به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در مراسم «هفته پژوهش و روز سد و نیروگاه برقآبی» علیاکبر صابری، مدیر روابطعمومی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، اظهار داشت: شرکت آب و نیرو یکی از مجموعههای کشور در حوزه آب و برقآبی است. این شرکت مسئول مطالعه، طراحی، اجرا و بهرهبرداری از طرحهای بزرگ کشور در حوزه سدها، شبکههای آبیاری و زهکشی، طرحهای انتقال آب و نیروگاههای برقآبی است.
وی در ادامه گفت: ظرفیت نصبشده نیروگاههای برقآبی کشور حدود ۱۲ هزار مگاوات است که نقش مهمی در حفظ پایداری شبکه برق کشور دارند. بدون حضور نیروگاههای برقآبی، پایداری شبکه ۹۸ هزار مگاواتی کشور امکانپذیر نیست.»
صابری اظهار داشت: در ۳۶ سال گذشته، ۹۰۰۰ مگاوات از مجموع ظرفیت برقآبی کشور توسط شرکت آب و نیرو احداث شده است. همچنین حدود ۴۴۰۰ مگاوات نیروگاه برقآبی در دست اجرا و تعداد قابل توجهی طرح مطالعاتی جدید در حال آمادهسازی برای ورود به مرحله اجراست.
وی با اشاره به پروژههای رفع تنش آبی گفت: نمونه بارز عملکرد شرکت، احداث سد کهیر در سیستان و بلوچستان است که سیلابهای مخرب را مهار و چندین سال ذخیره آب مطمئن برای منطقه ایجاد کرده است. این اقدام تحولی اساسی در تامین آب شرب سالم و بهبود کیفیت زندگی مردم منطقه ایجاد کرده است.
وی افزود: بهواسطه عدم مصرف سوختهای فسیلی در نیروگاههای برقآبی، سالانه حدود ۳ تا ۴ میلیارد دلار صرفهجویی ارزی برای کشور حاصل میشود. علاوه بر این، توسعه کشاورزی، رونق اقتصادی، مهاجرت معکوس و ایجاد اشتغال از دیگر دستاوردهای طرحهای بزرگ آبی کشور است. تنها طرح گرمسیری در غرب کشور نمونهای از این دستاوردهاست.
وی افزود: سهم شرکت از طرحهای احداثشده بزرگ آبی کشور حدود ۷۳ درصد و در طرحهای در دست اجرا ۹۵ درصد است. همچنین ظرفیت مخازن سدهای ساختهشده توسط این شرکت حدود ۲۳ میلیارد مترمکعب است که معادل ۴۰ تا ۴۵ درصد ظرفیت مخازن کل کشور است.
وی ادامه داد: هماکنون ۳۲ طرح در بخش آب و چندین طرح در حوزه انرژی در دست اجرا داریم. همچنین ۱۵ طرح بزرگ نیز در مرحله مطالعه قرار دارند. شرکت آب و نیرو در ۲۵ استان کشور پروژه فعال دارد که نشاندهنده گستردگی و اهمیت فعالیتهای این مجموعه است.
صابری اظهار کرد: در حوزه همکاریهای بینالمللی نیز شرکت آب و نیرو نقش فعالی داشته است. از جمله، مشارکت ایران و دولت تاجیکستان در تکمیل پروژه راهبردی مسیر دوشنبه–خجند که در شرایط سخت جغرافیایی و یخبندان انجام شد و آثار اقتصادی و اجتماعی مهمی برای آن کشور داشت.
وی افزود: «طبق تفاهمنامهای که سال گذشته منعقد شد، فضاهای پیرامونی و اراضی تملکشده اطراف سدها و نیروگاهها برای احداث نیروگاههای خورشیدی اختصاص خواهد یافت. این اقدام گامی مهم در جهت توسعه تجدیدپذیرها و افزایش تنوع تولید انرژی کشور است.
مرتضی شعبانزاده، مدیر کل دفتر آموزش، تحقیقات و نوآوری وزارت نیرو در ادامه اظهار داشت: بر اساس گزارش سال گذشته کمیسیون دائمی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، شاخص پیچیدگی اقتصادی نشان میدهد که در دل اقتصاد هر کشور چه میزان دانش فنی و فناورانه نهفته است.
شعبانزاده ادامه داد: بررسی وضعیت ایران نشان میدهد که در بخش پژوهش جایگاه قابل قبولی داریم اما در بخش توسعه فناوری رتبه کشور به ۴۸ تنزل پیدا میکند و در مرحله تجاریسازی و ثروتآفرینی رتبه ما به ۶۷ میرسد. این روند نزولی زنجیره پژوهش تا بازار، مسئلهای است که باید بهصورت جدی برای رفع آن برنامهریزی شود.
وی تاکید کرد: سیاستهای وزارت نیرو در سه محور توانمندسازی، کارآمدسازی و اثربخشی طراحی شده است. در محور توانمندسازی، تمرکز بر تامین زیرساختها، منابع مالی و دادههای لازم برای توسعه پژوهش و فناوری است. فعالسازی پارک فناوری نیرو، تقویت صندوق پژوهش و فناوری نیرو و استفاده از ظرفیتهای قانونی مانند برنامه هفتم توسعه و قانون جهش تولید دانشبنیان از جمله اقدامات این بخش است.
وی افزود: در حوزه منابع مالی، علاوه بر بودجههای تکلیفی تحقیقاتی، امکان استفاده از ماده ۵۶ و همچنین تخصیص حداقل ۸ درصد درآمد عملیاتی شرکتها به حوزه پژوهش فراهم شده است. همچنین معافیتهای مالیاتی و فرصت سرمایهگذاری شرکتها در صندوقها و همکاری با دانشگاهها از ظرفیتهای قانونی موجود است که شرکتهای زیرمجموعه میتوانند از آنها بهره ببرند.
وی افزود: در محور کارآمدسازی، تاکید ما بر استفاده از ظرفیت شورای پژوهش و فناوری وزارت نیرو است که ریاست آن بر عهده وزیر محترم نیرو است. همچنین تفکیک روشن سیاستگذاری از عملیات، توجه به حوزه تجاریسازی دستاوردهای پژوهشی، پایش برنامههای مدون پژوهشی شرکتها و توسعه سامانههای مدیریت تحقیقات از اولویتهاست.
وی تصریح کرد: در بخش برق، سامانههای پژوهشی کمک کردهاند تا رصد طرحها و مدیریت هزینه و زمان پروژهها بهتر انجام شود. انتظار میرود در حوزه آب نیز بانک اطلاعاتی موضوعات و سامانههای مشابه شکل گیرد.
وی اظهار داشت: هدف نهایی ما، افزایش اثربخشی پژوهش و فناوری در حل مسائل صنعت آب و برق است. سال گذشته در حوزه برق رشد خوبی در خرید محصولات دانشبنیان رخ داد اما در حوزه آب هنوز جای کار وجود دارد. شرکت آبنیرو میتواند پرچمدار بومیسازی و توسعه فناوری باشد و وزارت نیرو آماده حمایت کامل از اقدامات موثر این شرکت و سایر شرکتها در مسیر توسعه دانشبنیان است.