به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ تحولات منطقهای و تحرکات نظامی و دریایی در خاورمیانه، به ویژه در دریای سرخ و بندرهای اسرائیل از زمان جنگ اخیر ایران و اسرائیل، موجب ایجاد بحران جدیتری در فعالیتهای اقتصادی و تجاری این رژیم شده است. یکی از مهمترین این تحولات، محاصره بندر حیفا توسط نیروهای یمنی و حملات موشکی گسترده ایران به زیرساختهای حیفا است که تاثیرات عمیقی بر واردات و صادرات دریایی اسرائیل گذاشته است.
در ۱۹ مه ۲۰۲۵ برابر با ۲۹ اردیبهشتماه، نیروهای یمنی به صورت رسمی اعلام کردند که بندر حیفا را در محاصره دریایی قرار دادهاند. این اقدام در واکنش به ادامه حملات اسرائیل علیه مردم فلسطین و همچنین در چارچوب حمایت از جریان مقاومت شکل گرفت.
همزمان با این تحولات، جنگ ۱۲ روزهای میان ایران و اسرائیل در خردادماه گذشته رخ داد که طی آن ایران با شلیک گسترده موشکها و پهپادها به زیرساختهای حیفا، از جمله پالایشگاهها و تاسیسات نفتی، خسارات چشمگیری وارد کرد. این حملات، بزرگترین حملات ایران به خاک سرزمینهای اشغالی از آغاز درگیریهای اخیر محسوب میشوند. علاوه بر آن، نیروهای یمنی نیز حملات مستمری را علیه بندر حیفا و دیگر بنادر اسرائیلی انجام دادند که به تعطیلی کامل بندر ایلات منجر شد؛ بندری که پیش از این نقش مهمی در واردات و صادرات کالاهای متنوع ایفا میکرد.
بیش از ۹۰ درصد تجارت خارجی اسرائیل از طریق حملونقل دریایی انجام میشود و حجم کل کالاهای وارداتی و صادراتی دریایی این کشور در سالهای اخیر حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون تن برآورد شده است. بندر حیفا بزرگترین بندر دریایی اسرائیل و یکی از مهمترین مراکز لجستیکی این کشور است که حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد کل واردات و صادرات دریایی را به خود اختصاص میدهد. حیفا نقش حیاتی در واردات ماشینآلات صنعتی، خودرو، مواد شیمیایی، مواد معدنی، محصولات نفتی و همچنین صادرات فسفات، مواد معدنی و محصولات پتروشیمی ایفا میکند. کالاهای وارداتی از طریق این بندر شامل خودروهای سواری و سنگین، ماشینآلات صنعتی و تجهیزات فنی، مواد شیمیایی، محصولات نفتی، کالاهای مصرفی و مواد غذایی است. از سوی دیگر، کالاهای صادراتی اصلی از بندر حیفا عبارت از فسفات و مواد معدنی، محصولات پتروشیمی، کالاهای صنعتی و تجهیزات تولید و محصولات کشاورزی فرآوریشده است.
پیش از تعطیلی کامل، بندر ایلات نیز سهم قابل توجهی در واردات کالاهای سنگین، معادن و فسفات و صادرات مواد معدنی داشت و به دلیل موقعیت استراتژیک خود، مسیر تجاری حیاتی برای بخشهایی از اقتصاد اسرائیل محسوب میشد.
به دنبال این تحولات و افزایش ریسک در منطقه، شرکتهای بیمه دریایی جهانی به ویژه شرکتهای بزرگ مانند «ترافیلرز» آمریکا، به دلیل ریسک بالای حملات موشکی و دریایی، از تمدید پوشش بیمهای برای کشتیهایی که قصد پهلوگیری در بندر حیفا را دارند، خودداری کردند. این موضوع باعث کاهش چشمگیر تعداد کشتیهای واردشونده به این بندر شده است، چرا که بسیاری از مالکان و اپراتورهای کشتیها به دلیل نگرانی از عدم پوشش بیمه، از پهلوگیری در حیفا اجتناب میکنند.
با تعطیلی کامل بندر ایلات و کاهش تردد کشتیها در حیفا، جریان تجاری دریایی اسرائیل به شدت مختل شده است. این وضعیت موجب کاهش واردات کالاهای حیاتی و صادرات محصولات استراتژیک شده و به کاهش درآمدهای تجاری و صنعتی اسرائیل منجر گردیده است. صنایع نفت، معدن، خودرو و پتروشیمی به طور مستقیم تحت تاثیر این اختلال قرار گرفتهاند و فشارهای اقتصادی گستردهای را متحمل شدهاند.
ترکیب حملات موشکی ایران در جنگ ۱۲ روزه و ادامه حملات نیروی دریایی یمنی به بندر حیفا، شرایط دشواری را برای اقتصاد اسرائیل رقم زده است. محاصره بندری و اختلال در فعالیتهای حملونقل دریایی، ضربه مهلکی به جریان واردات و صادرات این رژیم وارد کرده و نشاندهنده توانایی جبهه مقاومت در تغییر موازنههای اقتصادی و نظامی منطقه است. ادامه این وضعیت میتواند پیامدهای بلندمدتی بر توان اقتصادی و امنیت لجستیکی اسرائیل برجای گذارد.
حملات ایران به زیرساختهای حیفا و تهدیدات یمن، شرکتهای بیمه را وادار به لغو پوششهای بیمهای کشتیها کرده و فرار ناوگان دریایی از شاهرگ اقتصادی حیفا، اقتصاد اسرائیل را تحت فشار قرار داده است.