۲۰/تير/۱۴۰۴ | ۱۷:۳۲

یادداشت اختصاصی

ستون‌های مقاوم‌سازی اقتصاد در شرایط جنگ
محمدرضا واعظ، پژوهشگر اقتصاد
در شرایطی که اقتصاد ایران سال‌هاست با تورم مزمن، رشد اقتصادی پایین و وابستگی خطرناک به درآمدهای نفتی و منابع ارزی محدود دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، تداوم تحریم‌ها و تهدیدات امنیتی از جمله حمله اخیر اسرائیل، بار دیگر ضرورت مقاوم‌سازی اقتصادی را به‌ عنوان یک اولویت ملی برجسته کرده است.
کد خبر: ۲۸۰۲۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۹

محدودیت‌های مالی جنگ فرسایشی را برای اسرائیل و آمریکا غیرممکن می‌کند
محمدباقر شیرمهنجی، پژوهشگر اقتصاد
تصور منابع مالی بی‌پایان برای اسرائیل در جنگ‌های منطقه‌ای، حاصل روایتی اغراق‌آمیز است. تحلیل داده‌های اقتصادی و تصمیمات سیاسی در واشنگتن نشان می‌دهد که فشارهای بودجه‌ای، افزایش بدهی و محدودیت‌های داخلی آمریکا، نه‌ فقط ادامه جنگ ۱۲روزه با ایران را برای تل‌آویو دشوار کرد، بلکه از عوامل کلیدی در پذیرش آتش‌بس ژوئن ۲۰۲۵ بود.
کد خبر: ۲۷۸۷۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۸

توانایی تولید داده، شرط اصلی برای ورود به زیست‌بوم اعتبارسنجی
امیرحسین خواجوند صالحی، پژوهشگر اقتصاد
اعتبارسنجی شامل دو مولفه است؛ یکی مدل‌سازی و دیگری تولید و جمع‌آوری اطلاعات رفتاری/اعتباری. توانایی تولید داده بر مدل‌سازی مقدم است و این بدان معناست که پیش‌شرط ورود به حوزه اعتبارسنجی، ورود به حوزه ارائه خدمات مالی است.
کد خبر: ۲۷۷۰۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۶

بازارگردانی در ایران؛ واقعیت ها و انتقادات
رامین غدیری، پژوهشگر اقتصادی
بازارگردان‌ها در بورس ایران نقشی کلیدی در حفظ نقدشوندگی، کنترل نوسانات و تعادل قیمتی دارند اما در عمل با چالش‌هایی چون کمبود نقدینگی، تمرکز محدود، ضعف شفافیت و نبود هماهنگی با سیاست‌های کلان مواجه‌اند.
کد خبر: ۲۷۶۵۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۵

مدیریت نرخ ارز در شرایط جنگی
کیارش عرب عامری، پژوهشگر اقتصادی
در شرایط جنگی و بحران‌های ژئوپلیتیکی، نرخ ارز دیگر فقط یک شاخص اقتصادی نیست، بلکه به یکی از ابزارهای اصلی حفظ حاکمیت اقتصادی و ثبات ملی تبدیل می‌شود.
کد خبر: ۲۷۶۵۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۵

حل مسائل بانکی با راهکارهای عملیاتی و تجربه جهانی
در حالی‌ که بانک‌ها نقشی حیاتی در تامین مالی و رشد اقتصادی دارند، برخی از آن‌ها به‌ دلیل ناترازی، سوءمدیریت و نبود شفافیت، به معضلی برای اقتصاد ایران بدل شده‌اند.
کد خبر: ۲۷۶۱۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۴

بازار سرمایه پساجنگ و راهکارهای موثر
رامین غدیری، پژوهشگر اقتصادی
با بازگشایی بورس پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، بازار سرمایه با ریزشی سنگین و فشار فروش بی‌سابقه مواجه شد؛ به‌ طوری که ۹۹ درصد نمادها در صف فروش قفل شدند.
کد خبر: ۲۷۵۶۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۱۳

اقتصاد «شاغلان فقیر» در تورم افسارگسیخته
بهرام بهرامی، مدرس و پژوهشگر
در کشوری که تورم افسارگسیخته تبدیل به بخشی از زندگی روزمره مردم شده است، دیگر فقر فقط دامن بیکاران را نمی‌گیرد؛ بلکه امروز «شاغلان فقیر» نیز به واقعیتی تلخ در اقتصاد ایران تبدیل شده‌اند.
کد خبر: ۲۷۰۸۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۰۸

