به گزارش اقتصاد معاصر؛ انتقال سهام عدالت متوفیان یکی از موضوعات مهم در حوزه سهام عدالت است که خانواده‌های بازماندگان چشم انتظار اطلاع‌رسانی دقیق و روند شفاف برای دریافت حقوق خود هستند. با توجه به تغییرات قوانین و زیرساخت‌های نرم‌افزاری، مراحل انتقال سهام عدالت متوفیان بعد از تاریخ اول مرداد ۹۹ به طور رسمی در حال پیگیری است و مسئولان مرتبط در تلاش‌اند تا فرآیندها را تسهیل کنند.
انتقال سهام عدالت متوفیان موضوعی است که سال‌ها بسیاری از خانواده‌ها منتظر تعیین تکلیف آن بوده‌اند. با توجه به اهمیت این مسئله و انتظار طولانی وراث متوفیان بعد از مرداد ۹۹، در این گزارش به بررسی کامل آخرین وضعیت، روند قانونی، مدارک لازم، زمان‌بندی، نحوه دریافت سود و مشکلات مرتبط با انتقال سهام عدالت متوفیان می‌پردازیم.
۱۵ آبان سال ۱۴۰۲ بود که از میراث سامانه انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث رونمایی شد. بر اساس این سامانه، وراث متوفیان قبل از مرداد ۹۹ می‌توانستند با انجام مراحل مشخص، انتقال سهام را انجام دهند. اما متوفیان بعد از مرداد ۹۹ همچنان بلاتکلیف هستند و منتظر راه‌اندازی سامانه‌ای جامع برای انتقال سهام خود هستند. سازمان امور مالیاتی تا پایان سال ۱۴۰۲ وعده داده بود سامانه محاسبه مالیات سهام متوفیان راه‌اندازی شود که این امر هنوز به صورت کامل عملی نشده است.
بر اساس ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، وراث برای انتقال سهام عدالت متوفیان باید گواهی پرداخت مالیات بر ارث دریافت کنند. مدیرکل دفتر حسابرسی سیستمی سازمان امور مالیاتی اعلام کرده است که پس از ارائه مدارک و احراز هویت در سامانه سپرده‌گذاری مرکزی، اطلاعات به صورت برخط به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود و پس از پرداخت مالیات، گواهی ماده ۳۴ صادر و فرآیند انتقال آغاز می‌شود.
| شماره | مدرک مورد نیاز | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | گواهی فوت | صادر شده توسط سازمان ثبت احوال |
| 2 | شناسنامه و کارت ملی وراث | برای احراز هویت وراث |
| 3 | گواهی انحصار وراثت | صادر شده توسط دادگاه یا اداره ثبت |
| 4 | مدارک مربوط به مالیات بر ارث | شامل گواهی پرداخت مالیات یا معافیت |
سازمان امور مالیاتی وظیفه محاسبه و اخذ مالیات بر ارث سهام را برعهده دارد و باید گواهی مالیاتی صادر کند. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز پس از دریافت وب‌سرویس مربوطه از سازمان مالیاتی، مسئول ثبت و انتقال سهام به وراث است. تا کنون وب‌سرویس اولیه تحویل داده شده اما مشکلات فنی باعث شده این سرویس قابل استفاده نباشد و منتظر نسخه اصلاح‌شده هستیم.
براساس اعلام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، زمان‌بندی اجرای انتقال سهام عدالت متوفیان پس از دریافت سرویس کامل از سازمان مالیاتی خواهد بود. انتظار می‌رود تا پایان سال ۱۴۰۳ یا اوایل ۱۴۰۴ روند انتقال به صورت گسترده آغاز شود، اما به دلیل مشکلات نرم‌افزاری و هماهنگی‌های بین دستگاهی هنوز تاریخ دقیق قطعی اعلام نشده است.
وراث سهام عدالت متوفیان علاوه بر اصل سهام، سود سنواتی مربوط به سهام را نیز دریافت می‌کنند. سود سال‌های قبل از فوت و پس از انتقال به وراث طبق مقررات به حساب آنان واریز خواهد شد. پرداخت منظم و بدون تأخیر سود سهام یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها است که در برنامه‌های آینده سازمان‌ها مورد توجه قرار دارد.
سود سهام عدالت، یکی از مهم‌ترین حقوقی است که پس از فوت دارنده سهام به وراث قانونی او تعلق می‌گیرد. وراث علاوه بر دریافت اصل سهام، باید بتوانند سود انباشته و سود سالیانه سهام عدالت را نیز به‌صورت کامل و منظم دریافت کنند. در این بخش مراحل و نکات کلیدی نحوه دریافت سود سهام عدالت متوفیان توسط وراث شرح داده شده است.
برای شروع دریافت سود سهام عدالت متوفی، ابتدا باید وراث قانونی مشخص شوند. این کار از طریق ارائه مدارک رسمی از جمله شناسنامه وراث، گواهی انحصار وراثت صادر شده توسط مراجع قضایی یا اداره ثبت احوال انجام می‌شود. احراز هویت وراث به‌صورت دقیق و کامل در سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا سایر سامانه‌های مرتبط الزامی است تا حقوق سهامدار متوفی به‌صورت قانونی به وراث منتقل شود.
