به گزارش اقتصاد معاصر؛ هزینه ثبت نام گواهینامه رانندگی ۱۴۰۴ در حالی رو به افزایش گذاشته که بسیاری از شهروندان از روند صعودی قیمت‌ها و شرایط سخت آموزش در آموزشگاه‌های رانندگی گلایه دارند. طبق بررسی‌ها، رقم ثبت‌نام در برخی مراکز به حدود ۱۰ میلیون تومان رسیده که شامل هزینه کلاس‌های عملی، تئوری، حق‌الزحمه مربیان و سایر عوارض جانبی است. این وضعیت باعث شده دسترسی قشر متوسط و جوانان به آموزش رانندگی دشوارتر شود و بسیاری از خانواده‌ها با فشار مالی مضاعف روبه‌رو شوند.
دریافت گواهینامه رانندگی در سال ۱۴۰۴ به یکی از پرهزینه‌ترین فرآیندها برای جوانان و متقاضیان تبدیل شده است. طبق بررسی‌های میدانی، هزینه گواهینامه پایه سوم که پرتقاضاترین نوع گواهینامه در کشور است، در برخی آموزشگاه‌ها به مرز ۱۰ میلیون تومان رسیده است. این در حالی است که رقم پایه تعیین‌شده برای مراحل قانونی بین ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تا ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام شده است.
افزایش مداوم هزینه‌ها در چند سال اخیر باعث شده بسیاری از متقاضیان از توان مالی کافی برای ثبت‌نام برخوردار نباشند و روند دریافت گواهینامه به چالشی بزرگ برای خانواده‌ها تبدیل شود. علاوه بر پایه سوم، گواهینامه موتورسیکلت و پایه‌های دوم و یکم نیز رشد چشمگیر هزینه‌ها را تجربه کرده‌اند.
هزینه گواهینامه رانندگی در سال‌های گذشته افزایش کم‌سابقه‌ای داشته است. به‌عنوان نمونه، در سال ۱۴۰۰ متقاضیان برای دریافت گواهینامه پایه سوم حدود ۲.۵ تا ۳ میلیون تومان پرداخت می‌کردند. این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۴ تا ۴.۵ میلیون تومان رسید و حالا در سال ۱۴۰۴، هزینه‌ها به‌طور میانگین به بیش از ۶ میلیون تومان افزایش یافته و در برخی آموزشگاه‌ها حتی نزدیک به ۱۰ میلیون تومان برآورد می‌شود.
این افزایش تقریباً سه برابری در کمتر از چهار سال رخ داده و از سرعت رشد تورم عمومی کشور نیز بیشتر بوده است. در نتیجه فشار اقتصادی مضاعفی به جوانان و خانواده‌ها وارد شده است.
گواهینامه پایه سوم به دلیل اینکه برای رانندگی خودروهای سواری الزامی است، بیشترین تقاضا را در کشور دارد. هزینه این گواهینامه شامل بخش‌های مختلفی مانند کلاس‌های تئوری آیین‌نامه، کلاس‌های عملی رانندگی، معاینات پزشکی، هزینه‌های دولتی، کتاب آیین‌نامه و هزینه‌های مردودی احتمالی می‌شود.
به‌طور میانگین، کلاس‌های تئوری حدود ۲.۵ میلیون تومان و کلاس‌های عملی بین ۳ تا ۴ میلیون تومان هزینه دارند. علاوه بر این، متقاضیان باید مبالغی برای معاینات پزشکی (۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان)، هزینه‌های دولتی (۴۰ تا ۷۰ هزار تومان) و کتاب آیین‌نامه (۲۵ تا ۷۵ هزار تومان) بپردازند.
هزینه مردودی در آزمون‌های آیین‌نامه حدود ۴۰ هزار تومان و در آزمون عملی بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است. در نتیجه مجموع هزینه صدور گواهینامه پایه سوم بدون مردودی حدود ۹.۹ میلیون تومان خواهد بود.