وابستگی انکارناپذیر امنیت غذایی به پدافند غیرعامل؛ لزوم تدوین راهبرد تامین در بحران
محمدحسین کشاورزی، دانش‌پژوه کشاورزی
تجربه جنگ‌ها نشان می‌دهد زیرساخت‌های غیرنظامی، از جمله مراکز درمانی و امدادی و کارخانه‌های تولید مواد غذایی، از تیررس دشمن در امان نیستند. با این پیش‌زمینه، به‌هم‌زدن امنیت غذایی نیز در آستانه تبدیل‌‌ به یکی از نخستین اهداف جنگ ترکیبی است؛ جایی که پدافند غیرعامل دیگر فقط یک توصیه امنیتی نیست، بلکه یک الزام حیاتی برای بقا و تاب‌آوری ملی است.
کد خبر: ۲۷۰۲۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۰۸

۱۵ اکوسیستم اقتصادی اسرائیل چطور در ضربات له‌کننده ایران هدف قرار گرفت
محمدطاهر رحیمی، پژوهشگر اقتصادی
با پایان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، چرخش تاریخی در راهبردهای نظامی و اقتصادی منطقه رقم خورد؛ جایی که عملیات «وعده صادق ۳» فقط یک پاسخ موشکی نبود، بلکه ضربه‌ای سیستماتیک و چندلایه به اکوسیستم اقتصادی اسرائیل بود، این عملیات، معادله جنگ را از حوزه نظامی صرف به عمق زیرساخت‌های انرژی، فناوری، حمل‌ونقل، دانش و سرمایه‌گذاری دشمن کشاند و مفهوم «له‌شدن رژیم صهیونیستی» را به واقعیت میدانی بدل ساخت.
کد خبر: ۲۶۹۷۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۰۷

ضعف نظارت، عامل گسترش بدبانک‌ها
احمد حسن‌پور، پژوهشگر اقتصادی
در نبود ناظر مقتدر، نظام بانکی به جای پیشران رشد اقتصادی، به کانون ناترازی، بدبانکی و بی‌ثباتی تبدیل می‌شود. بانک مرکزی ایران که باید چشم بیدار نظام پولی باشد، به‌ دلیل ضعف قانونی، تعارض نهادی و نبود اقتدار اجرایی، از ایفای نقش موثر نظارتی بازمانده است؛ وضعیتی که سلامت مالی کشور را در معرض تهدیدی جدی قرار داده است.
کد خبر: ۲۶۵۶۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۰۲

تامین مالی صنعت برق از طریق بازار سرمایه
رامین غدیری، پژوهشگر اقتصادی
مساله ناترازی برق در ایران و کمبود منابع مالی برای توسعه زیرساخت‌ها، لزوم بهره‌گیری از ابزارهای نوین تامین مالی را بیش از گذشته نمایان کرده است. در این میان، بازار سرمایه می‌تواند با استفاده از ابزارهایی مانند اوراق سبز، صندوق‌های پروژه و قراردادهای خرید تضمینی برق، نقش تعیین‌کننده‌ای در جذب سرمایه و رفع شکاف تولید و مصرف ایفا کند؛ تجربه کشورهای پیشرفته نیز نشان می‌دهد که توسعه مالی صنعت برق بدون مشارکت فعال بازار سرمایه ممکن نیست.
کد خبر: ۲۶۵۵۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۰۲

درس‌هایی از اقدامات روسیه برای خنثی سازی تحریم
هادی پارسا، پژوهشگر حکمرانی اقتصادی
در دورانی که تحریم‌ها به ابزار دائمی جنگ اقتصادی بدل شده‌اند، تاب‌آوری در برابر آنها نیازمند سازوکارهای دقیق و نهادی است؛ تجربه متفاوت ایران و روسیه در مواجهه با فشارهای مالی غرب، اهمیت استقلال واقعی بانک مرکزی، سیاست ارزی منعطف، شفافیت اطلاعاتی و زیرساخت‌های پرداخت مستقل را برجسته کرده است. در حالی که روسیه با معماری نهادی منسجم توانست تورم را مهار و ثبات پولی را بازگرداند، ایران هنوز در نیمه راه اصلاحات مانده و در معرض آسیب‌پذیری مکرر قرار دارد.
کد خبر: ۲۶۳۹۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۳۱

