به گزارش اقتصاد معاصر؛ واریز مابه التفاوت حقوق فروردین بازنشستگان در قالب برنامه‌ای مرحله‌ای و با هدف خاتمه دادن به معوقات حقوق سال جاری اجرا می‌شود و مبالغ پرداختی در این مرحله به‌طور میانگین بین ۴ تا ۵ میلیون تومان اعلام شده است. پرداخت‌های اخیر از طریق بانک رفاه کارگران به حساب بازنشستگانی که حروف نام خانوادگی آنها در گروه‌های مشخص قرار دارد انجام شد و فرایند برای سایر گروه‌ها نیز در روزهای آتی پیگیری می‌شود.
واریز مابه التفاوت حقوق فروردین بازنشستگان بخشی از سازوکار بزرگ‌تر تأمین منابع برای تسویه بدهی‌های معوق دولت و صندوق بازنشستگی است؛ بخشی از منابع مورد نیاز از انتشار اوراق مالی به مبلغ ۷۰ هزار میلیارد تومان تأمین شده و قرار است علاوه بر پرداخت معوقات بازنشستگان، بخشی از بدهی‌های دولت به تأمین اجتماعی و مراکز درمانی نیز تسویه شود.
معوقات بازنشستگان تامین اجتماعی از مهرماه فرایند پرداخت را آغاز کرده و در ماه‌های گذشته بخش عمده‌ای از مطالبات مربوط به حداقل‌بگیران و بازماندگان در شهریور و مهر پرداخت شد. با این حال گروهی نزدیک به ۳۰ درصد از مستمری‌بگیران که حقوق آنها بیش از ۲۰ میلیون تومان است، تا پیش از این مرحله معوقات فروردین را دریافت نکرده بودند و اکنون در فهرست نهایی پرداخت قرار گرفته‌اند.
واریز معوقات بازنشستگان تامین اجتماعی ۱۴۰۴ به شکل مرحله‌ای تنظیم شده است و در تازه‌ترین مرحله پرداخت‌ها، بازنشستگانی که حروف الفبای نام خانوادگی‌شان «ع»، «غ»، «ف» و «ق» است، مبالغ مابه‌التفاوت را دریافت کردند. برنامه زمان‌بندی اعلام شده نشان می‌دهد که سایر حروف الفبا نیز در روزهای پیش رو به ترتیب تسویه خواهند شد تا همه معوقات تا نیمه نخست آبان‌ماه تسویه شود.
| گروه/دسته | مقدار مابه‌التفاوت (میانگین اعلام‌شده) |
|---|---|
| بازنشستگان با دریافتی بالای ۲۰ میلیون تومان | بین ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان |
| دهک‌های حداقلی (حداقل‌بگیران و بازماندگان) | پرداخت‌های قبلی در شهریور و مهر انجام شده |
| مهلت مصرف واریزی‌ها | تا نیمه نخست آبان ۱۴۰۴ (تسویه کامل معوقات) |
مبلغ مابه‌التفاوت در این مرحله به‌طور میانگین بین ۴ تا ۵ میلیون تومان اعلام شده است که عمدتاً ناشی از اعمال افزایش حقوق سال ۱۴۰۴ و تأخیر در بازتاب آن در فیش‌های فروردین است. بخشی از بازنشستگان حداقلی و گروه‌های دارای اولویت پیشتر معوقات خود را دریافت کرده بودند و اکنون پرداخت‌های باقیمانده برای گروه‌های درآمدی بالاتر در حال تکمیل است.
بخشی از منابع لازم برای پرداخت معوقات از محل انتشار اوراق مالی دولت به مبلغ ۷۰ هزار میلیارد تومان تأمین شده است. این اعتبار نه تنها برای پرداخت مابه‌التفاوت حقوق بازنشستگان بلکه برای تسویه برخی بدهی‌های دولت به سازمان تأمین اجتماعی و مراکز درمانی طرف قرارداد نیز منظور شده است. به گفته تحلیل‌گران، تزریق این منابع می‌تواند به کاهش فشار نقدینگی معوق و تثبیت نسبی پرداخت‌های ماهانه صندوق‌های بازنشستگی کمک کند.
