به گزارش اقتصاد معاصر؛ در آستانه موسم حج سال آینده، «پیش ثبت نام حج تمتع ۱۴۰۵» به یکی از دغدغه‌های بزرگ علاقه‌مندان به زیارت خانه خدا تبدیل شده است. با توجه به موج تورم و نوسانات ارزی ایران، پیش‌بینی هزینه سفر حج در سال آینده به مسأله‌ای حساس برای متقاضیان بدل شده است.
سازمان حج و زیارت اعلام کرده است که مقدمات برگزاری حج سال آینده در حال انجام است، از فراخوان کارگزاران تا تعیین زمان پیش ثبت نام و برآورد مبالغ مورد نیاز. همزمان، متقاضیان به دنبال شفافیت در هزینه‌ها هستند تا با برنامه‌ریزی مالی بتوانند در این مسیر معنوی مشارکت کنند.
سازمان حج و زیارت از سال‌ها قبل برای حج تمتع (حج واجب) روندی تثبیت‌شده در ثبت نام دارد: ابتدا مرحله پیش ثبت نام، سپس انتخاب کاروان، و نهایتاً ثبت نام قطعی و اعزام. در دوره‌های گذشته، متقاضیان مجبور به پرداخت مبالغی به عنوان ودیعه و پیش‌پرداخت به منظور تثبیت اولویت ثبت نام بودند.
در حج سال ۱۴۰۴، پیش ثبت نام در تاریخ ۵ آذرماه آغاز شد و پس از آن ثبت نام قطعی به تفکیک استان‌ها انجام پذیرفت. نکته مهم این است که کسانی که در پیش ثبت نام شرکت کرده و مبلغ علی‌الحساب را واریز کنند، در اولویت انتخاب کاروان قرار می‌گیرند و فرصت تکمیل ثبت نام قطعی برای آن‌ها فراهم می‌شود.
براساس جدیدترین اظهارات رسمی، پیش ثبت نام حج تمتع ۱۴۰۵ از اواسط مهرماه آغاز خواهد شد. گفته شده که شورای برنامه‌ریزی و هماهنگی بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت در جلسه‌ای تصمیم گرفتند مقدمات اجرایی اعزام، اسکان و ثبت نام را از همین دوران آغاز کنند.
همچنین، سازمان حج و زیارت فراخوانی برای کارگزاران حج ۱۴۰۵ منتشر کرده است تا افرادی که می‌توانند در سازماندهی و خدمات به زائران مشارکت کنند، اعلام آمادگی نمایند. این فراخوان شامل مسئولیت‌های اجرایی، مدیریت کاروان‌ها و خدمات درمانی و آموزشی است.
در مرحله پیش ثبت نام، متقاضیان با مراجعه به سامانه پنجره واحد حج (MY.HAJ.IR) باید اطلاعات هویتی، مدارک لازم و گروه خانوادگی یا همراه را ثبت کنند. سپس کاروان و خدمات مورد نظر را انتخاب و در صورت تأیید، به مرحله ثبت نام قطعی وارد می‌شوند.
مسئله هزینه حج همانند سال‌های گذشته محور اصلی دغدغه متقاضیان است. در گزارش‌های مختلف، اعداد متفاوتی برای هزینه فیش حج تمتع ۱۴۰۵ مطرح شده است که عمدتاً بر پایه تجربه سال ۱۴۰۴ و وضعیت اقتصادی فعلی بنا شده‌اند.
| دوره زمانی | مبلغ پیشنهادی / پیش‌بینی | توضیح / منبع تقریب |
|---|---|---|
| سال ۱۴۰۴ | ۲۱۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان | برآورد اولیه سازمان حج و زیارت |
| سال ۱۴۰۴ | ۲۳۰ تا ۲۸۸ میلیون تومان | ارقام اعلام‌شده برای هزینه نهایی |
| پیش پرداخت علی‌الحساب | ۱۵۰ میلیون تومان | برای ورود به فرآیند ثبت نام حج |
| ۱۴۰۵ (پیش‌بینی) | بازه ۲۱۰ تا ۲۹۰ میلیون تومان | بر اساس روند تورم و هزینه‌های ارزی فعلی |
براساس گزارش‌ها، در حج ۱۴۰۴ حدود ۸۸ درصد هزینه سفر زائران به سمت هزینه‌های ارزی سوق دارد؛ این بدان معناست که نوسان در نرخ ارز می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر قیمت نهایی داشته باشد.
