سؤال اصلی بسیاری از رانندگان در روزهای آلوده این است که جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ دقیقاً چه مبلغی دارد و چگونه محاسبه میشود. این جریمه هرساله بر اساس نرخ پایه جدید و ضرایب تاثیرگذار اعلام میشود و برای تمام خودروهایی که بدون مجوز وارد محدوده کاهش آلودگی هوا شوند اعمال میگردد.
در سال جاری، نرخ پایه جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ برابر با ۱۰۲ هزار و ۶۰۰ تومان تعیین شده است. اما این مبلغ تنها بخشی از هزینه نهایی است، زیرا ضرایب متعددی مانند ساعت تردد، نوع معاینه فنی و محدوده تردد در میزان نهایی جریمه تأثیر مستقیم دارند.
محاسبه نهایی جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ کاملاً سیستمی و از طریق دوربینهای هوشمند صورت میگیرد. این دوربینها در مرزهای اصلی محدوده آلودگی هوا نصب شده و با ثبت ورود و خروج خودروها، مبلغ نهایی را مطابق قوانین جدید محاسبه و در سامانهها ثبت میکنند.
مبنای تعیین جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ همان نرخ پایه ۱۰۲ هزار و ۶۰۰ تومانی است. اما این رقم با توجه به نوع طرحی که خودرو وارد آن شده، میزان آلایندگی خودرو، نوع معاینه فنی و ساعت ورود یا خروج از طرح ممکن است افزایش پیدا کند.
محدوده کاهش آلودگی هوا شامل بخش وسیعی از مناطق ترافیکی تهران است. مرزهای این محدوده شامل بزرگراه همت در شمال، بزرگراه چمران و نواب در غرب، بزرگراه بعثت در جنوب و بزرگراه امام علی در شرق میشود. عبور از هر یک از این مرزها بدون پرداخت عوارض یا ثبت مجوز، باعث ثبت خودکار جریمه خواهد شد.
نکته مهم این است که طرح کاهش آلودگی هوا، محدوده طرح ترافیک را نیز در بر میگیرد. بنابراین خودرویی که بدون مجوز وارد هر دو محدوده شود، دو نوع هزینه را متحمل خواهد شد: هزینه عوارض و هزینه جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴. علاوه بر این، پلیس راهور نیز برای ورود غیرمجاز به هر یک از این طرحها جریمه جداگانه ۲۰۰ هزار تومانی تعیین کرده است که در سال ۱۴۰۴ ثابت مانده است.
محاسبه این جریمه تنها بر اساس مبلغ پایه انجام نمیشود. برای تعیین مبلغ نهایی، سه ضریب اصلی در فرمول ضرب میشوند تا عدد نهایی مشخص شود. این سه عامل عبارتند از:
هرچقدر ساعت ورود و خروج شما به طرح در بازه شلوغتری باشد یا خودرو معاینه فنی مناسب نداشته باشد، رقم نهایی جریمه افزایش خواهد یافت. در برخی موارد، ضریب مربوط به عمر خودرو نیز به فرمول اضافه میشود و جریمه را بالاتر میبرد.
در جدول نرخهای جدید، ضرایب مختلف برای محاسبه جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ اعلام شده است. نوع طرح اولین عاملی است که در عدد پایه ضرب میشود.
اگر خودرو فقط در محدوده کاهش آلودگی هوا تردد کرده باشد، ضریب آن ۰.۷۵ است. اما اگر خودرو علاوه بر این محدوده، وارد محدوده طرح ترافیک نیز شده باشد، ضریب به ۱.۵ افزایش مییابد. این اختلاف ضریب نشان میدهد که ورود به محدوده طرح ترافیک هزینه بسیار بیشتری دارد.
عامل دوم، ساعت تردد است. ساعات غیر اوج یعنی ۱۰ صبح تا ۴ عصر ضریب ۱ دارد. اما یک ورود یا خروج در ساعات اوج یعنی ۶ تا ۱۰ صبح و ۴ تا ۶ عصر ضریب ۱.۲ خواهد داشت. اگر خودرو هم ورود و هم خروج در ساعات اوج انجام دهد، ضریب به ۱.۵ افزایش مییابد.
نوع معاینه فنی نیز در کاهش یا افزایش جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ نقش جدی دارد. خودروهایی که معاینه فنی عادی با دسترسی سامانه سیمفا دارند، ضریب ۰.۹ دارند. معاینه فنی بدون دسترسی سیمفا ضریب ۱ دارد و معاینه فنی برتر ضریب ۰.۸ دارد. خودروهای بالای ۲۰ سال نیز ضریب فرسودگی ۱.۲ را تجربه میکنند.