زمان پرداخت مابه التفاوت همسان سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی به صورت مرحله‌ای تنظیم شده و تا نیمه نخست آبان ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد. مطابق برنامه زمان‌بندی، بازنشستگانی که حروف نام خانوادگی آنها در گروه‌های پایانی قرار دارد، در بازه‌های زمانی ۱ تا ۱۵ آبان یا مطابق اطلاعیه‌های بانکی و سازمان پرداخت‌ها را دریافت خواهند کرد. سازمان اعلام کرده است نیازی به مراجعه حضوری یا ثبت درخواست جدید نیست و مبالغ به‌صورت خودکار به حساب‌های حقوقی واریز می‌شود.
تسویه معوقات مزبور انتظار می‌رود دو اثر مهم داشته باشد: کاهش فشار معوقات بر صندوق‌ها و افزایش موقت قدرت خرید بازنشستگان. با این وجود کارشناسان هشدار می‌دهند که پرداخت معوقات به‌تنهایی کفایت نمی‌کند و ضرورت دارد برنامه‌های بلندمدت برای افزایش واقعی قدرت خرید بازنشستگان و همسان‌سازی حقوق دنبال شود تا اثرات تورمی، هزینه‌های درمان و افزایش قیمت کالاها معکوس شود.
واکنش‌ها در فضای مجازی ترکیبی از رضایت و انتقاد بود. بسیاری از بازنشستگان از دریافت مبلغ اعلامی استقبال کردند و آن را گامی مثبت در جهت روال پرداخت‌ها دانستند، اما دسته‌ای دیگر تاکید کردند که تا زمانی که حقوق ماهانه با هزینه‌های واقعی زندگی همخوانی نداشته باشد، پرداخت معوقات صرفا اقدامی موقت و مسکن‌گونه خواهد بود. این بازخوردها نشان می‌دهد توقعی عمومی برای تدابیر بلندمدت و افزایش واقعی دستمزدها وجود دارد.
پس از تکمیل واریز معوقات، سازمان تأمین اجتماعی برنامه‌ای برای سامان‌دهی نظام پرداخت‌ها و ارائه خدمات شفاف‌تر اعلام کرده است. این برنامه شامل توسعه سامانه‌های غیرحضوری برای مشاهده جزئیات حقوق، مزایا، افزایش‌ها و معوقات است تا بازنشستگان امکان پیگیری و مشاهده وضعیت پرداخت‌ها را به صورت آنلاین داشته باشند و فرآیند اطلاع‌رسانی تسهیل شود.
اطلاع‌رسانی رسمی درباره زمان دقیق واریزها از سوی سازمان تأمین اجتماعی و بانک‌های عامل صورت می‌پذیرد و بازنشستگان باید برای مشاهده واریزی‌ها به حساب‌های حقوقی خود مراجعه کنند. توصیه می‌شود کسانی که هنوز مبلغی دریافت نکرده‌اند، از مراجعه حضوری خودداری کرده و منتظر بروزرسانی‌های رسمی باشند؛ زیرا واریزها به شکل مرحله‌ای و براساس حروف الفبا و برنامه تعیین‌شده انجام می‌شود.
استفاده از منابع ناشی از انتشار اوراق مالی معادل ۷۰ هزار میلیارد تومان یکی از راهکارهای دولت برای تأمین مالی پرداخت معوقات و تسویه بدهی‌ها عنوان شده است. انتشار اوراق در کوتاه‌مدت می‌تواند نقدینگی لازم برای پرداخت‌ها را فراهم کند، اما تحلیل‌گران بر ضرورت مدیریت بدهی و تضمین توان بازپرداخت تاکید دارند تا در میانه‌مدت فشار مالی و بدهی‌های جدید صندوق‌ها تشدید نشود.
در جریان تسویه معوقات، اولویت با گروه‌های حداقلی، بازماندگان و خانوارهای کم‌درآمد بوده است تا آثار حمایتی بیشتر به نیازمندترین اقشار برسد. اکنون با پیشروی مرحله‌ای، گروه‌های درآمدی بالاتر نیز معوقات خود را دریافت می‌کنند تا پرونده مابه‌التفاوت حقوق فروردین به صورت کامل بسته شود و پرداخت‌های ماهانه از آبان‌ماه به صورت منظم انجام شود.
