اقتصاد معاصر-احسان بیدارمغز، تحلیلگر و فعال بازار سرمایه: در هفته‌های اخیر، بازار سرمایه ایران تحت تاثیر تحولات ژئوپلیتیکی و به ویژه گمانه‌زنی‌ها درباره ازسرگیری مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، شاهد تغییراتی محسوس در جریان نقدینگی بوده است. به دنبال رشد پرشتاب در بازارهای موازی نظیر طلا، ارز و خودرو در ماه‌های گذشته، با انتشار اخبار اولیه از تحرکات دیپلماتیک، بخشی از نقدینگی از این بازارها خارج شده و به سمت بورس، به ویژه نمادهای کوچک و میان‌قیمت سرازیر شده است.
شاخص کل و شاخص هم‌وزن بورس تهران که معاملات آنها در ماه‌های گذشته در وضعیت رکود و کم‌رمق قرار گرفته و ارزش معاملات هم درپایین‌ترین سطوح رسیده بود، اکنون هم‌جهت و هم‌گرا شده‌اند و روندی صعودی را آغاز کرده‌اند. افزایش بی‌سابقه حجم معاملات که در برخی روزها به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده، موید افزایش علاقه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی به ورود مجدد به بازار سرمایه است.
از منظر تحلیل تکنیکال، عبور شاخص هم‌وزن از مقاومت تاریخی ۹۲۰ هزار واحد، به عنوان یک نقطه عطف قابل توجه محسوب می‌شود. این رخداد به مثابه تاییدی بر بازگشت تقاضای پایدار به نمادهای کوچک و اصطلاحا جامانده بازار است. در عین حال، در صورت تداوم اخبار مثبت سیاسی و کاهش تنش‌های بین‌المللی، احتمال تثبیت این رشد و حتی آغاز یک روند میان‌مدت صعودی تقویت خواهد شد.
در بعد اقتصاد کلان، چنانچه مذاکرات بین‌المللی به توافقی موثر منتهی شود، انتظارات برای کاهش نرخ بهره تقویت می‌شود. کاهش نرخ سود بانکی یکی از عوامل بنیادین رشد بازار سهام است، چراکه موجب افزایش ارزش ذاتی شرکت‌ها از طریق کاهش نرخ تنزیل و همچنین جذابیت بیشتر سرمایه‌گذاری در سهام نسبت به سپرده‌گذاری بانکی خواهد شد. بر همین اساس، انتظار می‌رود در سناریوی خوش‌بینانه، مشروط بر اینکه ریسک‌های سیستماتیک جدیدی ایجاد نشود، شاخص کل بورس تا پایان سال جاری به محدوده ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد دست یابد.
از سوی دیگر، بررسی تطبیقی عملکرد بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی در دو سال اخیر نشان می‌دهد که بورس دچار نوعی واپس‌ماندگی قیمتی (Price Lag) نسبت به رشد دارایی‌هایی چون طلا، ارز و خودرو شده است. اکنون در شرایط بهبود نسبی فضای انتظارات و با ورود نقدینگی تازه، فرصت مناسبی برای جبران این فاصله تاریخی فراهم شده است.
علاوه بر متغیرهای سیاسی و مالی، چند عامل بنیادی دیگر نیز چشم‌انداز بازار سرمایه را روشن‌تر می‌کنند:
افزایش قیمت جهانی کامودیتی‌ها: به دلیل وابستگی اقتصاد ایران به صادرات مواد خام و نیمه‌خام، هرگونه رشد در بهای جهانی کالاهایی مانند نفت، فلزات پایه و محصولات پتروشیمی، مستقیما بر سودآوری شرکت‌های بورسی اثرگذار است.
نرخ ارز بالا و تثبیت شده: در شرایطی که نرخ ارز در سطوح بالا باقی بماند، شرکت‌های صادرات‌محور با افزایش درآمد ریالی مواجه می‌شوند که موجب بهبود حاشیه سود و ارزش‌گذاری بالاتر سهام آنها خواهد شد.
عملکرد مناسب شرکت‌های بزرگ در سال مالی گذشته: بسیاری از شرکت‌های بورسی، به ویژه در صنایع معدنی، فلزی، پتروشیمی و بانکی، گزارش‌های مالی مثبتی منتشر کرده‌اند که زمینه‌ساز تداوم رشد شاخص کل در ماه‌های آینده خواهد بود.
در مجموع، بازار سرمایه ایران در آغاز یک مسیر جدید و امیدوارکننده قرار گرفته است؛ مسیری که با استمرار تحولات مثبت سیاسی، سیاست‌گذاری‌های اقتصادی سنجیده، و کنترل ریسک‌های سیستماتیک می‌تواند به یکی از فرصت‌های اصلی سرمایه‌گذاری در سال جاری تبدیل شود. از این‌رو توجه فعالان بازار، سیاست‌گذاران و تحلیلگران به تحرکات کنونی بورس و پیشران‌های آن، امری ضروری و استراتژیک خواهد بود.