به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر، یکی از مهمترین منابع تامین مالی زیرساختهای کشور، بودجه عمومی است و به طور طبیعی تغییرات سطح بودجه عمرانی در بودجه عمومی سرعت اجرا و اتمام طرحهای عمرانی را تغییر میدهد.
بودجه عمرانی کشور در آخرین سال برنامه سوم (۱۳۸۳) معادل ۷ هزار و ۲۳۰ میلیارد تومان بود که این رقم در سال بعد با افزایشی ۶۲.۷ درصدی به ۱۱ هزار و ۷۶۳ میلیارد تومان رسید. این میزان رشد، پس از کسر تورم به ۴۷.۳ درصد افزایش کاهش مییابد.
در سال ۱۴۰۳ عدد بودجه عمرانی نسبت به سال ۱۳۸۵ که ۱۴ هزار و ۵۵۷ میلیارد تومان به طرحهای عمرانی پرداخت شده است، به ظاهر ۲۸.۷ برابر شده است اما اگر تورم را از اعداد بودجه عمرانی کسر و آن را به قیمتهای ثابت سال 1383 حساب کنیم، مشخص میشود بودجه عمرانی در دهه ۹۰ و سالهای بعد از آن نه تنها بیشتر از سال ۱۳۸۵ نبوده بلکه روند، با نوسان هایی، کاهشی بوده است.
ارقام به میلیارد تومان
کسر تورم از بودجه عمرانی پرداخت شده نشان میدهد در سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ معادل ۴۰ درصد بودجه عمرانی سال ۱۳۸۵ پرداخت شده است. این روند در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ تشدید میشود و بودجه عمرانی آن سالها حدود یک سوم بودجه عمرانی سال ۱۳۸۵ است. در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با رشدهای بیشتر از نرخ تورم، بودجه عمرانی پس از کسر تورم، روندی افزایشی به خود میگیرد به طوری که بودجه عمرانی سال ۱۴۰۱ به سطح ۵۳ درصد از بودجه عمرانی سال ۸۵ میرسد.
سال ۱۴۰۳ میزان عمرانی پرداخت شده به ۴۳۳ هزار میلیارد تومان افزایش مییابد که این رقم معادل ۴۳.۷ درصد بودجه عمرانی سال ۱۳۸۵ است.در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ رقم بودجه عمرانی ۶۰۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که این رقم معادل بودجه عمرانی مصوب سال ۱۴۰۴ است.
با توجه به میزان تخصیص اعتبار عمرانی در ۸ ماهه امسال، به نظر میرسد رقم پرداخت بودجه عمرانی تا پایان سال جاری به ۵۰۰ هزار میلیارد تومان برسد که در این صورت، معادل ۳۴.۸ درصد بودجه عمرانی سال ۸۵ پرداخت شده است و این به معنای کاهش قدرت بودجه عمرانی.
اگر فقط رقم ۶۰۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در سال آینده به طرحهای عمرانی تزریق شود، با احتساب تورم ۴۰ درصدی، این بودجه معادل ۲۹.۹ درصد بودجه عمرانی سال ۸۵ است که با این حساب کمترین میزان در طول ۲۲ سال اخیر خواهد بود.
اما طبق اظهارات مسؤولان سازمان برنامه و بودجه و بررسی جدول شماره ۲۳ لایحه بودجه، رقمی بالغ بر ۱۸۶ هزار میلیارد تومان علاوه بر رقم مذکور به بودجه عمرانی افزوده میشود. این درآمد از محل تهاتر ۲ میلیارد دلاری نفت به بودجه عمرانی افزود میشود؛ بنابراین در صورت تحقق این هدف، رقم کل بودجه عمرانی به احتساب تهاتر نفت به ۷۸۸ هزار میلیارد تومان میرسد.
علاوه بر این، ارقام برای مولدسازی داراییها و اختصاص آن به پرداختهای عمرانی در بودجه لحاظ شده اما باتوجه به سابقه سالهای گذشته و در صورت ادامه این روش و ساختار برای مولدسازی، احتمال تحقق آن بسیار ضعیف است؛ بنابراین در صورت پرداخت کل بودجه عمرانی ۶۰۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی و تهاتر نفت به ارزش ۱۸۶ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان کل بودجه عمرانی به ۷۸۸ هزار میلیارد تومان میرسد.
اگر نرخ تورم سال جاری ۴۵ درصد و نرخ تورم سال آینده ۴۰ درصد باشد، بودجه عمرانی به قیمتهای ثابت سال ۱۳۸۳ به ۴ هزار و ۶۲۷ میلیارد تومان خواهد رسید. این رقم معادل ۳۹.۲ درصد از بودجه عمرانی سال ۱۳۸۵ است. در صورتی که دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ معادل سال ۱۳۸۵ بودجه برای طرحهای عمرانی اختصاص میداد، این رقم باید به ۲ هزار و ۷ هزار و ۴۶۷ میلیارد تومان میرسید که در این صورت باید رقم بودجه عمرانی ۲.۶ برابر نسبت به لایحه پیشنهادی افزایش مییافت.
بودجه عمرانی ۷۸۸ هزار میلیارد تومانی سال ۱۴۰۵ در صورت پرداخت همه آن، ۱.۵ درصد کمتر از بودجه ۱۴۰۰، بیش از ۲۵ درصد کمتر از بودجه عمرانی ۱۴۰۱، حدود ۶ درصد کمتر از بودجه عمرانی ۱۴۰۲ و ۱۰.۳ درصد کمتر از بودجه عمرانی سال ۱۴۰۳ است و بنابراین از این بودجه نمیتوان انتظار تحرک و رشد جدی فعالیتهای عمرانی را داشت. به نظر میرسد رقم بودجه عمرانی پیشنهادی، تناسبی با نیازهای کشور ندارد و در سال آینده، همانند بسیاری از سال ها، عمده طرحهای عمرانی فعال نخواهند شد و در صورت تمرکز دولت بر یک دهم طرحهای عمرانی، امکان اتمام درصد اندکی از آنها فراهم خواهد شد.