بستن پرونده معوقات فروردین می‌تواند نقطه عطفی در نظم‌بخشی به پرداخت‌های حقوق بازنشستگان باشد؛ اما دستیابی به ثبات پرداختی نیازمند استمرار در تأمین منابع، اصلاح ساختارهای حمایتی و برنامه‌ریزی برای همسان‌سازی کامل حقوق‌هاست. بدون این اقدامات، پرداخت‌های مقطعی و معوقات تسویه‌شده شاید تنها کاهش کوتاه‌مدت فشار معیشتی را به همراه داشته باشند و نگرانی‌های ساختاری پابرجا بماند.
| شاخص | وضعیت فعلی |
|---|---|
| درصد بازنشستگانی که معوقاتشان پرداخت شده | بیش از ۷۰ درصد (بخش عمده در شهریور و مهر تسویه شده) |
| درصد بازنشستگانی باقیمانده برای مرحله نهایی | حدود ۳۰ درصد |
| میانگین مبلغ واریزی برای مرحله اخیر | ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان |
| منبع تأمین مالی بخش قابل توجهی از پرداخت‌ها | انتشار اوراق به ارزش ۷۰ هزار میلیارد تومان |
| مهلت تکمیل تسویه معوقات | نیمه نخست آبان ۱۴۰۴ |
| نیاز به اقدام بازنشستگان برای دریافت | نیازی به مراجعه حضوری یا ثبت درخواست جدید نیست |
۱) پرسش: واریز مابه التفاوت حقوق فروردین بازنشستگان شامل چه گروه‌هایی شده است؟
پاسخ: در مرحله تازه، پرداخت‌ها شامل بازنشستگانی با دریافتی بیش از ۲۰ میلیون تومان شده است و گروه‌های دیگری که پیشتر معوقات را دریافت نکرده بودند نیز مرحله به مرحله تسویه می‌شوند؛ برنامه زمان‌بندی براساس حروف الفبا اجرا می‌شود.
۲) پرسش: میزان مابه‌التفاوت پرداختی چقدر بوده و چگونه محاسبه شده است؟
پاسخ: میانگین مبلغ اعلام‌شده برای این مرحله بین ۴ تا ۵ میلیون تومان است که ناشی از تفاوت اعمال افزایش حقوق سال ۱۴۰۴ و تأخیر در بازتاب آن در فیش‌های فروردین محاسبه شده است.
۳) پرسش: واریز معوقات تا چه زمانی به اتمام می‌رسد؟
پاسخ: بر اساس برنامه‌ریزی سازمان تأمین اجتماعی، تمام معوقات باقیمانده تا نیمه نخست آبان ۱۴۰۴ تسویه خواهد شد و پس از آن پرداخت‌های ماهانه به‌صورت منظم انجام می‌شود.
۴) پرسش: آیا بازنشستگان برای دریافت مبلغ باید کاری انجام دهند؟
پاسخ: نیازی به مراجعه حضوری یا ثبت درخواست جدید نیست؛ مبالغ به‌صورت خودکار به حساب‌های حقوقی بازنشستگان واریز می‌شود و در صورت هرگونه مشکل سامانه‌های مربوطه یا بانک عامل اطلاع‌رسانی خواهند کرد.
۵) پرسش: منابع پرداخت معوقات از کجا تأمین شده است؟
پاسخ: بخشی از منابع لازم از انتشار اوراق مالی دولت به میزان ۷۰ هزار میلیارد تومان تأمین شده که برای پرداخت معوقات بازنشستگان و تسویه بدهی‌های مرتبط به کار گرفته شده است.
۶) پرسش: پس از پرداخت معوقات چه تغییری در نحوه پرداخت حقوق بازنشستگان رخ خواهد داد؟
پاسخ: هدف سازمان تأمین اجتماعی این است که پس از تکمیل تسویه معوقات، پرداخت‌های ماهانه از آبان به‌صورت منظم و هماهنگ انجام شود و سازوکارهای اطلاعاتی و خدمات غیرحضوری برای اطلاع‌رسانی و پیگیری وضعیت حقوق بازنشستگان توسعه یابد.