اقدامات سیاستی دولت اسپانیا برای توسعه گردشگری

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ پرونده «زیست‌بوم رشد» در تلاش است، در پژوهشی هدفمند و روشمند، ابعاد متنوع نقش سیاستگذاری دولت‌های موفق در رشد و توسعه پایدار کشور‌ها را واکاوی و ارائه نماید. در بخش پیشین پرونده، کلیات مهمی درباره نقشی که دولت می‌تواند در رشد صنعت گردشگری ایفا نماید، ارائه شد. همچنین اقدامات دولت فرانسه، به‌عنوان پربازدیدترین کشور پذیرای گردشگر در جهان نیز مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش مطالعه موردی کشور اسپانیا در دستور کار قرار گرفته است.

این صنعت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در اسپانیا شناخته می‌شود. این کشور با جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی غنی، به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در جهان تبدیل شده است. در سال ۲۰۱۹، اسپانیا با جذب بیش از ۸۳ میلیون گردشگر خارجی، به‌عنوان دومین مقصد پر بازدید در جهان بعد از فرانسه شناخته شد (World Tourism Organization, ۲۰۲۰). این یادداشت به بررسی سیاست‌ها و اقدامات دولت اسپانیا در زمینه توسعه گردشگری، چالش‌ها و فرصت‌های موجود، و تاثیرات این سیاست‌ها بر اقتصاد و فرهنگ کشور می‌پردازد. 

۱. تاریخچه گردشگری در اسپانیا

تاریخ گردشگری در اسپانیا به دوران باستان برمی‌گردد، اما رشد واقعی این صنعت در دوره مدرن، از دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. با شروع دوران مدرن، اسپانیا به‌عنوان مقصدی جذاب برای گردشگران بین‌المللی شناخته شد. عواملی مانند آب و هوای مطلوب، سواحل زیبا، و فرهنگ غنی موجب توسعه تقاضا برای سفر به این کشور شده است. در سال ۱۹۶۰، تعداد گردشگران ورودی به اسپانیا تنها ۵ میلیون نفر بود، اما این تعداد تا سال ۲۰۱۹ به بیش از ۸۳ میلیون نفر افزایش یافت (Instituto Nacional de Estadística, ۲۰۲۰).

۲. سیاست‌های دولت اسپانیا در توسعه گردشگری

الف) سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها 

دولت اسپانیا برای تقویت صنعت گردشگری، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زیرساخت‌ها انجام داده است. این سرمایه‌گذاری‌ها شامل بهبود راه‌ها، فرودگاه‌ها، و شبکه حمل‌ونقل عمومی می‌شود. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۱۹، بیش از ۱.۵ میلیارد یورو برای بهبود زیرساخت‌های گردشگری در مناطق مختلف کشور هزینه شد (Ministerio de Industria, Comercio y Turismo, ۲۰۲۰). این سرمایه‌گذاری‌ها به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته مانند آندلس و گالیسیا تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی و ایجاد شغل داشته است.

ب) تبلیغات و بازاریابی

دولت اسپانیا از طریق کمپین‌های تبلیغاتی قوی، به‌ویژه در رسانه‌های اجتماعی و تلویزیون، به تبلیغ گردشگری و جذب گردشگر پرداخته است. برنامه‌های بازاریابی مانند "I Need Spain" و "Spain, the Best Place to Live" از جمله کمپین‌های موفق بوده‌اند که به افزایش آگاهی در مورد جاذبه‌های گردشگری اسپانیا کمک کرده‌اند (Turespaña, ۲۰۲۰). به‌علاوه، سرمایه‌گذاری در نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری مانند Fitur در مادرید، موجب جذب توجه جهانی به مقصد‌های گردشگری اسپانیا شده است.

ج) مدیریت و حمایت از جاذبه‌های گردشگری

دولت اسپانیا با هدف حفظ و مدیریت جاذبه‌های گردشگری، برنامه‌های ویژه‌ای را به اجرا درآورده است. این برنامه‌ها شامل بهبود شرایط نگهداری از مکان‌های تاریخی و فرهنگی و ارائه خدمات بهتر به گردشگران می‌باشد. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، دولت بیش از ۳۰۰ میلیون یورو برای بازسازی و حفظ میراث فرهنگی هزینه کرد (Ministerio de Cultura y Deporte, ۲۰۲۱). این اقدامات هم به حفظ هویت فرهنگی کشور کمک می‌کند، و هم موجب جذب بیشتر گردشگران می‌شود.

