حجت‌الله فرزانی، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصاد معاصر به بررسی تاثیر تحریم‌ها و مکانیسم ماشه در شرایط کنونی پرداخت و آن را با وضعیت دهه ۹۰ مقایسه کرد.
وی با اشاره به تغییرات عمده در نظم جهانی گفت: آنچه که مشخص است، زمان دهه ۹۰ با زمان حال قابل مقایسه نیست؛ چراکه موضوعات جهانی بسیار تغییر کرده و وضعیت فعلی دنیا اصلا شبیه قبل نیست و متفاوت شده است.
این کارشناس افزود: از این جنبه شاید بتوان گفت که حتی موضوع دور زدن تحریم‌ها در این دوره برای نهاد‌های اقتصادی کشورمان آسان‌تر شده باشد. قدرت‌های نوظهور در حال رشد هستند و کشور‌های توسعه‌یافته قبلی تمایلی به قدرت گرفتن آنها ندارند و این وضعیت منجر به چندجانبه‌گرایی در دنیا می‌شود که می‌تواند به کشوری مستقل مانند ایران که متحد هیچ‌یک از ابرقدرت‌ها نیست، کمک کند تا مسائل خود را پیش ببرد.
فرزانی اظهار داشت: در مقایسه با دهه ۹۰، ظرفیت‌های ما بسیار فرق کرده است، اگرچه با برجام تحریم‌های بین‌المللی برداشته شد اما تحریم‌های یک‌جانبه و ظالمانه آمریکا همچنان پایدار بود و گسترش پیدا کرد که این موضوع باعث شد ایران بتواند مسیر‌های خنثی‌سازی تحریم‌ها را یاد بگیرد و کار خود را از این طریق پیش ببرد.
وی در ادامه گفت: البته ظرفیت اقتصادی کشور ما نسبت به قبل متفاوت است و مانند دهه ۹۰ و انباشت منابع ارزی که در اواخر دهه ۸۰ وجود داشت و پمپاژ دلاری که اتفاق می‌افتاد، دستمان باز نیست. از این جهت شاید تاب‌آوری ما نیز در شرایط اقتصادی فعلی مانند قبل نباشد اما ایران در زمینه مکانیسم‌های دور زدن و خنثی کردن تحریم‌ها باتجربه‌تر شده است.
فرزانی همچنین به نقش رمزارزها اشاره کرد و گفت: در دوره قبلی ایران از ظرفیت رمزارزها به گستردگی فعلی استفاده نمی‌کرد اما در حال حاضر این ظرفیت را داریم و فکر می‌کنم این موضوع کمک‌کننده باشد تا برخی پرداخت‌های کشور و مناسبات از طریق آن حل و فصل شود. از این‌رو، چون مسائل زیادی تغییر کرده، نمی‌توان گفت اگر تحریم‌ها مجددا تکرار شود، چه تبعاتی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه فروش نفت ایران به سختی دوره قبل نیست، افزود: ایران اکنون بیشتر مشتریان خود را در شرق دنیا دارد و شرکت‌های اروپایی و آمریکایی خریدار نفت ما نیستند. به همین دلیل، اعمال تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند بر نوع مشتریان یا میزان تخفیف‌ها تاثیرگذار باشد اما به شدت قبل نخواهد بود.
این کارشناس با اشاره به تحریم‌های هدفمند گفت: کشور ما در حدود پنج دهه اخیر همواره تحت تحریم بوده است، اکنون آنها به جای تحریم کلی صنعت، به صورت نقطه‌زنی و با تحریم افراد و نهاد‌های خاص اقدام به تحریم می‌کنند که از نظر خودشان موثرتر باشد. طبیعتا ما هم روش‌های خود را تغییر می‌دهیم و در صورت هرگونه اقدام علیه ما، ساکت نمی‌نشینیم و راه‌های خنثی کردن و دور زدن آنها را پیدا می‌کنیم.
فرزانی درباره تاثیر تحریم‌ها بر نرخ ارز و انتظارات تورمی اظهار داشت: طبعا با وجود تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌هایی بر ما اعمال خواهد شد و دسترسی ما به برخی منابع ارزی محدودتر می‌شود که قطعا بر شرایط اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود.
وی افزود: فعالان اقتصادی این موضوع را درک می‌کنند و صحبت‌ها و رای‌گیری‌هایی که اخیرا در خصوص مکانیسم ماشه انجام شده، نشان می‌دهد که بخشی از این نوسانات و انتظارات، از پیش بر روی نرخ ارز اعمال شده و قاعدتا بخشی از آن نیز به انتظارات تورمی که خود را در نرخ ارز نشان می‌دهد، مربوط می‌شود.
این کارشناس گفت: از سوی دیگر، پنجره مذاکرات هم کاملا بسته نیست و موضوع مذاکرات با آمریکا و کشور‌های اروپایی همچنان باز است که این موضوع می‌تواند فضا را مدیریت کرده و با مدیریت انتظارات، از شوک‌های قابل توجه اقتصادی جلوگیری کند و استفاده از اخبار دیپلماتیک می‌تواند به عنوان ضربه‌گیر عمل کند، چرا که آثار اقتصادی تحریم‌ها پس از مدتی مشخص شده و راه‌های دور زدن آن پیدا می‌شود اما در حال حاضر این انتظارات باعث ایجاد هیجانات و شوک‌ها شده است.