معاون سازمان حج و زیارت پیش‌بینی کرده است که هزینه حج امسال دست کم در بازه ۲۵۰ تا ۲۹۰ میلیون تومان باشد.
با توجه به این شرایط، پیش‌پرداخت ۱۵۰ میلیون تومانی که از متقاضیان دریافت می‌شود، حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه کل را پوشش می‌دهد و مابقی باید در زمان قطعی‌سازی پرداخت شود.
از یک سو، نگرانی جدی متقاضیان بابت افزایش شدید هزینه‌ها و نبود شفافیت دقیق وجود دارد. برخی منتقدان می‌گویند که اعلام بازه وسیع هزینه (مثلاً ۲۱۰ تا ۲۹۰ میلیون تومان) موجب سردرگمی و عدم امکان برنامه‌ریزی دقیق می‌شود.
از سوی دیگر، برخی دفاتر خدمات زیارتی و کاروان‌ها اعلام کرده‌اند که امکان پرداخت قسطی یا مشارکت بانک‌ها برای تسهیل تأمین مالی فراهم است، اما هنوز سازوکار دقیق و گسترده‌ای اعلام نشده است.
در بازار غیررسمی «خرید و فروش فیش حج»، قیمت‌ها گاه تا ۳۰۰ میلیون تومان گزارش می‌شود، اما این معاملات اغلب فاقد شفافیت و ضمانت رسمی هستند.
سازمان حج و زیارت در چند اطلاعیه تأکید کرده که فرآیند نقل و انتقال فیش‌ها از طریق سامانه و به صورت سیستمی انجام خواهد شد تا از روند دلالی جلوگیری شود.
با وضعیت فعلی اقتصادی و روند افزایشی هزینه‌ها، بسیاری از علاقه‌مندان به حج با چالش تأمین بودجه مواجه خواهند شد. کسانی که از پیش پس‌انداز نکرده‌اند یا منابع مالی لازم را نداشته باشند، ممکن است از فهرست زائران حذف شوند یا در انتظار بمانند.
تأخیر در اعلام قیمت نهایی یا نرخ ارز ممکن است موجب ایجاد عدم اطمینان و کاهش مشارکت متقاضیان شود.
اگر سازمان حج و زیارت بتواند تسهیلات مناسب بانکی یا پرداخت قسطی را ارائه کند، ممکن است جلوی کاهش تعداد زائران گرفته شود؛ اما این امر نیاز به هماهنگی بین نهادهای مالی دارد.
محدودیت تعداد سهمیه‌ها، اولویت‌بندی بر اساس سال ثبت‌نام و فاصله زمانی زیاد بین ثبت نام و اعزام نیز ممکن است برخی افراد را مجبور به انتظار طولانی‌تر کند.
اعلام به‌موقع زمان پیش ثبت نام و انتشار قطعی تعرفه‌ها می‌تواند از سردرگمی متقاضیان بکاهد و اعتماد عمومی را تقویت کند.
اجرای نظام شفاف نقل و انتقال فیش حج در سامانه رسمی می‌تواند بازار غیررسمی را تضعیف کرده و از کلاهبرداری‌ها جلوگیری کند.
همکاری بیشتر با بانک‌ها برای ارائه تسهیلات مالی یا پرداخت اقساطی می‌تواند امکان مشارکت گسترده‌تر را فراهم کند.
اطلاع‌رسانی دقیق و جامع درباره خدمات کاروان، اقامت، تغذیه، حمل‌ونقل داخلی و اسکان در عربستان نیز می‌تواند به افزایش اعتماد و آرامش خاطر زائران کمک کند.
حج تمتع ۱۴۰۵ در حالی در مرحله پیش ثبت نام قرار گرفته که چالش‌های اقتصادی، نوسانات ارزی و دغدغه‌های مالی همچنان سایه سنگینی بر این سفر معنوی دارند. با این حال، سازمان حج و زیارت در تلاش است تا با مدیریت شفاف، اطلاع‌رسانی دقیق و استفاده از ظرفیت کارگزاران و تسهیلات بانکی، شرایطی فراهم کند تا متقاضیان بیشتری بتوانند در این فریضه الهی حضور یابند.
شفافیت در اعلام هزینه‌ها و تسهیل فرآیندهای ثبت نام می‌تواند کلید موفقیت برنامه حج سال آینده باشد.