به گزارش اقتصاد معاصر؛ قطع یارانه همچنین شامل چهار گروه مشخص از جمله دارندگان خانهها و خودروهای لوکس با ارزش بالای ۵۰ میلیارد تومان، ایرانیان مقیم خارج از کشور و خانوارهایی است که الگوی مصرف گاز و برق را رعایت نمیکنند. با توجه به همزمانی این تصمیم با پرداختهای حمایتی، موضوع یارانه آذر و زمان واریز یارانه برای دهکهای مشمول، به یکی از دغدغههای اصلی مردم تبدیل شده و بسیاری در پی پیگیری قطع یارانه یا ثبت اعتراض نسبت به حذف احتمالی خود هستند.
با ابلاغ آییننامه اجرایی جدید کالابرگ از سوی معاون اول رئیسجمهور، جزئیات تازهای از قطع یارانه سه دهک پردرآمد اعلام شد؛ تصمیمی که همزمان با آن، سازوکار نحوه استعلام یارانه، پیگیری قطع یارانه و وضعیت یارانه آذر برای خانوارها اهمیت بیشتری پیدا کرده و پرسشهای گستردهای درباره زمان واریز یارانه ایجاد کرده است.
بر اساس آییننامه اجرایی جدید که به تصویب هیأت وزیران رسیده و ۲۵ آذرماه ابلاغ شده است، خانوارهای قرارگرفته در دهکهای هشتم، نهم و دهم درآمدی بهطور کامل از فهرست دریافتکنندگان یارانه نقدی خارج میشوند. دولت اعلام کرده است که مبنای این تصمیم، دادههای بهروز شده پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار و میانگین مجموع درآمد ماهانه اعضای خانوار در یک دوره ششماهه است.
هدف اصلی از این اقدام، هدفمندتر شدن پرداختهای حمایتی و تأمین منابع پایدار برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی عنوان شده است؛ طرحی که قرار است جایگزین بخشی از پرداختهای نقدی شود.
مطابق آییننامه ابلاغی، دولت برای تشخیص دهکهای پردرآمد، جدول مشخصی از سقف درآمد ماهانه خانوارها را ملاک قرار داده است. هر خانواری که میانگین درآمد ماهانه اعضای آن در بازه ششماهه، برابر یا بیشتر از ارقام تعیینشده باشد، غیرمشمول حمایت تلقی میشود.
|
بعد خانوار |
حداقل میانگین مجموع درآمد ماهانه (ریال) |
وضعیت یارانه |
|
خانوار یکنفره |
۳۰,۰۰۰,۰۰۰ |
حذف یارانه |
|
خانوار دونفره |
۳۶,۰۰۰,۰۰۰ |
حذف یارانه |
|
خانوار سهنفره |
۴۲,۰۰۰,۰۰۰ |
حذف یارانه |
|
خانوار چهارنفره |
۴۸,۰۰۰,۰۰۰ |
حذف یارانه |
|
خانوار پنجنفره |
۵۴,۰۰۰,۰۰۰ |
حذف یارانه |
بر اساس مصوبه دولت، برای خانوارهای بیش از پنج نفر، به ازای هر عضو اضافه، یک واحد (معادل ۲۵ درصد) به ضریب درآمدی اضافه خواهد شد.
علاوه بر دهکهای هشتم تا دهم، آییننامه جدید چهار گروه مشخص را بدون در نظر گرفتن دهک درآمدی، از دریافت یارانه نقدی حذف کرده است. این گروهها عبارتاند از:
· مالکان املاک و مستغلات لوکس از جمله خانهها و باغویلاها با مجموع ارزش بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال
· مالکان یک یا چند خودروی سواری یا وانت دوکابین با مجموع ارزش بیش از ۵۰ میلیارد ریال
· خانوارهایی که مصرف برق و گاز آنها بالاتر از الگوی استاندارد بوده و پس از اخطار، اصلاح الگوی مصرف انجام ندادهاند
· ایرانیان مقیم خارج از کشور بر اساس اعلام رسمی وزارت امور خارجه و وزارت کشور
به این ترتیب، حذف یارانه برای این گروهها قطعی بوده و حتی در صورت قرار گرفتن در دهکهای پایینتر نیز مشمول حمایت نخواهند شد.
