به گزارش اقتصاد معاصر؛ سهمیه بنزین کارت سوخت از ۱۵ آذر ۱۴۰۴ برای گروهی از خودروها حذف می‌شود. خودروهای نوشماره داخلی، وارداتی، دولتی و خودروهای دوم به بعد مشمول این تصمیم هستند و باید بنزین را با نرخ آزاد تهیه کنند.
پس از اعلام مصوبه، برخی ابهام‌ها درباره خودروهای نوشماره و خودروهای تعویض پلاک ایجاد شد. مسئولان توضیح داده‌اند که خودروهای نوشماره فقط شامل خودروهای صفر کیلومتر هستند که برای اولین بار پلاک می‌شوند و خودروهای کارکرده شامل این حذف سهمیه نمی‌شوند.
مالکان خودروهای چندگانه باید با استفاده از سامانه خوداظهاری مشخص کنند کدام خودرو سهمیه دریافت کند. در صورت عدم ثبت اطلاعات، سیستم به‌طور خودکار یکی از خودروها را انتخاب و سهمیه بقیه را قطع خواهد کرد.
طبق مصوبه هیئت وزیران، خودروهای مشمول حذف سهمیه بنزین کارت سوخت عبارتند از:
خودروهای نوشماره داخلی: خودروهای صفر کیلومتر که برای اولین بار پلاک می‌شوند. این خودروها دیگر سهمیه یارانه‌ای دریافت نخواهند کرد و تنها با نرخ آزاد ۵۰۰۰ تومان بنزین می‌گیرند.
خودروهای وارداتی: تمامی خودروهای خارجی شامل این بند هستند و از دریافت سهمیه یارانه‌ای محروم خواهند شد.
خودروهای پلاک مناطق آزاد و ویژه اقتصادی: به دلیل شرایط خاص این مناطق، سهمیه یارانه‌ای به این خودروها تعلق نمی‌گیرد.
خودروهای دولتی و سازمانی: به جز آمبولانس‌ها و خودروهای عملیاتی اورژانس و آتش‌نشانی، بقیه خودروهای دولتی نیز از سهمیه محروم هستند.
خودروهای دوم، سوم و بیشتر هر شخص حقیقی: هر کد ملی تنها برای یک خودرو سهمیه دریافت می‌کند و خودروهای دیگر از ۱۵ آذر صرفاً با نرخ آزاد سوخت‌گیری خواهند کرد.
با اجرای این مصوبه، حدود چهار میلیون خودرو یعنی تقریباً ۱۶ درصد کل ناوگان سواری کشور از مدار یارانه بنزین خارج می‌شوند و هزینه سوخت برای مالکان این خودروها افزایش خواهد یافت.
پس از انتشار مصوبه، برخی برداشت کردند که خودروهای نوشماره و حتی خودروهای تعویض پلاک مشمول حذف سهمیه هستند. این برداشت موجی از نگرانی را در میان خریداران خودروهای دست‌دوم ایجاد کرد.
کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، توضیح داد که منظور از خودروی نوشماره فقط خودروهای صفر کیلومتر است که برای اولین بار پلاک می‌شوند. خودروهای دست‌دوم و تعویض پلاک شده، مشمول حذف سهمیه نخواهند شد مگر آنکه در دسته خودروهای دوم به بعد قرار گیرند.
فاطمه مهاجرانی نیز اعلام کرده است که خودروهای کارکرده حتی در صورت تعویض پلاک، سهمیه یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند و تنها می‌توانند بنزین را با نرخ آزاد (۵۰۰۰ تومان فعلی) خریداری کنند.
این ابهام‌ها نشان می‌دهد جزئیات مصوبه هنوز برای برخی مالکان خودرو روشن نیست و تفسیرهای متفاوتی در رسانه‌ها و میان مردم وجود دارد.
کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران گفت: کسانی که خودروی نو تحویل می‌گیرند، دیگر سهمیه دوم بنزینشان مانند گذشته (۳ هزار تومانی) به آن‌ها تعلق نخواهد گرفت. این تصمیم شامل خودروهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، خودروهای خارجی و خودروهای نوشماره می‌شود.
وی ادامه داد: سهمیه ماهیانه این خودروها به نرخ ۵ هزار تومان محاسبه می‌شود و مجموع سهمیه اول و دوم در کارت هوشمند سوخت آن‌ها قرار می‌گیرد.
به گفته وی کارت سوخت برای این خودروها همچنان صادر می‌شود، اما فقط با نرخ ۵ هزار تومانی، تا امکان خرید و فروش سوخت از طریق کارت کاهش یابد.
دولت اعلام کرده منظور از «خودروهای نوشماره داخلی» فقط خودروهای صفرکیلومتر است؛ یعنی همین که خودرو برای اولین‌بار پلاک ملی شد، دیگر سهمیه یارانه‌ای نمی‌گیرد. خودروهای دست‌دوم که صرفاً تعویض پلاک شده‌اند شامل این بند نمی‌شوند، مگر این‌که در دسته‌های دیگر باشند.
