![آغاز ارزیابی۵۰۰ ساختگاه برای احداث ۱۵۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر](/files/fa/news/1403/11/29/65939_477.jpg)
فرصتهای هستهای و تجدیدپذیر ایران برای برونرفت از ناترازی انرژی
![فرصتهای هستهای و تجدیدپذیر ایران برای برونرفت از ناترازی انرژی](/files/fa/news/1403/11/28/65578_576.jpg)
به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ بحران انرژی در ایران یکی از چالشهای اساسی کشور در سالهای اخیر بوده که بر جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و صنعتی تاثیر گذاشته است. با وجود برخورداری از منابع غنی نفت و گاز، ایران با مشکل ناترازی در تامین انرژی مواجه است و این مساله به طور مستقیم بر تامین انرژی خانگی و صنعتی تاثیر گذاشته است.
ناترازی انرژی، چالشی بزرگ برای توسعه پایدار
یکی از مشکلات عمده ایران در بخش انرژی، ناترازی در تامین انرژی است. با وجود منابع غنی نفت و گاز، کشور ما با مشکل تامین پایدار انرژی روبهرو است، به ویژه ناترازی گاز در سالهای اخیر به شدت افزایش یافته و پیشبینی میشود که این وضعیت در آینده نیز بدتر شود. طبق برخی آمارها، ایران در مصرف انرژی، به خصوص در بخش خانگی و صنعتی در رده کشورهای پرمصرف جهان قرار دارد؛ به طوری که شدت مصرف انرژی در ایران چهار برابر انگلستان و دو برابر میانگین جهانی است.
این وضعیت علاوه بر تاثیرات منفی بر تولید، هزینههای اجتماعی و اقتصادی زیادی را نیز به همراه داشته است، به ویژه در فصول گرم سال، مشکلاتی در تامین برق صنایع به وجود میآید که این امر موجب توقف تولید و افزایش هزینهها میشود. برای حل این مشکل، توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر و افزایش بهرهوری در نیروگاهها، از جمله راهکارهایی هستند که میتوانند به کاهش ناترازی انرژی کمک کنند.
مصرف بالا و بهرهوری پایین ضعف در مدیریت منابع انرژی
یکی از دلایل اصلی ناترازی انرژی، مصرف بالای انرژی در ایران و بهرهوری پایین است. بسیاری از نیروگاهها با راندمان پایین کار میکنند و از سوختهای فسیلی برای تولید انرژی استفاده میکنند که این امر به شدت موجب افزایش مصرف انرژی میشود. به همین دلیل، ایران باید به سمت بهرهبرداری بهینه از منابع موجود حرکت کند. بهبود راندمان نیروگاهها، اصلاح سیستمهای انتقال انرژی و کاهش مصرف در بخشهای خانگی و صنعتی، از جمله اقداماتی هستند که میتوانند به افزایش بهرهوری و کاهش ناترازی انرژی کمک کنند.
در همین راستا محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی از برنامه جامع برای توسعه نیروگاههای هستهای و افزایش ظرفیت آنها به ۲۰ هزار مگاوات تا سال ۱۴۲۰ خبر داده است. این هدفگذاری میتواند به ویژه در سالهای آینده به کاهش وابستگی کشور به سوختهای فسیلی و افزایش بهرهوری انرژی در کشور کمک کند.
ضعف در انرژیهای تجدیدپذیر؛ فرصتهای از دست رفته
یکی دیگر از چالشهای مهم در بخش انرژی، ضعف در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر است. ایران با وجود داشتن منابع طبیعی غنی در زمینه انرژی خورشیدی و بادی، فقط حدود ۱.۵ درصد از انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین میکند. این در حالی است که میانگین جهانی این رقم حدود ۱۷.۵ درصد است. ایران به ویژه از ظرفیت بالای انرژی خورشیدی در مناطق جنوبی و غربی کشور برخوردار است و با توجه به موقعیت جغرافیایی، میتواند به یکی از قطبهای انرژی خورشیدی و بادی تبدیل شود.