گواهینامه موتورسیکلت با وجود اینکه ارزان‌تر از پایه سوم است، اما همچنان افزایش قیمت محسوسی را تجربه کرده است. هزینه کلاس‌های آموزشی حدود ۲.۵ میلیون تومان، معاینات پزشکی حدود ۶۰۰ هزار تومان و هزینه‌های دولتی نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان است. در مجموع، دریافت گواهینامه موتورسیکلت برای متقاضیان حدود ۳.۲ میلیون تومان تمام می‌شود.
گواهینامه‌های پایه دوم و یکم مربوط به وسایل نقلیه نیمه‌سنگین و سنگین مانند کامیون و اتوبوس هستند. هزینه این گواهینامه‌ها بسیار بالاتر از سایر موارد است.
شهریه کلاس‌های آموزشی برای پایه دوم و یکم حدود ۱۶ میلیون تومان، معاینات پزشکی و تست اعتیاد بین ۱ تا ۱.۵ میلیون تومان و هزینه‌های دولتی حدود ۱۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود. بنابراین، مجموع هزینه دریافت این نوع گواهینامه‌ها حدود ۱۷.۶ میلیون تومان خواهد بود.
در جدول زیر مقایسه‌ای از هزینه‌های تقریبی انواع گواهینامه در سال ۱۴۰۴ ارائه شده است:
| نوع گواهینامه | کلاس‌های آموزشی | معاینات پزشکی و آزمایش‌ها | هزینه‌های دولتی و کاردکس | خرید کتاب و آزمون‌ها | مجموع تقریبی هزینه |
|---|---|---|---|---|---|
| پایه سوم (خودرو سواری) | ۹,۰۰۰,۰۰۰ | ۶۰۰,۰۰۰ | ۷۰۵,۰۰۰ | ۶۰,۰۰۰ – ۷۵,۰۰۰ | ۹,۹۶۰,۰۰۰ |
| پایه دوم و یکم (کامیون و اتوبوس) | ۱۶,۰۰۰,۰۰۰ | ۱,۵۰۰,۰۰۰ | ۱۰۰,۰۰۰ | شامل کتاب اختیاری | ۱۷,۶۰۰,۰۰۰ |
| موتورسیکلت | ۲,۵۲۰,۰۰۰ | ۶۰۰,۰۰۰ | ۱۰۰,۰۰۰ | شامل کتاب اختیاری | ۳,۲۲۰,۰۰۰ |
تفاوت هزینه در آموزشگاه‌های رانندگی به عوامل متعددی بستگی دارد. موقعیت جغرافیایی آموزشگاه، کیفیت خدمات ارائه‌شده، نوع خودروهای آموزشی و تعداد جلسات عملی موردنیاز هنرجو همگی بر مبلغ نهایی تأثیر می‌گذارند.
برخی آموزشگاه‌ها با توجه به سطح آمادگی هنرجویان، جلسات اضافی پیشنهاد می‌کنند که باعث افزایش هزینه می‌شود. همچنین در کلانشهرها به دلیل تقاضای بالا و هزینه‌های جانبی، قیمت‌ها بیشتر از شهرستان‌هاست.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند دریافت گواهینامه، انجام معاینات پزشکی است. این معاینات برای پایه سوم و موتورسیکلت شامل تست بینایی، شنوایی، گروه خون و توان حرکتی می‌شود.
برای پایه دوم و یکم، علاوه بر این موارد، تست اعتیاد، بررسی فشار خون، قند خون و نوار قلب نیز الزامی است. سخت‌گیری در این بخش به دلیل حساسیت رانندگی وسایل نقلیه سنگین و حفظ ایمنی عمومی ضروری است.
افزایش بی‌رویه هزینه‌ها باعث شده بسیاری از جوانان توانایی پرداخت نداشته باشند و دریافت گواهینامه برایشان به یک رویا تبدیل شود. نبود نظارت کافی بر تعرفه‌ها، زمینه‌ساز سوءاستفاده برخی آموزشگاه‌ها شده است.
کارشناسان معتقدند برای جلوگیری از فشار مالی و تضمین عدالت در دسترسی به آموزش رانندگی، لازم است سازمان‌های نظارتی تعرفه‌ها را استانداردسازی و کنترل بیشتری بر عملکرد آموزشگاه‌ها داشته باشند.