۳. چالش‌های صنعت گردشگری در اسپانیا

الف) بحران COVID-۱۹

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت گردشگری در اسپانیا، بحران COVID-۱۹ بوده است. در سال ۲۰۲۰، تعداد گردشگران ورودی به اسپانیا به ۱۹ میلیون نفر کاهش یافت که معادل کاهش ۷۷% نسبت به سال ۲۰۱۹ بود (Ministerio de Industria, Comercio y Turismo, ۲۰۲۰). این بحران هم بر درآمد گردشگری و هم بر اشتغال در این صنعت تاثیر گذاشت. براساس آمار، نزدیک به ۶۰۰ هزار شغل در صنعت گردشگری در اسپانیا از دست رفت (World Travel & Tourism Council, ۲۰۲۰).

ب) رقابت جهانی 

اسپانیا با رقبای جدی در زمینه گردشگری، از جمله ایتالیا، فرانسه و ترکیه، روبرو است. این رقابت به‌ویژه در زمینه جذب گردشگرانی که به دنبال تجارب جدید و منحصر به فرد هستند، شدت یافته است. دولت اسپانیا باید با برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک به این چالش‌ها پاسخ دهد. به‌عنوان مثال، کشور‌های همسایه مانند پرتغال و ایتالیا به‌طور فزاینده‌ای در حال تبلیغ مقصد‌های خود هستند که این مساله فشار بیشتری بر اسپانیا وارد می‌کند.

ج) تغییرات اقلیمی

تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر محیط‌زیست نیز یکی دیگر از چالش‌های جدی پیش‌روی صنعت گردشگری در اسپانیا است. افزایش دما و کاهش بارندگی می‌تواند بر جاذبه‌های طبیعی و فعالیت‌های گردشگری تاثیر منفی بگذارد. بنابراین، نیاز به توسعه استراتژی‌های گردشگری پایدار به شدت احساس می‌شود.

۴. فرصت‌های موجود برای توسعه گردشگری

الف) گردشگری پایدار

یکی از فرصت‌های مهم برای صنعت گردشگری اسپانیا، توسعه گردشگری پایدار است. با توجه به افزایش آگاهی‌های جهانی در مورد مسائل محیط‌زیستی، جذب گردشگران با تمرکز بر حفظ محیط‌زیست می‌تواند یک استراتژی موفق باشد. برنامه‌هایی مانند "Destinos Sostenibles" (مقاصد پایدار) در حال اجرا هستند تا به این هدف دست یابند (Ministerio de Industria, Comercio y Turismo, ۲۰۲۰). این برنامه‌ها شامل حمایت از پروژه‌های محلی، کاهش مصرف انرژی، و ترویج حمل‌ونقل عمومی می‌باشد.

ب) فناوری و نوآوری

توسعه فناوری و نوآوری می‌تواند به بهبود تجربه گردشگران کمک کند. استفاده از اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها و فناوری‌های هوشمند برای ارائه خدمات به گردشگران، می‌تواند جذابیت بیشتری برای این صنعت ایجاد کند. به‌عنوان مثال، استفاده از واقعیت افزوده در معرفی جاذبه‌های گردشگری در حال افزایش است. اسپانیا در حال سرمایه‌گذاری در فن‌آوری‌های نوین برای بهبود تجربه گردشگران است، به‌طوری‌که در سال ۲۰۲۱، بیش از ۲۰۰ میلیون یورو برای این هدف اختصاص داده شد (OECD, ۲۰۲۱).

ج) تنوع محصولات گردشگری

اسپانیا می‌تواند با توسعه تنوع محصولات گردشگری خود، مانند گردشگری سلامت، فرهنگی و ماجراجویی، به جذب بیشتر گردشگران کمک کند. با توجه به پتانسیل‌های فرهنگی و طبیعی موجود، اسپانیا می‌تواند به‌عنوان یک مقصد محبوب در این زمینه‌ها شناخته شود. به‌عنوان مثال، توسعه گردشگری سلامت در مناطق مانند کاتالونیا و آندلس در حال گسترش است و می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل رشد اقتصادی در این مناطق محسوب شود.

۵. اثرات اقتصادی گردشگری بر اسپانیا

الف) رشد اقتصادی

صنعت گردشگری به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد اسپانیا، به رشد اقتصادی کشور کمک کرده است. بر اساس آمار، گردشگری در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۲.۴% از تولید ناخالص داخلی (GDP) اسپانیا را تشکیل می‌داد و به اشتغال‌زایی برای ۲.۶ میلیون نفر کمک کرد (World Travel & Tourism Council, ۲۰۲۰). پیش‌بینی می‌شود که با بهبود شرایط پس از بحران COVID-۱۹، این آمار به تدریج به حالت قبل بازگردد.

