به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر به نقل از هندوستان تایمز؛ وزارت امور خارجه هند روز جمعه در واکنش به اقدام ایالات متحده مبنی بر لغو معافیت تحریمی بندر چابهار اعلام کرد که این موضوع و پیامد‌های احتمالی آن برای منافع دهلی‌نو به‌طور دقیق در دست بررسی است.
بندر چابهار در ایران از منظر راهبردی جایگاهی ویژه دارد، زیرا مسیر دسترسی هند به افغانستان و آسیای مرکزی را بدون نیاز به عبور از خاک پاکستان فراهم می‌کند. راندهیر جایسوال، سخنگوی وزارت خارجه هند، در جمع خبرنگاران اظهار داشت: «بیانیه اخیر آمریکا درباره لغو معافیت تحریمی بندر چابهار را مشاهده کرده‌ایم و در حال بررسی آثار و تبعات آن برای هند هستیم.»
وزارت خارجه ایالات متحده پیش‌تر اعلام کرده بود که از تاریخ ۲۹ سپتامبر، هر فرد یا نهادی که در فعالیت‌های مرتبط با بندر چابهار مشارکت کند، مشمول تحریم‌های «قانون آزادی ایران و مقابله با اشاعه» (IFCA) خواهد شد. این تصمیم ضربه‌ای تازه به برنامه‌های هند برای توسعه بندر چابهار ارزیابی می‌شود؛ پروژه‌ای که پیش‌تر نیز به دلیل تحریم‌های فراگیرتر آمریکا علیه ایران با تأخیر‌های متعدد مواجه شده بود.
در اوایل سال جاری، روزنامه هندوستان تایمز گزارش داده بود که تهران و دهلی‌نو قصد دارند ظرفیت بندر را افزایش داده و از طریق احداث یک خط آهن ۷۰۰ کیلومتری آن را به شهر زاهدان متصل کنند؛ طرحی که پیش‌بینی می‌شد تا میانه سال ۲۰۲۶ به بهره‌برداری برسد.
رایزنی‌های هند و ایران برای توسعه بندر چابهار به سال ۲۰۰۳ بازمی‌گردد. این گفت‌و‌گو‌ها نهایتاً در سال ۲۰۱۵ به امضای یادداشت تفاهمی انجامید که بر اساس آن، هند متعهد شد پایانه شهید بهشتی را توسعه دهد. در سال ۲۰۱۶ نیز توافق‌نامه‌ای سه‌جانبه میان ایران، هند و افغانستان امضا شد تا چابهار به مرکزی ترانزیتی بدل شود و با خطوط ریلی، اقتصاد سه کشور را به هم متصل کند. این پروژه با هدف ایجاد مسیری جایگزین برای انتقال کالا‌های هندی به بازارهای افغانستان و آسیای مرکزی، بدون وابستگی به پاکستان، طراحی شده بود.
دهلی‌نو در مرحله نخست تعهد داد ۸۵ میلیون دلار برای تجهیز پایانه شهید بهشتی سرمایه‌گذاری کند و ابزار‌هایی نظیر جرثقیل‌های ریلی، لیفتراک‌ها، تریلر‌ها و تراکتور‌ها را فراهم آورد. در سال ۲۰۱۸، شرکت دولتی «ایندیا پورتس گلوبال لیمیتد» (IPGL) مدیریت عملیاتی این پایانه را بر عهده گرفت.
در همان سال، ایالات متحده به دلیل نقش توسعه‌ای چابهار برای افغانستان، با اعطای یک معافیت تحریمی موافقت کرد. اما با سقوط دولت مورد حمایت آمریکا در کابل در سال ۲۰۲۱ و روی کار آمدن طالبان، مبنای منطقی این معافیت تضعیف شد و در نهایت، این هفته لغو گردید.
واشنگتن با لغو معافیت تحریمی بندر چابهار، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های راهبردی هند در منطقه را با ابهام روبه‌رو کرده است؛ اقدامی که به گفته وزارت خارجه هند پیامد‌های آن در دست بررسی است و می‌تواند آینده طرح‌های اتصال دهلی‌نو به افغانستان و آسیای مرکزی را تحت‌تأثیر قرار دهد.