به گزارش اقتصاد معاصر؛ در چارچوب اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۴، دولت روند حذف یارانه دهک‌های هشتم تا دهم را آغاز کرده است. بر اساس اعلام رسمی، تا پایان مهرماه حدود ۱۰ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی حذف خواهند شد. ملاک اصلی برای حذف یارانه، میزان درآمد خانوار نسبت به حداقل حقوق تعیین‌شده است که در مورد خانوار‌های پرجمعیت، این رقم ممکن است به بالای ۶۰ میلیون تومان در ماه برسد. این اقدام با هدف هدفمند کردن یارانه‌ها و حمایت مؤثرتر از اقشار کم‌درآمد در حال اجراست.
در راستای اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و به‌منظور هدفمند کردن یارانه‌ها، دولت روند حذف یارانه دهک‌های پردرآمد را با جدیت دنبال می‌کند. بر اساس برآوردها، تعداد کل مشمولان حذف یارانه در سال جاری به ۱۸ میلیون نفر خواهد رسید که تاکنون یارانه حدود ۸ میلیون نفر قطع شده و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان مهرماه به ۱۰ میلیون نفر برسد.
بر اساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، خانوار‌های متعلق به دهک‌های هشتم، نهم و دهم درآمدی مشمول حذف یارانه نقدی می‌شوند. طبق قانون، منابع حاصل از حذف یارانه این دهک‌ها باید صرف تأمین کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های اول تا سوم شود.
براساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، چهار روش برای استعلام دهک اقتصادی خانوارها در نظر گرفته شده است:
۱. سامانه حمایت
معتبرترین و دقیق‌ترین روش برای اطلاع از وضعیت دهک‌بندی، مراجعه به سامانه حمایت معیشتی است. متقاضیان می‌توانند با ورود به این سامانه و استفاده از پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، وضعیت دهک خود را مشاهده کنند. مراحل ورود شامل موارد زیر است:
مراجعه به hemayat.mcls.gov.ir
انتخاب گزینه "ورود و ثبت‌نام"
ورود از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند با شماره ملی سرپرست خانوار
ثبت شماره تلفن همراه سرپرست و دریافت کد تأیید پیامکی
مشاهده وضعیت دهک اقتصادی در بخش "وضعیت اقتصادی خانوار"
۲. کد دستوری USSD
سرپرستان خانوارهایی که به اینترنت دسترسی ندارند، می‌توانند با شماره‌گیری کد دستوری #کدملی*۴۳۸۵۷۴ * از طریق تلفن همراه، وضعیت یارانه خود را بررسی کنند. در این روش، نتیجه استعلام به‌صورت پیامکی ارسال می‌شود.
۳. تلفن گویای وزارت رفاه
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شماره‌های ۰۲۱-۶۳۶۹ و ۰۲۱-۶۳۶۹۰۹۲۰ را برای پاسخگویی به سوالات شهروندان درباره دهک‌بندی و یارانه فعال کرده است. افراد می‌توانند با تماس با این شماره‌ها و ارائه کد ملی سرپرست خانوار، اطلاعات مربوط به دهک اقتصادی خود را دریافت کنند.
۴. مراجعه حضوری به دفاتر پلیس +۱۰
افرادی که به اینترنت یا تلفن همراه دسترسی ندارند، می‌توانند با مراجعه حضوری به دفاتر پلیس +۱۰ و ارائه کارت ملی، از وضعیت دهک اقتصادی خانوار خود مطلع شوند.
قبل از ثبت اعتراض، مهم است که ابتدا علت احتمالی قطع یارانه یا تغییر در دهک‌بندی خانوار خود را بدانید. برخی از مهم‌ترین دلایل به شرح زیر است:
قرار گرفتن در دهک‌های بالا (به‌ویژه دهک دهم): اگر بر اساس اطلاعات موجود، خانوار شما در دهک دهم یا دهک‌های پردرآمد قرار بگیرد، یارانه حذف می‌شود.
دارایی‌های باارزش: مالکیت خودروهای گران‌قیمت، خانه یا ملک با ارزش زیاد، و سایر دارایی‌های سرمایه‌ای می‌تواند موجب حذف یارانه شود.
تراکنش‌های بانکی بالا: گردش حساب و تراکنش‌های مالی پرحجم (مثل خرید و فروش ارز یا طلا، انتقال وجوه سنگین و...) ممکن است شما را در دهک‌های بالاتر قرار دهد.
اطلاعات اشتباه یا ناقص: در برخی موارد، اطلاعات مالی خانوار نادرست یا به‌روزرسانی نشده‌اند. این موضوع می‌تواند به اشتباه در حذف یارانه منجر شود.