جدول زیر، ضرایب مربوط به تمامی عوامل مؤثر در فرمول محاسبه جریمه طرح آلودگی هوا تهران را نشان میدهد:
|
عامل مؤثر در جریمه طرح کاهش آلودگی هوا |
ضریب |
|
|
نوع طرح |
تنها در محدوده طرح کاهش آلودگی هوا |
0.75 |
|
در محدوده طرح آلودگی هوا و ترافیک |
1.5 |
|
|
ساعت تردد |
ساعات غیر اوج (10 صبح تا 4 عصر) |
1 |
|
یک ورود یا خروج در ساعات اوج ترافیک (از ساعت 6 تا 10 صبح و 4 تا 6 عصر) |
1.2 |
|
|
ورود و خروج در ساعات اوج ترافیک (از ساعت 6 تا 10 صبح و 4 تا 6 عصر) |
1.5 |
|
|
نوع معاینه فنی |
عادی با دسترسی از سامانه سیمفا |
0.9 |
|
عادی بدون دسترسی از سامانه سیمفا |
1 |
|
|
برتر |
0.8 |
|
|
فرسودگی خودرو |
عمر بالای 20 سال |
1.2 |
برای اینکه تاثیر ضرایب بهتر دیده شود، یک مثال عددی منتشر شده است. فرض کنید یک خودرو کمتر از ۲۰ سال عمر داشته باشد و معاینه فنی عادی و معتبر در سامانه سیمفا داشته باشد. اگر این خودرو تنها یک بار در ساعات اوج ترافیک وارد محدوده کاهش آلودگی هوا شود، محاسبه جریمه به شکل زیر خواهد بود:
ضریب نوع طرح: 0.75
ضریب ساعت تردد: 1.2
ضریب معاینه فنی: 0.9
مبلغ پایه: 102,600 تومان
عدد نهایی:
۱۰۲,۶۰۰ × ۰.۷۵ × ۱.۲ × ۰.۹ ≈ ۸۳,۱۰۶ تومان
این نشان میدهد که میزان جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ با ضرایب مختلف میتواند کمتر یا بیشتر از نرخ پایه باشد و عدد نهایی همیشه ثابت نیست.
در هر فصل، خودروهای پلاک تهران ۲۰ روز و خودروهای پلاک شهرستان ۱۵ روز سهمیه تردد رایگان دارند. این سهمیه تنها زمانی ثبت میشود که خودرو بدون رزرو، وارد محدوده کاهش آلودگی هوا شود. سهمیهها به صورت هوشمند در سامانههای تهران من و شهرزاد نمایش داده میشوند.
برای جلوگیری از ثبت جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ میتوانید عوارض ورود را در سامانه تهران من (my.tehran.ir) یا شهرزاد (web.shahrzaad.city) پرداخت کنید. مبلغ عوارض نیز مانند جریمه، براساس ضرایب ساعت، نوع معاینه فنی و نوع طرح متفاوت خواهد بود.
در بخش تخفیفات، گروههای زیر از مزایای ویژه برخوردارند:
● ساکنان محدوده طرح: ۵۰ درصد تخفیف + یک ورود و خروج رایگان در ساعات غیر اوج
● دارندگان معاینه فنی برتر: ۳۰ درصد تخفیف
● خودروهای برقی و هیبریدی: معاف
● جانبازان بالای ۲۵ درصد: معاف
● افراد دارای معلولیت: ۹۰ درصد تخفیف
ساکنان برای استفاده از تخفیف باید اطلاعات محل سکونت را در سامانه های رسمی ثبت کنند.
در مواقعی که آلودگی هوا شدید باشد، ممکن است اجرای طرح کاهش آلودگی هوا از حالت محدودهمحور به حالت سراسری تبدیل شود. در این حالت، طرح بهصورت «زوج و فرد از درب منزل» اجرا میشود و مهمترین پرسش این است که «جریمه طرح آلودگی هوا از درب منزل چقدر است؟».
در سال ۱۴۰۴ مبلغ دقیق این جریمه هنوز اعلام نشده است؛ اما بر اساس الگوهای گذشته پیشبینی میشود که مبلغ آن بهمراتب بیشتر از جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ باشد، زیرا کنترل تردد در کل شهر انجام میشود و سطح نظارت بسیار وسیعتر است.
در این طرح، خودروها تنها براساس رقم آخر پلاک و تقویم روزهای زوج و فرد مجاز به تردد خواهند بود. تخلف از این قانون، بهصورت گسترده و با دوربینهای شهری ثبت میشود.
مهلت پرداخت جریمه ورود غیرمجاز به طرح کاهش آلودگی هوا ۳۰ روز است. اگر راننده در این مدت اقدام به پرداخت نکند، مبلغ جریمه دو برابر میشود. همچنین اگر مجموع خلافیهای ثبتشده خودرو به ۳ میلیون تومان برسد، پلیس راهور خودرو را توقیف خواهد کرد.
روشهای پرداخت شامل:
● سامانه تهران من
● سامانه شهرزاد
● سایت راهور
● شمارهگیری #33137
در این سامانهها امکان مشاهده ریز محاسبه جریمه طرح آلودگی هوا ۱۴۰۴ نیز وجود دارد.