به گزارش اقتصاد معاصر؛ شرایط دریافت حق اولاد بازنشستگان کشوری از موضوعاتی است که بسیاری از خانوادههای بازنشسته برای برنامهریزی مالی به آن نیاز دارند. این شرایط براساس قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین شده و شامل ضوابط مشخص برای فرزند پسر و دختر است.
در کنار شرایط دریافت حق اولاد بازنشستگان کشوری، موضوع استفاده فرزندان از بیمه درمانی والدین نیز اهمیت زیادی دارد. قوانین مربوط به بیمه و تحتتکفل بودن فرزندان، سقف سنی و وضعیت اشتغال آنها را مشخص میکند.
بسیاری از خانوادهها همچنین میخواهند بدانند شرایط دریافت حق اولاد بازنشستگان کشوری برای فرزندانی که شاغل میشوند، ازدواج میکنند یا در حال تحصیل هستند چگونه است. در این گزارش، تمام این جزئیات به صورت کامل بررسی شده است.
شرایط دریافت حق اولاد بازنشستگان کشوری براساس بند ۲ ماده ۱۱۱ قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین شده است. در این قانون مقررات دقیقی برای پرداخت حق اولاد به بازنشستگان مشخص شده و ملاکهای اصلی شامل سن فرزند، وضعیت تحصیل، اشتغال و ازدواج است. این شرایط برای فرزند پسر و فرزند دختر متفاوت بوده و بازنشستگان باید براساس این ضوابط وضعیت فرزندان خود را به صندوق بازنشستگی اعلام کنند.
براساس قانون، برای فرزند پسر، حق اولاد تا ۲۰ سالگی برقرار است و اگر تحصیل در دانشگاه ادامه یابد، این پرداخت تا ۲۵ سالگی تمدید میشود. شرط ادامه پرداخت در این بازه، ارائه مستمر گواهی اشتغال به تحصیل است. در صورتی که فرزند پسر قبل از ۲۰ سالگی مشغول به کار شود، این اشتغال مانع پرداخت حق اولاد به بازنشسته نیست، اما پس از ۲۰ سالگی اشتغال یا اتمام تحصیل، پرداخت متوقف میشود.
برای فرزند دختر نیز سهم دریافت حق اولاد بازنشستگان تا زمان ازدواج برقرار است. ازدواج یا استخدام رسمی فرزند دختر، مبنای قطع پرداخت محسوب میشود. مطابق مقررات، تفاوتی میان دختران در حال تحصیل و غیر دانشجو وجود ندارد؛ صرفاً شرط ازدواج یا اشتغال باعث توقف کمکهزینه میشود.
قانون همچنین به وضعیت استخدام در دانشگاه فرهنگیان اشاره دارد. اگر فرزند بازنشسته در دانشگاه فرهنگیان پذیرفته و وارد استخدام شود، پرداخت حق اولاد طبق مقررات قطع خواهد شد، زیرا استخدام رسمی به معنای قطع وابستگی مالی فرزند به والد محسوب میشود.
اگرچه این گزارش بر شرایط دریافت حق اولاد بازنشستگان کشوری تمرکز دارد، اما آگاهی از شرایط حق اولاد کارمندان شاغل نیز اهمیت دارد؛ زیرا قوانین بین این دو گروه شباهتها و تفاوتهایی دارد. برای مثال، برای فرزند پسر در گروه شاغلان نیز پرداخت تا ۲۰ سالگی انجام میشود و در صورت ادامه تحصیل تا ۲۵ سالگی امکان تمدید وجود دارد. این موضوع همراستا با مقررات بازنشستگان است، اما تفاوتهایی در نحوه برخورد با وضعیت اشتغال فرزند، مدت ارائه مدارک و برخی جزئیات اجرایی وجود دارد.
در مورد دختران شاغلان نیز پرداخت حق اولاد تا زمان ازدواج برقرار است. همچنین اگر فرزند دختر یا پسر در دانشگاه فرهنگیان پذیرفته و استخدام شود، پرداخت حق اولاد برای والد شاغل متوقف میشود. این تطابق قانونی موجب شده روند رسیدگی برای فرزندان شاغل و بازنشسته یکپارچه باشد.
شناخت تفاوتها و شباهتهای این قوانین به خانوادهها کمک میکند تکلیف خود را در برابر صندوق بازنشستگی روشنتر کنند و مدارک لازم را در زمان مقرر ارائه دهند.
سه معیار تعیینکننده در شرایط دریافت حق اولاد بازنشستگان کشوری شامل سن فرزند، ادامه تحصیل و وضعیت اشتغال است. این سه معیار در کنار هم تعیین میکنند که آیا فرزند همچنان تحت حمایت قانونی برای دریافت حق اولاد قرار دارد یا خیر.
برای پسرها، سن مبناست؛ یعنی تا ۲۰ سالگی حق اولاد برقرار است. اگر پس از ۲۰ سالگی در حال تحصیل باشند، تا ۲۵ سالگی امتیاز دریافت حق اولاد برقرار میماند. اما اگر تحصیل تمام شود، پرداخت به صورت خودکار قطع خواهد شد. نکته مهم این است که اشتغال پسر قبل از ۲۰ سالگی مانعی برای پرداخت نیست، اما پس از ۲۰ سالگی اشتغال یکی از دلایل قطع این کمکهزینه محسوب میشود.
