به گزارش اقتصاد معاصر؛ سید علی مرتضوی، کارشناس حوزه سیاستگذاری در رابطه با اهمیت مقابله با ناترازی گاز با تمرکز بر مصرف در بخش خانگی گفت: ناترازی گاز در فصل زمستان به یکی از مهمترین گلوگاههای اقتصاد انرژی کشور تبدیل شده است؛ گلوگاهی که هر سال هزینه آن نهتنها در قالب محدودیت مصرف خانگی، بلکه با توقف تولید صنعتی، کاهش صادرات و افزایش مصرف سوختهای آلاینده پرداخت میشود. در این میان، تمرکز بر کاهش مصرف بخش خانگی بهعنوان بزرگترین مصرفکننده گاز در روزهای سرد، میتواند سریعترین و اثربخشترین مسیر برای بازگرداندن تعادل به شبکه گاز کشور باشد.
وی در ادامه گفت: یکی از راهکارهای کلیدی در این حوزه، تعویض و اسقاط کامل ۲۰ میلیون بخاری فرسوده است؛ طرحی که با سرمایهگذاری حدود ۷ میلیارد دلاری از سوی صنایع یا دولت، قابلیت ایجاد یک تحول ساختاری در مصرف گاز کشور را دارد و در بازهای کمتر از دو سال، منجر به کاهش روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب مصرف گاز در بخش خانگی خواهد شد؛ عددی که بهتنهایی معادل کاهش حدود یکسوم ناترازی روزانه گاز کشور در اوج زمستان است.
مرتضوی با اشاره به تامین گاز صنایع از این محل افزود: اهمیت این میزان صرفهجویی زمانی روشنتر میشود که بدانیم ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز، معادل کل مصرف صنایع کشور و بخش قابلتوجهی از مصرف نیروگاههاست. آزادسازی این حجم از گاز، امکان تأمین پایدار خوراک صنایع صادراتمحور و جایگزینی گاز بهجای مازوت در نیروگاهها را فراهم میکند. این تغییر، علاوه بر کاهش آلودگی هوا، زمینه آزادسازی مازوت و صادرات آن را نیز مهیا کرده و میتواند به یک منبع جدید ارزآوری برای کشور تبدیل شود.
وی ادامه داد: از منظر اقتصادی، این طرح تنها یک برنامه اصلاح مصرف نیست، بلکه یک سرمایهگذاری کاملا سودآور به شمار میرود. بازگشت سرمایه ۷ میلیارد دلاری از محل تأمین گاز صنایع صادراتی، جلوگیری از عدمالنفع ناشی از توقف تولید و درآمد حاصل از صادرات مازوت آزادشده، در بازه دو ساله قابل تحقق است. به بیان دیگر، منابعی که امروز برای اسقاط بخاریهای فرسوده هزینه میشود، فردا در قالب افزایش تولید، صادرات و ارزآوری به اقتصاد کشور بازمیگردد. علاوه بر منافع اقتصادی، اجرای این طرح نقش مستقیمی در جلوگیری از عدمالنفع اقتصادی تولیدات صنعتی و تدوام تولید این محصولات در زمستان دارد. صنایع بزرگ و صادراتمحور که هر زمستان با تهدید قطعی یا محدودیت گاز مواجهاند، با اجرای این سیاست از ریسک توقف تولید رهایی مییابند. این موضوع نهتنها به تثبیت اشتغال در بخش صنعت کمک میکند، بلکه جایگاه ایران را در بازارهای صادراتی نیز حفظ خواهد کرد؛ بازاری که از دست دادن آن، بهسادگی قابل جبران نیست.
مرتضوی در نهایت گفت: موفقیت طرح تعویض بخاریها منوط به اسقاط قطعی تجهیزات فرسوده و نظارت سختگیرانه بر بازار فروش بخاریهاست. تا زمانی که بخاریهای غیراستاندارد و کمبازده در بازار عرضه میشوند، چرخه اتلاف انرژی ادامه خواهد داشت. از همین رو، دولت باید فروش این تجهیزات را ممنوع کرده و نظارت مؤثری بر واحدهای صنفی اعمال کند. تنها با ترکیب اسقاط کامل، جایگزینی هدفمند و کنترل بازار است که میتوان ناترازی گاز را بهصورت پایدار و بلندمدت مهار کرد.