به گزارش اقتصاد معاصر؛ بازنشستگی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نیروی کار است، زیرا تعیین میزان حقوق و مستمری پس از پایان دوره کاری نقش بسزایی در کیفیت زندگی دوران بازنشستگی دارد. اخیراً سازمان تأمین اجتماعی پیشنهاد جدیدی برای نحوه محاسبه محاسبه حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی مطرح کرده است که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر میزان دریافتی افراد داشته باشد. در این گزارش به بررسی جزئیات این فرمول پیشنهادی و تأثیرات آن بر بازنشستگان پرداخته‌ایم.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، مصطفی سالاری، در خصوص تغییرات پیشنهادی گفت که مطابق قوانین فعلی، میانگین دستمزد دو سال آخر ملاک محاسبه و برقراری مستمری بازنشستگی است. اما در فرمول جدید، میانگین تمامی سنوات بیمه‌پردازی فرد مورد محاسبه قرار می‌گیرد و در حداقل حقوق سال درخواست بازنشستگی ضرب می‌شود.
افزایش حقوق بازنشستگی: بر اساس مطالعات اولیه، اغلب افراد با استفاده از این فرمول مبلغ بیشتری نسبت به فرمول قدیمی دریافت خواهند کرد.
به‌روزرسانی تمام سنوات بیمه‌ای: برخلاف فرمول قدیمی که سال‌های ماقبل بازنشستگی به‌روزرسانی نمی‌شد، در این روش تمام سال‌ها با نرخ روز محاسبه می‌شوند.
ایجاد شفافیت در پرداخت‌ها: این فرمول جدید باعث جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی در ثبت دستمزدهای صوری دو سال آخر می‌شود.
گزینه‌ای اختیاری برای بازنشستگان: افراد می‌توانند بین فرمول جدید و قدیم انتخاب کنند و سازمان تأمین اجتماعی، مبلغ بالاتر را به عنوان مستمری لحاظ خواهد کرد.
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که این فرمول به همراه دارد، افزایش دقت و عدالت در پرداخت مستمری است. همچنین کارفرمایان دیگر نیازی ندارند در سال‌های پایانی فعالیت کارگران، به صورت ناگهانی دستمزد آنان را افزایش دهند تا مستمری بهتری دریافت کنند، بلکه روند افزایش حقوق در طول سال‌های اشتغال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
مقاومت در برابر تغییر: برخی افراد ممکن است به دلیل عدم آگاهی کافی از این فرمول جدید، تمایلی به استفاده از آن نداشته باشند.
نیاز به تصویب قانونی: این پیشنهاد باید از مراحل قانونی و تصمیم‌گیری نهادهای مربوطه عبور کند تا به مرحله اجرا برسد.
پیچیدگی محاسباتی: اعمال این فرمول ممکن است پیچیدگی‌های محاسباتی بیشتری برای سازمان تأمین اجتماعی ایجاد کند که نیازمند زیرساخت‌های فنی پیشرفته‌تری است.
مصطفی سالاری با اشاره به طرح پیشنهاد فرمول محاسبه مستمری به صورت اختیاری و امتیازی، خاطرنشان کرد: طبق قوانین فعلی، اصولاً میانگین دستمزد دو سال آخر ملاک محاسبه و برقراری مستمری متقاضیان بازنشستگی است و هرگونه تغییر در این فرمول هم بر عهده قانونگذار است.
وی افزود: آن‌چه ما به عنوان یک پیشنهاد جهت هم‌فکری و بیان دیدگاه‌های کارشناسی شرکای اجتماعی مطرح کردیم، حتی در صورت جمع‌بندی نهایی و طی فرآیندهای لازم در مراجع مربوطه و اجرایی شدن، باز هم یک فرآیند اختیاری برای بیمه‌شدگان خواهد بود.
سالاری گفت: طبق این فرمول پیشنهادی سنوات‌بیمه پردازی بیمه شده با حداقل دستمزد همان سال ضریب‌گیری خواهد شد و از ضریب تمام طول مدت بیمه‌پردازی میانگین گرفته و در حداقل حقوق سال درخواست بازنشستگی ضرب خواهدشد؛ به طور معمول نتایج بررسی نشان می‌دهد، مبلغ حاصل از این فرمول بیشتر از میانگین دو سال آخر بیمه شده طبق فرمول فعلی است؛ زیرا در محاسبه دو سال آخر، سال ماقبل درخواست بازنشستگی به روزرسانی نمی‌شود اما در حالت پیشنهادی، تمام سنوات بیمه‌پردازی به روزرسانی و با نرخ روز محاسبه می‌شود.
سالاری تصریح کرد: اگر مبلغ مستمری به دست آمده با این فرمول پیشنهادی، از محاسبه با فرمول فعلی دو سال آخر، مبلغ بیشتری شد، تأمین اجتماعی مبلغ بیشتر را برقرار می‌کند و اگر هم مبلغ مستمری کمتر از میزان محاسبه با میانگین دو سال آخر شد؛ اجباراً مبلغ کمتر برای بیمه‌شده اعمال نخواهد شد و بیشترین مبلغ حاصل از فرمول‌های قدیم یا جدید به عنوان حقوق بازنشستگی لحاظ خواهد شد.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به ضرورت انجام اصلاحات و تغییرات تحول‌آفرین متناسب با الزامات آینده‌نگری در صندوق‌های اجتماعی، خاطر نشان کرد: اگر از انجام اصلاحات در فرآیندهای کاری صحبت می‌کنیم، هدف ضایع کردن حق مکتسبه فعلی بیمه‌پردازان و مردم نیست بلکه به دنبال آن هستیم تا در تعامل با شرکای اجتماعی، سازوکاری ایجاد کنیم که بتوانیم بهترین خدمت‌رسانی را به آنان داشته باشیم.
وی تصریح کرد: این یک فرآیند اختیاری است و اصلاً به این معنی نیست که می‌خواهیم کمتر از میانگین دو سال آخر به بازنشسته بدهیم و اگر فرد به هر دلیلی متضرر شد، بدون هیچ مانعی از این امکان استفاده نمی‌کند و اگر هم به نفعش بود سازمان مشکلی برای اعمال و برقراری مستمری با مبلغ بیشتر حاصل از این فرمول را ندارد.
سالاری با اشاره به ضرورت تغییر در نحوه خدمت‌رسانی سازمان تأمین اجتماعی، گفت: ارائه این فرمول، هم به نفع کارگر و بیمه‌پرداز و هم به نفع کارفرما است و در نهایت موجب تأمین منافع سازمان هم می‌شود زیرا تاکید و حساسیت بیمه‌پرداز به ثبت مزد واقعی به منظور بهره‌مندی از مستمری بهتر در آینده، نیاز به مداخله فیزیکی و بازرسی کارگاهی یا دفاتر و ایجاد نارضایتی احتمالی برای فعالین محیط کسب و کار را منتفی و افزایش درآمد سازمان و امکان خدمت‌رسانی بهتر را فراهم می‌کند.
سالاری با تأکید بر ضرورت اطلاع‌رسانی و شفافیت در تصمیم‌گیری‌های سازمان با جلب مشارکت شرکای اجتماعی و ذی‌نفعان، تصریح کرد: امکان استفاده از نتایج این فرمول نیز بعد از تصویب و اجرایی شدن آن خواهد بود زیرا طبق قواعد این صندوق، نمی‌توان از محل حق بیمه دریافت نشده سال‌های قبل، پرداختی مضاعفی ایجاد کرد.