۵۱ درصد تهرانی‌ها مستأجرند؛ تراکم‌فروشی عامل جهش قیمت مسکن

به گزارش اقتصاد معاصر؛ در نشست تخصصی بررسی وضعیت موجود بخش زمین و مسکن، ابوالفضل نوروزی مدیرکل سابق دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی با اشاره به وظایف دولت اسلامی در تأمین نیازهای اساسی مردم گفت: تجربه حکمرانی امیرالمؤمنین نشان می‌دهد که دولت باید در تأمین خوراک، مسکن و سلامت به صورت مستقیم نقش‌آفرینی کند و این حوزه‌ها را نمی‌توان به بازار واگذار کرد.

نوروزی افزود: سهم مسکن در سبد هزینه خانوار که حدود بیست سال پیش ۲۰ درصد بود، امروز به بیش از ۴۰ درصد رسیده است.

به گفته او در بسیاری از کشورهای دیگر، افزایش یک تا دو درصدی این شاخص نشانه بروز بحران محسوب می‌شود، اما در ایران سهم ۴۵ درصدی بیانگر یک وضعیت نگران‌کننده و رو به وخامت است.

وی تأکید کرد در دهک‌های پایین برخی خانوارها ۵۰ تا ۷۰ درصد درآمد خود را صرف مسکن می‌کنند و این شرایط با اصول عدالت اجتماعی سازگار نیست.

مدیرکل سابق دفتر اقتصاد مسکن با اشاره به روند رو به رشد اجاره‌نشینی در کشور گفت: میزان اجاره‌نشینی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ از ۱۸ به حدود ۴۰ درصد افزایش یافته و بر اساس نمونه‌گیری‌های آماری، اکنون ۵۱ درصد مردم تهران مستأجر هستند. او همچنین به وجود حدود ۴۰ درصد بافت فرسوده در کشور اشاره کرد و آن را یکی از چالش‌های جدی حوزه مسکن دانست.

نوروزی در ادامه اظهار داشت: برای رسیدن به تعادل در بازار مسکن تا سال ۱۴۱۰، سالانه باید دست‌کم دو میلیون واحد مسکونی ساخته شود.

وی رشد قابل توجه تقاضای سرمایه‌ای را از عوامل اصلی نابسامانی بازار معرفی کرد و گفت تقاضای سرمایه‌ای از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ از ۲۰ به ۸۰ درصد رسیده است.

او توضیح داد بین سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ چهار میلیون واحد مسکونی به موجودی کشور اضافه شده اما تعداد مالکین فقط یک میلیون نفر افزایش یافته و این نشان می‌دهد بخش عمده واحدهای جدید مصرفی نبوده و به عنوان خانه‌های دوم و سوم خریداری شده‌اند.

وی همچنین یکی از دلایل کاهش عمر مفید ساختمان‌ها را تراکم‌فروشی دانست و گفت: میانگین عمر مفید ساختمان در کشور حدود ۳۰ سال است و این کاهش ناشی از ضعف فنی نیست بلکه نتیجه تصمیمات اقتصادی مبتنی بر صدور مجوزهای ساخت با طبقات بیشتر است.

نوروزی تأکید کرد هنگامی که ارزش زمین به دلیل امکان ساخت طبقات بالاتر افزایش پیدا می‌کند، مالک نگهداری ساختمان موجود را از نظر اقتصادی به صرفه نمی‌داند و اقدام به تخریب و نوسازی می‌کند.

مدیرکل سابق دفتر اقتصاد مسکن با بیان اینکه تراکم‌فروشی یکی از عوامل اصلی رشد قیمت زمین و مسکن در تهران است گفت: وقتی در معبری که باید سه طبقه ساخته شود مجوز ساخت هفت طبقه صادر می‌شود، ارزش زمین چند برابر شده و این روند به مرور به کل محله و سپس به تمام شهر سرایت می‌کند.

او همچنین به ضعف جدی در حوزه معماری و شهرسازی اشاره کرد و افزود: پس از انقلاب هنوز نمونه مشخصی از شهر یا محله مبتنی بر هویت ایرانی و اسلامی ساخته نشده و این موضوع از مطالبات جدی رهبر معظم انقلاب است.

نوروزی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: ساخت سالانه دو میلیون واحد مسکونی می‌تواند موتور کاهش تورم باشد زیرا زمین‌های بلااستفاده وارد چرخه تولید می‌شوند، نقدینگی مردم از بازارهای سوداگرانه به سمت تولید هدایت می‌شود و تسهیلات بانکی در بخش مسکن بدون انحراف به تولید اصابت می‌کند.

او تأکید کرد یکی از دلایل ایجاد پدیده کم‌نظیر تورم همراه با رکود در اقتصاد ایران، هدایت نشدن منابع مالی به سمت تولید است و توسعه ساخت‌وساز می‌تواند این چرخه معیوب را اصلاح کند.