انصراف قبلی یا ثبت‌نام نکردن: اگر قبلاً انصراف داده‌اید یا ثبت‌نام اولیه نداشته‌اید، ممکن است مشمول یارانه نباشید.
وجود اختلاف در اطلاعات اعضای خانوار: مثل طلاق ثبت‌نشده، فوت اعضا، تغییر محل سکونت و...
آخرین شاخص‌های رسمی تعیین دهک‌های درآمدی، بر اساس مصوبه هیئت وزیران در اسفند ۱۴۰۳، همچنان مبنای عمل دستگاه‌های اجرایی قرار دارد. مهم‌ترین ملاک‌ها بر پایه مجموع درآمد خانوار و نسبت آن به حداقل حقوق سالانه تعیین شده است.
برای خانوار یک‌نفره، اگر درآمد ماهانه بیش از سه برابر حداقل حقوق باشد – یعنی بالای ۳۰ میلیون تومان – مشمول حذف یارانه خواهد بود.
در خانوار دو نفره، این رقم معادل ۳.۷۵ برابر حداقل حقوق تعیین شده و حدود ۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
برای خانوار سه نفره، حد درآمد برای حذف یارانه به ۴.۵ برابر حداقل حقوق می‌رسد که بیش از ۴۵ میلیون تومان برآورد شده است.
در خانوار‌های چهار نفره، سقف درآمدی برای قرار گرفتن در لیست حذفی‌ها، ۵.۲۵ برابر حداقل حقوق یا بیش از ۵۲ میلیون تومان است؛ و در خانوار پنج‌نفره، اگر مجموع درآمد بالای ۶ برابر حداقل حقوق (یعنی بالای ۶۰ میلیون تومان) باشد، یارانه آنها حذف خواهد شد.
نکته مهم: در این محاسبه، هزینه اجاره مسکن لحاظ نشده و تنها درآمد خالص خانوار معیار قرار گرفته است.
طبق بررسی‌ها، خانوارهایی که سرانه درآمد ماهانه آنها بیش از ۱۰ میلیون تومان است، در اولویت حذف یارانه قرار گرفته‌اند. این مقدار معادل ۳۳۳ هزار تومان درآمد روزانه به ازای هر نفر در خانوار است. این سرانه بدون احتساب اجاره مسکن و تنها بر اساس بعد خانوار محاسبه شده است.
با توجه به برنامه دولت، حذف تدریجی یارانه اقشار پردرآمد به صورت ماهانه ادامه دارد. از ابتدای امسال، هر ماه یارانه بین ۱ تا ۳ میلیون نفر حذف شده و تا پایان سال ۱۴۰۴، در مجموع حدود ۱۸ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران خارج خواهند شد.
هدف اصلی:
تخصیص منابع محدود یارانه‌ها به اقشار کم‌درآمد
اجرای بهتر طرح کالابرگ الکترونیکی
چالش‌ها:
اعتراض برخی خانوارها به قطع یارانه با استناد به هزینه‌های واقعی زندگی
مشکلات ناشی از عدم تطابق درآمد اسمی و قدرت خرید واقعی
برای اطلاع از وضعیت یارانه و دهک‌بندی خانوار، شهروندان می‌توانند از طریق سامانه حمایت به نشانی https://hemayat.mcls.gov.ir اقدام نمایند. همچنین امکان ثبت اعتراض برای خانوارهایی که به تصمیم دولت اعتراض دارند نیز فراهم است.
جهت ثبت اعتراض به حذف یا تغییر دهک‌بندی یارانه خانوار، باید به سامانه رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به نشانی زیر مراجعه کنید:
آدرس سامانه: hemayat.mcls.gov.ir
در این سامانه با وارد کردن کد ملی سرپرست خانوار و شماره همراه (که باید حتماً به نام سرپرست ثبت شده باشد)، می‌توانید وضعیت دهک‌بندی و علت حذف یا تغییر یارانه را مشاهده کرده و در صورت نیاز، اعتراض خود را ثبت نمایید.
دولت با استناد به شاخص‌های دقیق اقتصادی، تصمیم به حذف یارانه خانوار‌های پردرآمد گرفته است. اگر درآمد ماهانه خانوار شما بیش از ۴۵ تا ۶۰ میلیون تومان (بسته به تعداد اعضا) است، احتمال حذف یارانه‌تان زیاد است. این اقدام با هدف عدالت اقتصادی و حمایت از دهک‌های ضعیف‌تر انجام می‌شود.