برای دخترها، ملاک اصلی ازدواج یا استخدام است. یعنی حتی در صورت بالاتر بودن سن یا ادامه تحصیل، تا زمانی که ازدواج نکرده یا شاغل نشدهاند، حق اولاد برقرار است. اما به محض ازدواج یا استخدام رسمی، پرداخت حق اولاد متوقف میشود. این ضابطه هم برای شاغلان و هم برای بازنشستگان یکسان اجرا میشود.
در کنار کمکهزینه اولاد، موضوع بیمه درمانی یکی از پرسشهای مهم بازنشستگان است. قوانین بیمه فرزندان در صندوق بازنشستگی شامل ضوابط جداگانهای است که براساس سن و وضعیت اشتغال تعیین میشود.
برای فرزند پسر، استفاده از بیمه والدین تا ۲۲ سالگی در صورت عدم اشتغال امکانپذیر است. یعنی اگر فرزند پسر مشغول به کار نباشد، دفترچه درمانی والدین به او تعلق میگیرد. اما با شروع اشتغال، چه رسمی و چه قراردادی، فرزند از حالت تحتتکفل خارج شده و نمیتواند از بیمه والدین استفاده کند. در صورتی که فرزند پسر دانشجو باشد و اشتغال نداشته باشد، بیمه تا ۲۲ سالگی برقرار است.
برای فرزند دختر نیز استفاده از دفترچه بیمه والدین تا زمانی که ازدواج نکرده و شاغل نباشد ادامه خواهد داشت. به محض ازدواج، بیمه از سوی والدین قطع میشود و اگر فرزند دختر شاغل شود نیز دفترچه از مجموعه والدین خارج خواهد شد.
نکته مهمی که در شرایط جدید مورد توجه قرار گرفته این است که شرکت در طرح پیراپزشکان وزارت بهداشت و دریافت دستمزد به منزله اشتغال محسوب میشود. بنابراین فرزندی که در این طرح فعالیت میکند، دیگر تحت تکفل بیمه والد قرار نمیگیرد.
برای دریافت حق اولاد، بازنشستگان باید مدارک مربوط به وضعیت فرزندان را در دورههای زمانی مشخص به صندوق بازنشستگی ارائه دهند. برای فرزند پسر بالای ۲۰ سال، ارائه گواهی اشتغال به تحصیل برای هر ترم الزامی است. بدون این گواهی، پرداخت حق اولاد متوقف خواهد شد.
در صورتی که فرزند وارد اشتغال شود، والد بازنشسته موظف است این موضوع را به صندوق اطلاع دهد. عدم اطلاعرسانی ممکن است باعث ایجاد بدهی و بازگرداندن مبالغ پرداختشده در سالهای قبل شود.
برای فرزند دختر نیز ارائه مدارک مربوط به عدم ازدواج یا عدم استخدام ضروری است. در صورتی که فرزند ازدواج کرده باشد و والد همچنان مبلغ حق اولاد دریافت کند، صندوق بازنشستگی امکان پیگیری و اصلاح پرداختها را خواهد داشت.
همانطور که در مقررات ذکر شده، فرزندانی که در دانشگاه فرهنگیان پذیرفته شوند، پس از ورود به استخدام رسمی، دیگر مشمول دریافت حق اولاد برای والد بازنشسته نخواهند بود. این قانون به این دلیل اعمال شده که پذیرش در دانشگاه فرهنگیان با استخدام رسمی همراه است و از نظر قانونی، فرزند از وابستگی مالی به خانواده خارج میشود.
در مورد فرزندانی که شغل آزاد دارند نیز وضعیت مشابه است. یعنی دریافت هرگونه درآمد مستمر و قابل اثبات، شرط تحتتکفل بودن را از بین میبرد. حتی شرکت در طرحهایی مانند طرح پیراپزشکان نیز مصداق اشتغال محسوب شده و باعث قطع مزایای بیمهای از والد خواهد شد.
اما برای دانشجویان پسر، شرط اصلی این است که تحصیل بهصورت پیوسته، بدون انقطاع و با ارائه گواهی معتبر ادامه داشته باشد. در این صورت، حق اولاد تا ۲۵ سالگی معتبر خواهد بود.
آنچه بازنشستگان باید بهطور خلاصه بدانند این است که:
پسر تا ۲۰ سالگی و در صورت تحصیل تا ۲۵ سالگی مشمول حق اولاد است.
دختر تا زمان ازدواج یا استخدام رسمی مشمول حق اولاد است.
بیمه درمانی پسر تا ۲۲ سالگی و دختر تا زمان ازدواج برقرار است، مشروط بر عدم اشتغال.
اشتغال در هر سن، باعث قطع بیمه و در برخی موارد قطع حق اولاد میشود.
استخدام در دانشگاه فرهنگیان باعث قطع فوری حق اولاد خواهد شد.
ارائه مدارک تحصیلی یا مدارک عدم اشتغال برای تداوم پرداخت ضروری است.