به گزارش اقتصاد معاصر؛ جزئیات حداقل حقوق بازنشستگان ۱۴۰۴ براساس سابقه کار اعلام شد و صندوق بازنشستگی کشوری در تازه‌ترین آمار رسمی خود اعلام کرده است که نسبت پشتیبانی این صندوق به ۰.۴۷ رسیده، در حالی که شاخص استاندارد بین‌المللی باید حداقل ۳ باشد. این کاهش شدید در نسبت پشتیبانی، به‌طور مستقیم بر منابع مالی و توان پرداخت حقوق بازنشستگان اثر گذاشته و به یکی از جدی‌ترین چالش‌های نظام بازنشستگی ایران تبدیل شده است. در همین راستا، تعیین حداقل حقوق بر اساس سابقه کار و همچنین مشخص شدن میانگین سن بازنشستگی، اهمیت ویژه‌ای در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و رفاهی دارد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که تعیین حقوق بازنشستگان بر پایه سنوات خدمت، می‌تواند گامی در جهت عادلانه‌تر شدن توزیع منابع باشد، اما واقعیت این است که بخش زیادی از بازنشستگان همچنان با دریافتی‌های پایین‌تر از خط معیشت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اعلام رسمی حداقل حقوق بازنشستگان و میانگین سن بازنشستگی، علاوه بر شفاف‌سازی وضعیت موجود، می‌تواند زمینه‌ساز تصمیم‌های تازه دولت و مجلس برای اصلاح ساختار صندوق‌های بازنشستگی و افزایش حمایت‌های معیشتی شود.
طبق قانون بودجه ۱۴۰۴، حداقل حقوق بازنشستگان کشوری با ۳۰ سال سابقه کار ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. همچنین آن دسته از بازنشستگان که کمتر از ۳۰ سال سابقه دارند، دریافتی حداقلی ۵ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان دریافت خواهند کرد.
| سابقه خدمت | حداقل حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ |
|---|---|
| ۳۰ سال | ۱۱,۷۰۰,۰۰۰ تومان |
| کمتر از ۳۰ سال | ۵,۸۵۰,۰۰۰ تومان |
این تفاوت نشان‌دهنده اهمیت سنوات کاری در تعیین حقوق نهایی بازنشستگان است.
بر اساس گزارش صندوق بازنشستگی کشوری، میانگین سن بازنشستگی در ایران ۵۲ سال است. این رقم نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا پایین‌تر بوده و همین موضوع باعث می‌شود بازنشستگان مدت طولانی‌تری حقوق دریافت کنند.
طبق آمار، بازنشستگان به طور میانگین ۲۹ سال حقوق دریافت می‌کنند و سابقه پرداخت حق بیمه و کسورات آنان در دوران اشتغال نیز حدود ۲۸ سال است.
تا پایان خرداد ۱۴۰۴، تعداد کل حقوق‌بگیران صندوق بازنشستگی کشوری یک میلیون و ۷۶۱ هزار و ۶۵۲ نفر بوده است. استان تهران با ۳۳۹ هزار نفر بیشترین بازنشسته و استان ایلام با ۱۵ هزار نفر کمترین تعداد حقوق‌بگیر را در اختیار دارد.
طبق آمار منتشر شده، تهران با بیش از ۳۳۹ هزار حقوق‌بگیر، بیشترین سهم بازنشستگان را دارد. پس از تهران، استان‌های پرجمعیت نیز سهم بالایی در تعداد حقوق‌بگیران دارند. در مقابل، استان ایلام با کمترین تعداد بازنشسته در رتبه آخر قرار دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد ۶۵ درصد حقوق‌بگیران صندوق بازنشستگی مرد و ۳۵ درصد زن هستند. این موضوع ناشی از نرخ پایین اشتغال زنان در دهه‌های گذشته است اما پیش‌بینی می‌شود با رشد اشتغال زنان، در آینده ترکیب جنسیتی بازنشستگان تغییر کند.
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های پایداری مالی صندوق‌ها، نسبت پشتیبانی است. این شاخص نشان می‌دهد به ازای هر بازنشسته چند شاغل در حال پرداخت حق بیمه وجود دارند.
استاندارد جهانی این نسبت حداقل ۳ و در حالت مطلوب ۶ تا ۷ است. اما در ایران، نسبت پشتیبانی صندوق بازنشستگی کشوری به ۰.۴۷ سقوط کرده است. این یعنی کمتر از یک نفر شاغل برای تأمین حقوق هر بازنشسته وجود دارد که نشانه بحران جدی در آینده صندوق‌هاست.
طبق آمار، وزارت آموزش و پرورش با یک میلیون و ۱۳۰ هزار حقوق‌بگیر، بزرگترین دستگاه بازنشسته کشور محسوب می‌شود. بیش از ۶۴ درصد بازنشستگان تحت پوشش صندوق کشوری متعلق به این وزارتخانه هستند.
در سه‌ماهه نخست ۱۴۰۴، حدود ۴۸۹۵ نفر از حقوق‌بگیران صندوق فوت کرده‌اند که همه آن‌ها پیش‌تر بازنشسته شده بودند. هرچند خروج این افراد هزینه‌های صندوق را کاهش می‌دهد اما ورود بازنشستگان جدید همواره بیشتر از این کاهش بوده و فشار مالی صندوق را بالا نگه می‌دارد.
از میان بیش از یک میلیون و ۷۶۰ هزار حقوق‌بگیر، ۲۸ هزار نفر دارای مدرک دکتری، ۱۱۷ هزار نفر فوق‌لیسانس و بیش از ۵۵۰ هزار نفر لیسانس دارند. بقیه افراد مدارک پایین‌تر تحصیلی دارند.
حضور گسترده افراد تحصیلکرده در جمع بازنشستگان نشان می‌دهد که بخش مهمی از این جامعه، انتظارات بالاتری از نظر معیشتی و کیفیت زندگی دارند.
کارشناسان معتقدند ادامه روند فعلی بدون اصلاحات، آینده صندوق بازنشستگی کشوری را با بحران روبه‌رو می‌کند. کاهش نسبت پشتیبانی، افزایش میانگین طول دوران بازنشستگی و رشد تعداد بازنشستگان از مهم‌ترین تهدیدها هستند.
راهکارهایی مانند افزایش تدریجی سن بازنشستگی، توسعه اشتغال پایدار، و حمایت‌های هدفمند می‌تواند بخشی از مشکلات را برطرف کند. با این حال، نیاز فوری به برنامه‌ریزی جدی برای حفظ حقوق بازنشستگان و پایداری صندوق احساس می‌شود.