مهم‌ترین بخش مصوبه مربوط به مالکان چند خودرو است. هر کد ملی فقط برای یک خودرو سهمیه ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی دریافت می‌کند و خودروهای دوم، سوم و بیشتر تنها با نرخ آزاد بنزین سوخت‌گیری خواهند کرد.
سامانه خوداظهاری به مالکان خودروها امکان می‌دهد خودرو اصلی را انتخاب کنند. اگر خوداظهاری انجام نشود، سیستم به‌طور خودکار یکی از خودروها (معمولاً آخرین پلاک‌شده) را انتخاب می‌کند و سهمیه باقی خودروها حذف می‌شود.
سهمیه فقط به مالک رسمی خودرو تعلق دارد و خودروهایی که سندشان هنوز منتقل نشده، سهمیه اضافی دریافت نخواهند کرد. نیروی انتظامی و شورای عالی امنیت ملی اطلاعات مالکیت خودروها را در اختیار وزارت نفت قرار می‌دهند تا از سوءاستفاده جلوگیری شود.
نرخ‌های جدید سوخت از ۱۵ آذر ۱۴۰۴ به این شکل است:
هر لیتر ۱۵۰۰ تومان تا سقف ۶۰ لیتر سهمیه ماهانه برای خودروهای مشمول
هر لیتر ۳۰۰۰ تومان تا سقف ۱۰۰ لیتر اضافی پس از اتمام سهمیه اول
هر لیتر ۵۰۰۰ تومان برای مصرف مازاد و خودروهایی که سهمیه‌شان حذف شده‌اند
قبلاً سهمیه یارانه‌ای برای خودروهای دوم و سوم نیز اعمال می‌شد، اما اکنون این خودروها تنها با نرخ آزاد سوخت‌گیری می‌کنند. این تغییر باعث افزایش هزینه‌های سوخت برای مالکان خودروهای اضافی و خودروهای صفر کیلومتر تازه پلاک شده خواهد شد.
حذف سهمیه یارانه‌ای بنزین برای خودروهای نوشماره، وارداتی، دولتی و خودروهای دوم به بعد هزینه قابل توجهی برای مالکان ایجاد خواهد کرد. مالکان خودروهای چندگانه باید هرچه سریع‌تر خودرو اصلی را در سامانه خوداظهاری ثبت کنند تا سهمیه باقی خودروها حذف نشود.
این اقدام دولت برای برقراری عدالت یارانه‌ای و مدیریت مصرف سوخت در کشور انجام شده است، چرا که در حال حاضر سه میلیون نفر مالک هفت میلیون خودروی سواری هستند و بخشی از یارانه بنزین به کسانی می‌رسد که چند خودرو یا خودروهای لوکس دارند.
وزارت نفت، وزارت اطلاعات و سازمان برنامه و بودجه تا پایان اسفند ۱۴۰۴ سامانه یکپارچه پایش کارت‌های سوخت را راه‌اندازی خواهند کرد تا کارت‌های اضطراری، کارت‌های سازمانی و الگوهای مصرف غیرعادی رصد شوند و از سوءاستفاده جلوگیری شود.
سوخت‌گیری بدون کارت سوخت شخصی تنها با کارت اضطراری جایگاه و به نرخ ۵۰۰۰ تومان امکان‌پذیر خواهد بود. مالکان خودروهایی که هنوز کارت سوخت ندارند باید هرچه سریع‌تر برای صدور المثنا اقدام کنند، چرا که صدور کارت تا پایان سال رایگان است و از سال آینده هزینه‌دار خواهد شد.
سامانه خوداظهاری امکان ثبت خودرو اصلی را برای مالکان چند خودرو فراهم می‌کند. مالکان باید مشخص کنند کدام خودرو سهمیه دریافت کند و در صورت عدم ثبت، سامانه به‌طور خودکار یکی از خودروها را انتخاب و سهمیه بقیه را حذف خواهد کرد.
این سامانه برای جلوگیری از سوءاستفاده طراحی شده است و با همکاری وزارت نفت، وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی مدیریت می‌شود.
از دیدگاه دولت، این تصمیم را می‌توان گامی در جهت هدفمندتر کردن یارانه انرژی دانست. حذف سهمیه ارزان برای خودروهای وارداتی و دولتی و محدودکردن سهمیه خانوارهای دارای چند خودرو، تلاشی برای کاهش مصرف مازاد و جلوگیری از بهره‌مندی غیرعادلانه از بنزین یارانه‌ای است. همچنین افزایش نرخ بنزین اضطراری و الزام استفاده از کارت سوخت شخصی، می‌تواند به مدیریت بهتر مصرف و کاهش قاچاق سوخت کمک کند.
از سوی دیگر، قرار است وزارت نفت در پایان هر فصل نرخ سوم بنزین را مجدداً محاسبه و اعلام کند؛ موضوعی که نشان می‌دهد دولت به سمت سازوکار نیمه‌پویا و فصلی برای تنظیم قیمت‌ها حرکت می‌کند. در کنار این، اعلام شده بنزین سوپر وارداتی نیز در بازه ۶۸ تا ۷۵ هزار تومان عرضه خواهد شد؛ فاصله‌ای که نشان‌دهنده شکاف جدی بین قیمت بنزین معمولی و سوپر وارداتی است.