به گزارش اقتصاد معاصر؛ ۱۴ مهر روز تهران در تقویم رسمی ایران است و هر ساله به پاس اهمیت تاریخی پایتخت گرامی داشته می‌شود. در این روز، یاد انتخاب تهران به عنوان پایتخت رسمی ایران در دوره مشروطه زنده می‌شود.
چرا ۱۴ مهر روز تهران؟ دلیل نامگذاری این روز به مناسبت تصویب متمّم قانون اساسی مشروطه در ۱۴ مهر سال ۱۲۸۵ خورشیدی ذکر شده است. در آن متمم، جایگاه تهران به عنوان مرکز حکومت و پایتخت به رسمیت شناخته شد.
اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، ریشه این انتخاب در یکی از تحولات مهم تاریخ سیاسی ایران نهفته است: در سال ۱۲۸۵، پس از دوره‌ای از ناآرامی‌های داخلی و تغییرات سیاسی، تصمیم گرفته شد که تهران رسماً به عنوان پایتخت تعیین شود و این اقدام در متمّم قانون اساسی ثبت گردید.
انتخاب «۱۴ مهر» به عنوان روز تهران ارتباط مستقیمی با تصویب متمّم قانون اساسی مشروطه دارد که در آن تهران به عنوان پایتخت رسمی کشور تثبیت شد.
در متمّم قانون اساسی، موضوعاتی مانند تقسیمات کشوری، رابطه دولت و ملت و مقامات حکومتی بررسی شد و در آن زمان پایتخت ایران پیشتر به طور عملی تهران بود، اما رسمیت بخشیدن به آن از نظر قانونی و قانونی شدن آن در متمّم، باعث شد این روز به نماد پایتخت شدن تهران تبدیل شود.
بنابراین وقتی امروز می‌گوییم «چرا ۱۴ مهر روز تهران است»، منظور این است که این روز نماد رسمیت یافتن تهران به عنوان مرکز حکومتی ایران است و نه صرفاً مناسبت محلی یا روز شهری.
روز تهران فرصتی است برای بازخوانی نقش تاریخی و فرهنگی تهران در تحولات سیاسی ایران.
این روز نه فقط یادبودی از انتخاب تهران به عنوان مرکز سیاسی، بلکه نمادی از هویت جمعی، توسعه شهری، و پیوند تاریخی ایران با پایتخت است.
با گرامیداشت ۱۴ مهر روز تهران می‌توان به مرور پیشینه تهران از یک روستای کوچک تا تبدیل شدن به بزرگ‌ترین کلان‌شهر کشور پرداخت و چالش‌ها و افتخارات آن را مرور کرد.
پیش از اینکه تهران به رسمیت قانونی به عنوان پایتخت شناخته شود، این شهر از دوره‌های قاجار در عمل نقش مرکز حکومت را عهده‌دار بود.
آقامحمدخان قاجار در اوایل دوره حکومتش، تهران را به عنوان مرکز حکومتی برگزید و ساخت حکومت مرکزی و قصرها را در آن‌جا متمرکز کرد.
اما تا آن زمان هنوز قانونی رسمی برای جایگاه پایتخت تصویب نشده بود و تهران از نظر حقوقی پایتخت شناخته نشده بود.
متمّم قانون اساسی مشروطه که در ۱۴ مهر ۱۲۸۵ به تصویب رسید، یکی از نقاط عطف قانونگذاری ایران بود.
در این متمّم، قوانین جدیدی به قانون اساسی افزوده شد و در یکی از مفاد آن، وضعیت پایتخت کشور رسماً تعریف گردید و تهران به‌عنوان مرکز حکومت به صورت قانونی تثبیت شد.
این اقدام زمینه قانونی برای سرمایه‌گذاری، ساخت‌وساز شهری، تمرکز نهادهای دولتی و شکل‌گیری ساختار اداری پایتخت را فراهم آورد.
هر سال وقتی ۱۴ مهر روز تهران فرا می‌رسد، فرصتی به دست می‌آید تا علاوه بر بزرگداشت تاریخ، به مسائل شهری امروز تهران نیز توجه شود: توسعه شهری، ترافیک، آلودگی هوا، مدیریت منابع، کلان‌شهر بودن تهران و مسئولیت دولتی– مردمی برای رشد پایدار.
همچنین در این روز، نهادهای شهری، شهرداری‌ها، رسانه‌ها و شهروندان می‌توانند در برنامه‌های فرهنگی، شهری و اجتماعی درباره وضعیت تهران صحبت کنند.
از نمایشگاه‌ها و نشست‌های تخصصی تا سخنرانی‌های تاریخی و فرهنگی، ۱۴ مهر بهانه‌ای است برای تأمل در گذشته، حال و آینده تهران.
۱۴ مهر روز تهران است و این نامگذاری به دلیل آن است که در آن روز، متمّم قانون اساسی مشروطه وضع شد که در آن تهران به‌طور رسمی به عنوان پایتخت ایران شناخته شد.
با به یاد آوردن «چرا ۱۴ مهر روز تهران است»، ما نه تنها یک تاریخ سیاسی را گرامی می‌داریم، بلکه مناسبت تأمل بر هویت، چالش‌ها و چشم‌اندازهای پایتخت را بدست می‌آوریم.
امید است که این روز، فرصتی باشد تا شهروندان تهران و کل ایران به اهمیت پایتخت و مسئولیت مشترک حفظ و بهبود آن بیندیشند.