به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ در سالی که «سرمایه‌گذاری در تولید» به عنوان شعار ملی ایران طنین‌انداز شده، امنیت غذایی به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های استراتژیک کشور، بیش از پیش برجسته است.
سرمایه‌گذاری هدفمند در کشاورزی، نه فقط می‌تواند شکاف بین تولید و نیاز داخلی را پر کند، بلکه کشورمان را از وابستگی به واردات در برابر بحران‌های جهانی مصون سازد.
امنیت غذایی، یعنی دسترسی پایدار همه افراد به غذای کافی، سالم و مغذی. در ایران، با جمعیتی نزدیک به ۹۰ میلیون نفر، تولید محصولات کلیدی مثل گندم، برنج و حبوبات هنوز با نیاز داخلی فاصله دارد. در سال ۱۴۰۳، ایران تقریبا در تولید گندم به خودکفایی رسید اما در بحث برنج و برخی دیگر از محصولات، این اتفاق رخ نداد و واردات صورت گرفت. این وابستگی، در شرایطی مثل تحریم یا بحران‌های جهانی، می‌تواند به تهدیدی جدی تبدیل شود. سرمایه‌گذاری در کشاورزی، کلید قفل این معضل است اما باید هوشمندانه و متمرکز باشد.
سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مثل تولید بذر مقاوم، آبیاری نوین و مکانیزاسیون، می‌تواند بازده تولید را چند برابر کند. برای مثال پروژه آبیاری قطره‌ای در دشت قزوین با سرمایه‌گذاری چند میلیارد تومانی، مصرف آب را ۴۰ درصد کاهش داد و تولید گندم را از ۳ تن به ۵ تن در هکتار رساند یا توسعه گلخانه‌ها در هرمزگان که با بودجه یک شرکت خصوصی، سالانه ۱۰ هزار تن سبزیجات تامین کرد و نیاز به واردات را کم کرد. این نمونه‌ها نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری، اگر به درستی هدایت شود، می‌تواند مزارع را به سنگر امنیت غذایی تبدیل کند.
با وجود این ظرفیت، موانع متعددی پیش روی این هدف است. نخست، پراکندگی سرمایه‌گذاری است؛ بودجه‌ها اغلب به جای پروژه‌های کلان و موثر، در طرح‌های کوچک و کم‌بازده پخش می‌شوند. دوم، تغییرات اقلیمی است که با کاهش بارندگی و افزایش دما، تولید را تهدید می‌کند. سومین چالش، ضعف زنجیره تامین است؛ محصولاتی که با زحمت تولید می‌شوند، به دلیل نبود سردخانه یا حمل‌ونقل مناسب، پیش از رسیدن به مصرف‌کننده از بین می‌روند. در نهایت، کمبود نگاه بلندمدت، سرمایه‌ها را به سودهای کوتاه‌مدت گره زده و امنیت غذایی را در اولویت دوم قرار داده است.
سرمایه‌گذاری در کشاورزی می‌تواند فراتر از تولید، به بازسازی اکوسیستم غذایی منجر شود. توسعه کشت حبوبات در مناطق خشک مثل لرستان، می‌تواند هم خاک را غنی کند و هم نیاز به واردات عدس و نخود را کاهش دهد یا سرمایه‌گذاری در فناوری‌های هوشمند مثل حسگرهای خاک، می‌تواند با پایش دقیق، بهره‌وری را بالا ببرد و ضایعات را کم کند.
تجربه موفق کشور برزیل که با سرمایه‌گذاری ۵ میلیارد دلاری در دهه گذشته، از واردکننده به صادرکننده غلات تبدیل شد، نشان می‌دهد که این مسیر، برای ایران هم شدنی است.
یکی از پیشنهاداتی که از سوی کارشناسان بخش کشاورزی مطرح می‌شود، تمرکز بر محصولات استراتژیک است. هدایت سرمایه به تولید گندم، برنج و حبوبات به عنوان پایه‌های امنیت غذایی، می‌تواند در اجرایی ساختن این پیشنهاد موثر باشد.
یکی دیگر از پیشنهادات فناوری ضد بحران است که سرمایه‌گذاری در بذرهای مقاوم و سیستم‌های آبیاری هوشمند برای مقابله با خشکسالی می‌تواند در اجرایی ساختن این پیشنهاد کمک کند.
تقویت زنجیره ارزش نیز سومین پیشنهادی است که از سوی کارشناسان این بخش مطرح می‌شود.
مشارکت عمومی-خصوصی نیز پیشنهاد دیگری است که ایجاد کنسرسیومی برای جذب سرمایه داخلی و خارجی با هدف خودکفایی، می‌تواند به اجرایی ساختن این پیشنهاد کمک کند.
سرمایه‌گذاری در کشاورزی، بیش از یک اقدام اقتصادی، یک تعهد به بقای نسل‌هاست. اگر این سرمایه‌ها به جای پراکندگی، در مسیر امنیت غذایی متمرکز شوند، می‌توانند کشورمان را از وابستگی به سفره‌های خارجی نجات دهند.