یکی از مهمترین بخشهای آییننامه جدید، نحوه هزینهکرد منابع حاصل از قطع یارانه دهکهای پردرآمد است. طبق اعلام سازمان برنامه و بودجه، این منابع مستقیماً به حساب شرکت مجری طرح کالابرگ واریز میشود تا برای تأمین کالاهای اساسی مورد استفاده قرار گیرد.
دولت تأکید کرده است که هزینه اجرای طرح کالابرگ و زیرساختهای مرتبط با آن، حداکثر یک درصد از کل یارانههای پرداختی خواهد بود و باقی منابع صرف حمایت مستقیم از دهکهای مشمول میشود.
بر اساس این مصوبه، سرپرستان خانوارهای مشمول یارانه نقدی این امکان را دارند که بهصورت داوطلبانه، یارانه ماهانه خود را به اعتبار خرید کالاهای اساسی از طریق کالابرگ اختصاص دهند. برای این کار، لازم است سرپرست خانوار با مراجعه به سامانهای که از سوی سازمان مربوطه معرفی میشود، رضایت خود را ثبت کند.
این اختیار جدید، به گفته مسئولان، با هدف افزایش قدرت خرید خانوارها و کاهش اثر تورم بر اقلام ضروری طراحی شده است.
در آییننامه اجرایی کالابرگ، بهطور مشخص به موضوع کالاهای سلامتمحور نیز پرداخته شده است. طبق این مصوبه، در صورت افزایش نرخ ارز ترجیحی کالاهای سلامت، بانک مرکزی مکلف است مابهالتفاوت نرخ جدید را به ردیف درآمدی مربوطه واریز کند.
سازمان برنامه و بودجه نیز موظف است حداکثر تا پانزدهم ماه بعد، این منابع را با اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به ذینفعان نهایی تخصیص دهد تا قدرت خرید مردم در حوزه سلامت حفظ شود.
با توجه به اجرای مرحلهای این آییننامه، بسیاری از خانوارها به دنبال نحوه استعلام یارانه هستند. طبق اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وضعیت یارانه خانوارها از طریق سامانههای رسمی این وزارتخانه قابل مشاهده است و اطلاعات پایگاه اقتصادی خانوار هر شش ماه یکبار بهروزرسانی میشود.
بر این اساس، هرگونه تغییر در دهکبندی یا وضعیت یارانه، پس از اعمال در سامانه، به سرپرست خانوار اطلاعرسانی خواهد شد.
خانوارهایی که یارانه آنها قطع شده است، این امکان را دارند که با مراجعه به سامانه وزارت تعاون، نسبت به پیگیری قطع یارانه و ثبت اعتراض اقدام کنند. وزارت تعاون مکلف است با بررسی مدارک و دادههای بهروز شده، نتیجه را به سرپرست خانوار اعلام کند.
در عین حال، در صورتی که خلاف اظهارات متقاضی محرز شود، علاوه بر قطع یارانه، استرداد مبالغ دریافتی قبلی نیز مطابق قانون هدفمندی یارانهها انجام خواهد شد.
بر اساس اعلام رسمی دولت، حذف یارانه دهکهای پردرآمد تأثیری بر زمان واریز یارانه دهکهای مشمول نخواهد داشت. یارانه آذر برای خانوارهای واجد شرایط طبق روال ماههای گذشته و در موعد مقرر واریز میشود.
مسئولان تأکید دارند که منابع حاصل از حذف یارانه پردرآمدها، نهتنها باعث تأخیر در پرداختها نمیشود، بلکه پایداری پرداخت یارانه و کالابرگ برای دهکهای پایینتر را تضمین خواهد کرد.
آییننامه جدید حذف یارانه نقدی را میتوان یکی از جدیترین گامهای دولت در مسیر هدفمندسازی حمایتهای اجتماعی دانست. قطع یارانه دهکهای پردرآمد، حذف یارانه ایرانیان خارج از کشور و مالکان داراییهای لوکس، در کنار تقویت کالابرگ الکترونیکی، نشان میدهد که سیاست حمایتی دولت در حال حرکت به سمت تمرکز بر دهکهای پایینتر و کالاهای اساسی است؛ مسیری که موفقیت آن، به شفافیت اجرا و پاسخگویی در قبال اعتراضات مردمی گره خورده است.