ب) تاثیر بر بازار کار

گردشگری به‌عنوان یک صنعت متنوع، فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد می‌کند. این صنعت شامل شغل‌هایی در زمینه هتلداری، رستوران‌داری، حمل‌ونقل و خدمات دیگر است. به‌عنوان مثال، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵، صنعت گردشگری در اسپانیا حدود ۱.۵ میلیون شغل جدید ایجاد کند (OECD, ۲۰۲۰). با این حال، این صنعت نیز نیازمند نیروی کار ماهر است که به‌منظور پاسخگویی به نیاز‌های گردشگران، آموزش‌های لازم را دریافت کند.

۶. مطالعات موردی موفق

الف) بارسلونا

شهر بارسلونا به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در اسپانیا شناخته می‌شود. این شهر با جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی فراوان، از جمله آثار آنتونی گائودی، توانسته است به‌عنوان یک برند جهانی در صنعت گردشگری مطرح شود. در سال ۲۰۱۹، بارسلونا با جذب ۱۲.۵ میلیون گردشگر، به یکی از پر بازدیدترین شهر‌های اروپا تبدیل شد (Barcelona Tourism, ۲۰۲۰). همچنین، بارسلونا توانسته است با برگزاری رویداد‌های بین‌المللی مانند Mobile World Congress، گردشگران را به سمت خود جلب کند.

ب) مادرید

پایتخت اسپانیا، مادرید نیز با جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی خود، سهم عمده‌ای در جذب گردشگران دارد. موزه پرادو، پارک رتیرو و میدان سیبلس از جمله جاذبه‌های اصلی مادرید هستند. در سال ۲۰۱۹، مادرید با جذب ۶ میلیون گردشگر خارجی، به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی در اسپانیا شناخته شد (Madrid Destino, ۲۰۲۰). همچنین، مادرید به‌دلیل فرهنگ شبانه و فستیوال‌های مختلف، مورد توجه جوانان و گردشگران قرار دارد.

ج) سویل

شهر سویل با تاریخ و فرهنگ غنی خود، یکی دیگر از مقاصد محبوب گردشگری در اسپانیا است. جشنواره معروف سویل و فستیوال توریسم از جمله رویداد‌هایی هستند که این شهر را در کانون توجه قرار داده‌اند. در سال ۲۰۱۹، سویل با جذب ۳ میلیون گردشگر، به یکی از مقاصد برتر گردشگری در اسپانیا تبدیل شد (Turismo de Sevilla, ۲۰۲۰).

جمع‌بندی

گردشگری در اسپانیا به‌عنوان یکی از صنایع کلیدی و اقتصادی این کشور، نیازمند توجه و سیاست‌گذاری مستمر از سوی دولت است. با توجه به چالش‌ها و فرصت‌های موجود، دولت باید به‌منظور حفظ و توسعه این صنعت، برنامه‌هایی جامع و پایدار را در دستور کار قرار دهد. این برنامه‌ها باید شامل سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تبلیغات موثر، و توجه به نیاز‌های گردشگران باشد. همچنین، با توجه به تغییرات اقلیمی و بحران‌های جهانی، لازم است که استراتژی‌های گردشگری به‌گونه‌ای تدوین شوند که ضمن حفظ محیط‌زیست، به رشد اقتصادی کشور نیز کمک کنند.

--------------------

منابع و مراجع

۱. Barcelona Tourism (۲۰۲۰). "Visitor Statistics. " Available at: [Barcelona Tourism](https://www.barcelonaturisme.com)
۲. Instituto Nacional de Estadística (۲۰۲۰). "Turismo en España: Datos y Estadísticas. " Available at: [INE](https://www.ine.es)
۳. Madrid Destino (۲۰۲۰). "Turismo en Madrid: Estadísticas. " Available at: [Madrid Destino](https://www.madrid-destino.com)
۴. Ministerio de Cultura y Deporte (۲۰۲۱). "Inversiones en el Patrimonio Cultural. " Available at: [Ministerio de Cultura](https://www.culturaydeporte.gob.es)
۵. Ministerio de Industria, Comercio y Turismo (۲۰۲۰). "Informe Anual de Turismo. " Available at: [Ministerio de Industria](https://www.mincotur.gob.es)
۶. OECD (۲۰۲۰). "Tourism Trends and Policies. " Available at: [OECD](https://www.oecd.org)
۷. Turespaña (۲۰۲۰). "Marketing y Promoción del Turismo en España. " Available at: [Turespaña](https://www.turespana.es)
۸. World Tourism Organization (۲۰۲۰). "Global Report on Tourism. " Available at: [UNWTO](https://www.unwto.org)
۹. World Travel & Tourism Council (۲۰۲۰). "Economic Impact Reports. " Available at: [WTTC](https://wttc.org)
۱۰. Turismo de Sevilla (۲۰۲۰). "Estadísticas de Turismo en Sevilla. " Available at: [Turismo de Sevilla](https://www.turismosevilla.org)