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر نه فقط میتواند که ناترازی انرژی را کاهش دهد، بلکه به صادرات برق به کشورهای همسایه نیز کمک خواهد کرد. به همین دلیل، یکی از راهکارهای کلیدی برای حل بحران انرژی، تمرکز بر استفاده بهینه از این منابع است. به ویژه تاسیس کمیته فنی مشترک میان سازمان انرژی اتمی و اتاق بازرگانی ایران برای جذب سرمایهگذاری در حوزه انرژیهای پاک، به عنوان یک گام مثبت در این راستا دیده میشود.
موانع قانونی و مدیریتی ساختار ناکارآمد و نیاز به اصلاحات بنیادین
یکی دیگر از موانع عمده در حل بحران انرژی، ناکارآمدی در قوانین و ضعف در اجرای آنها است. ساختار مدیریتی ضعیف در وزارتخانههای نفت و نیرو و عدم هماهنگی میان نهادهای مختلف، موجب تشدید مشکلات در تامین انرژی و بهرهبرداری بهینه از منابع انرژی شده است. علاوه بر این، سیاستهای ناکارآمد در حوزه قیمتگذاری حاملهای انرژی، منجر به مصرف بیرویه و استفاده نادرست از منابع انرژی شده است.
در این زمینه، یکی از اقدامات موثر که میتواند به حل این مشکلات کمک کند، اصلاح قوانین و بهبود ساختارهای مدیریتی است. همچنین همکاری نزدیکتر بخش خصوصی و دولتی در زمینه تامین انرژی و جذب سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات موجود باشد. در همین راستا، توافقات اخیر در حوزه تامین برق صنایع و جذب سرمایهگذاری خارجی برای پروژههای انرژی، میتواند به کاهش مشکلات ساختاری و مدیریتی کمک کند.
تحریمها و کمبود سرمایهگذاری؛ چالشهایی که باید پشت سر گذاشته شوند
تحریمها و کمبود سرمایهگذاری داخلی و خارجی، از دیگر عواملی هستند که فرآیند توسعه صنعت انرژی در ایران را با چالش مواجه کردهاند. ایران به دلیل تحریمها، قادر به بهرهبرداری از فناوریهای نوین و سرمایهگذاریهای خارجی نبوده و این امر موجب عقبماندگی در بازسازی و توسعه نیروگاهها شده است. در این راستا همکاریهای بینالمللی و استفاده از فناوریهای جدید میتوانند به حل بحران انرژی کمک کنند.
همچنین بخش خصوصی میتواند با سرمایهگذاری در پروژههای انرژی، به ویژه در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر و هستهای، به حل این بحران کمک کند. در این زمینه توافقات اخیر میان سازمان انرژی اتمی و اتاق بازرگانی ایران، به ویژه در زمینه تامین برق صنایع، نشاندهنده حرکت به سمت استفاده بهینه از منابع انرژی و جذب سرمایهگذاریهای جدید است.
افقهای جدید برای توسعه پایدار انرژی
بحران انرژی در ایران، ناشی از ضعفهای ساختاری، مدیریتی و مصرف بالا است که نیاز به اصلاحات اساسی و برنامهریزی استراتژیک دارد. با توجه به ظرفیتهای داخلی کشور در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر و هستهای، ایران میتواند با اتخاذ سیاستهای بلندمدت و بهرهگیری از فناوریهای نوین، این بحران را مهار کرده و به یک قدرت انرژی منطقهای تبدیل شود. همکاریهای بینالمللی و جذب سرمایهگذاریهای خارجی میتواند گامهای موثری در این مسیر باشد. در نهایت، ایران باید با نگاهی جامع به مسائل انرژی، با برنامهریزی دقیق و استفاده بهینه از منابع داخلی، به سمت توسعه پایدار و حل بحران انرژی حرکت کند.