وراث پس از احراز هویت باید مدارک زیر را برای دریافت سود سهام عدالت به سازمان‌های ذی‌ربط ارائه دهند:
گواهی فوت دارنده سهام عدالت
گواهی انحصار وراثت
شناسنامه و کارت ملی وراث
گواهی پرداخت یا معافیت مالیات بر ارث (بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم)
این مدارک به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا دفاتر مربوطه ارائه می‌شود تا ثبت انتقال سهام و سود آن انجام گیرد.
سود سهام عدالت معمولا به صورت سالیانه از محل سود شرکت‌های سرمایه‌پذیر پرداخت می‌شود. پس از اینکه انتقال سهام عدالت به وراث قانونی ثبت شد، سود سهام متوفی به حساب بانکی معرفی‌شده توسط وراث واریز خواهد شد. این سود شامل:
سود سنوات قبل از فوت متوفی (که در حساب سهام عدالت متوفی باقی مانده است)
سود سال‌های پس از انتقال سهام به وراث
در برخی موارد، اگر سود سهام به دلیل بلاتکلیفی انتقال به وراث به حساب سهامدار متوفی واریز شده باشد، پس از انتقال رسمی سهام، این سود به وراث پرداخت می‌شود.
وراث می‌توانند از طریق سامانه‌های آنلاین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا سامانه سهام عدالت، وضعیت سود پرداختی خود را بررسی کنند. همچنین، برخی بانک‌ها و دفاتر پیشخوان خدمات دولت امکان ارائه خدمات مرتبط با سهام عدالت را دارند و می‌توانند وراث را در روند دریافت سود همراهی کنند.
یکی از مشکلات اصلی وراث، تاخیر در پرداخت سود به دلیل عدم تکمیل فرآیند انتقال سهام یا وجود مشکلات نرم‌افزاری است. برای رفع این مشکلات:
تکمیل مدارک و ارائه به موقع آنها
پیگیری مستمر از طریق مراجع ذی‌ربط
استفاده از خدمات غیرحضوری و سامانه‌های آنلاین
توصیه می‌شود وراث از به‌روز بودن اطلاعات حساب بانکی و ارتباط با سامانه‌های رسمی اطمینان حاصل کنند تا سود به درستی و به موقع به حساب آنها واریز شود.
سود سهام عدالت مشمول مالیات می‌شود و وراث باید در موارد لازم نسبت به پرداخت مالیات بر سود اقدام کنند. سازمان امور مالیاتی با همکاری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، مالیات‌های مرتبط را محاسبه و اخذ می‌کند. پرداخت مالیات، شرط لازم برای دریافت رسمی سود سهام عدالت متوفیان است و در غیر این صورت پرداخت سود به تعویق خواهد افتاد.
یکی از مهم‌ترین مشکلات، نبود سامانه یکپارچه و وب‌سرویس قابل استفاده بین سازمان امور مالیاتی و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است که مانع اجرایی شدن انتقال سهام متوفیان پس از مرداد ۹۹ شده است. علاوه بر این، پیچیدگی‌های اداری و مدارک متعدد نیز روند انتقال را کند کرده است. کارشناسان پیشنهاد می‌دهند با تسهیل مراحل احراز هویت و خودکارسازی فرآیندهای مالیاتی، این مشکل هرچه سریع‌تر حل شود.
برای متوفیانی که قبل از مرداد ۹۹ فوت کرده‌اند، سامانه‌ها و فرآیندهای انتقال سهام فعال است و وراث می‌توانند سهام خود را دریافت کنند. اما متوفیانی که پس از این تاریخ فوت کرده‌اند، هنوز به دلیل نداشتن وب‌سرویس مالیاتی و عدم هماهنگی سیستم‌ها، امکان انتقال سهام عدالت فراهم نشده است.
وراث متوفیان برای انتقال سهام می‌توانند از طریق سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اقدام کنند. در صورتی که سامانه تکمیل نشده باشد، نیاز به مراجعه حضوری به ادارات مالیاتی و سازمان ثبت احوال خواهد بود. پس از راه‌اندازی کامل وب‌سرویس‌ها، انتظار می‌رود این فرآیند به صورت کاملاً غیرحضوری و آنلاین انجام شود.
انتقال سهام عدالت متوفیان علاوه بر مزیت مالی مستقیم برای وراث، بار مالیاتی خاصی نیز به دنبال دارد که باید مطابق قانون مالیات‌های مستقیم پرداخت شود. وراث باید نسبت به پرداخت مالیات بر ارث اقدام کنند تا فرآیند انتقال سهام تکمیل شود. این موضوع برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی ضروری است.
انتقال سهام عدالت متوفیان یکی از دغدغه‌های مهم خانواده‌های مشمول است که با همکاری بین سازمان امور مالیاتی و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به زودی روند مشخص و به‌روزی خواهد یافت. انتظار می‌رود با رفع مشکلات فنی و صدور وب‌سرویس اصلاح شده، فرآیند انتقال سهام عدالت متوفیان بعد از مرداد ۹۹ به سرعت اجرا شود و وراث از بلاتکلیفی خارج شوند.