماتی چون توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی مصرف و ارتقا زیرساخت‌های برق اجرایی شوند.
افزایش جمعیت، گسترش صنایع و استفاده بیش از حد از وسایل برقی از جمله عواملی هستند که فشار مضاعفی به شبکه برق کشور وارد می‌کند. این ناترازی میان تولید و مصرف برق، به ویژه در تابستان‌ها، مساله‌ای جدی است که نیاز به اقداماتی سریع و موثر دارد.
مسؤولان و کارشناسان، راهکارهای مختلفی برای مدیریت بحران برق و کاهش ناترازی ارائه کرده‌اند که شامل اقدامات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است. یکی از این راهکارها ارتقا بهره‌وری در مصرف انرژی است؛ به طوری که با استفاده از فناوری‌های جدید و وسایل برقی کم‌مصرف، می‌توان بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در منازل و صنایع را کاهش داد.
یکی دیگر از این راهکارها نیز توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد بود. در واقع افزایش ظرفیت تولید انرژی از منابع خورشیدی و بادی می‌تواند به تامین پایدار برق کمک کند و وابستگی به نیروگاه‌های حرارتی را کاهش دهد.
تعرفه‌گذاری هوشمند نیز سومین راهکار پیشنهادی از سوی مسؤولان و کارشناسان است. اجرای نظام تعرفه‌گذاری پلکانی برای مشترکان پرمصرف، می‌تواند به کاهش مصرف برق و بهینه‌سازی توزیع یارانه‌ها کمک کند.
از دیگر راهکارها نیز می‌توان به تعمیرات و بهسازی زیرساخت‌ها اشاره کرد؛ به طوری که بهینه‌سازی نیروگاه‌ها و شبکه توزیع برق از طریق سرمایه‌گذاری در تجهیزات مدرن، می‌تواند بازدهی سیستم را افزایش دهد.
همچنین فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی از دیگر راهکارها محسوب می‌شود، به طوری که آموزش مردم درباره صرفه‌جویی در مصرف برق، به ویژه در ساعات اوج مصرف، نقش مهمی در کاهش فشار بر شبکه برق دارد.
از سوی دیگر، تذکری جدی به مردم داده شده تا با رعایت نکات صرفه‌جویی، در مصرف برق خود دقت بیشتری داشته باشند. استفاده از وسایل برقی کم‌مصرف، خاموش کردن لوازم برقی غیرضروری و مدیریت مصرف در ساعات اوج مصرف، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کاهش فشار بر شبکه برق کمک کنند. مسؤولان تاکید دارند که بدون همکاری عمومی، عبور از پیک مصرف تابستان ۱۴۰۴ امکان‌پذیر نخواهد بود.
کشورهای پیشرفته در مدیریت ناترازی برق، از راهکارهایی مانند هوشمندسازی شبکه برق، گسترش تولید انرژی تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها استفاده کرده‌اند. به نظر می‌رسد ایران نیز می‌تواند با بهره‌گیری از این تجربه‌ها، گام‌های موثری برای مدیریت بحران برق بردارد.
همچنین وزارت نیرو برای کاهش ناترازی برق و تامین پایدار انرژی در سال‌های آینده، ۱۴ مگاپروژه را در بخش‌های مختلف برنامه‌ریزی و اجرا کرده است. این برنامه‌ها شامل توسعه ظرفیت تولید، بهینه‌سازی مصرف، نصب کنتورهای هوشمند و افزایش بازدهی نیروگاهی است.
یکی از اقدامات کلیدی، افزایش ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر تا ۴هزار و ۸۰۰ مگاوات از طریق مشارکت بخش خصوصی، مردم و بخش اداری کشور است. همچنین استفاده حداکثری از تولید برق نیروگاه‌های صنایع و نفت در دستور کار قرار دارد.
در کنار این اقدامات، افزایش ظرفیت نیروگاه‌های موجود از طریق ارتقا و رفع محدودیت واحدهای نیروگاهی به میزان ۲هزار و ۴۳۱ مگاوات نیز اجرایی می‌شود که شامل هزار و ۱۹۱ مگاوات افزایش ظرفیت نیروگاه‌های گازی و هزار و ۲۴۰ مگاوات رفع محدودیت تولید از نیروگاه‌های بخاری است.
همچنین ایجاد نیروگاه‌های کوچک در نقاط مختلف و در نزدیکی محل مصرف به ظرفیت سالانه ۲۰۰ مگاوات، یکی دیگر از راهبردهای وزارت نیرو است. این نیروگاه‌ها که به عنوان تولید پراکنده شناخته می‌شوند، می‌توانند به کاهش ناترازی برق کمک کنند.
در این راستا، کارشناسان انرژی و مسؤولان وزارت نیرو تاکید دارند که بدون برنامه‌ریزی جامع و مشارکت عمومی، عبور از بحران برق تابستان ۱۴۰۴ امری دشوار خواهد بود. با این حال با اجرای پروژه‌ها و اتخاذ راهکارهای موثر، امیدوارند که ناترازی برق کاهش یافته و پایداری شبکه برق در کشور تامین شود.