آشنایی با اوراق قرضه سبز؛ ابزاری موفق برای رشد تولید برق
رامین غدیری، پژوهشگر اقتصادی
اوراق قرضه سبز، به‌ عنوان یکی از نوآورانه‌ترین ابزارهای مالی جهان، به بازیگری کلیدی در تامین مالی پروژه‌های زیست‌محیطی و توسعه صنعت برق پاک تبدیل شده‌اند. این ابزار با جذب سرمایه‌ از بازارهای مالی بین‌المللی، مسیر گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر را هموار کرده و در بسیاری از کشورها، به‌ویژه در اروپا، آمریکا و آسیا، موجب رشد چشمگیر ظرفیت تولید برق، کاهش آلایندگی و افزایش شفافیت مالی شده است.
کد خبر: ۲۶۳۸۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۳۱

پیش‌فروش ارز؛ ابزاری برای اقناع صادرکننده یا در جهت تثبیت نرخ‌ها؟
گیتی صادقیان، پژوهشگر اقتصادی
قراردادهای پیش‌فروش ارز، به‌عنوان ابزار مشتقه، می‌توانند به بانک مرکزی در مدیریت نوسانات ارزی و کاهش اثرات شوک‌های ناگهانی کمک کنند، ضمن اینکه نگرانی‌های صادرکنندگان و واردکنندگان را نیز تا حدی برطرف می‌سازند. این قراردادها با فراهم کردن امکان معامله ارز در آینده با نرخ مشخص، ریسک نوسانات ارزی را برای طرفین کاهش داده و نقدینگی ریالی صادرکنندگان را تامین می‌کنند.
کد خبر: ۲۶۲۰۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۲۸

روزی یک میلیارد دلار؛ هزینه‌های مستقیم جنگ برای اسرائیل
دانیال داودی، پژوهشگر توسعه اقتصادی
جنگ اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی، برخلاف برآوردهای اولیه تل‌آویو، نه‌ فقط به اهداف نظامی ادعایی این رژیم دست نیافته، بلکه با تحمیل روزانه نزدیک به یک میلیارد دلار هزینه مستقیم و وارد آمدن خسارات گسترده به زیرساخت‌های حیاتی مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و میادین گازی، تبدیل به بحرانی اقتصادی برای اسرائیل شده که ادامه آن می‌تواند موجودیت این رژیم را بیش از پیش به مخاطره بیندازد.
کد خبر: ۲۶۱۲۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۲۷

تحلیل و بررسی سرفصل‌های متمایز برنامه‌های وزیر پیشنهادی اقتصاد
محمدطاهر رحیمی، پژوهشگر اقتصادی
در آستانه رای‌گیری مجلس شورای اسلامی برای بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی دولت چهاردهم، توجه‌ها به برنامه‌ها و رویکردهای سیدعلی مدنی‌زاده جلب شده است؛ چهره‌ای که با نگاهی تحلیلی و ساختارمند، تورم را برخاسته از ناترازی‌های مالی و پولی می‌داند و مقابله با آن را از مسیر ثبات ارزی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت نقش تنظیم‌گر دولت پیگیری می‌کند.
کد خبر: ۲۵۹۷۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۲۵

چرا عربستان از حیث اقتصادی و سیاسی محتاج ایران است؟
محمدطاهر رحیمی، سیاست‌پژوه اقتصادی
در میانه تنش‌های منطقه‌ای و تشدید درگیری‌ها در غزه، سفر نماینده ویژه پادشاه عربستان سعودی به تهران و دیدار وی با رهبر انقلاب، نقطه عطفی در روابط دو رقیب سنتی خلیج فارس رقم زد. این تحول دیپلماتیک، در ادامه مسیر آغاز شده از توافق پکن، نشان‌دهنده چرخش راهبردی عربستان از تقابل به تعامل با ایران است؛ تغییری که ریشه‌های آن را نه‌ فقط در تحولات سیاسی، بلکه باید در معادلات اقتصادی و وابستگی عمیق سعودی‌ها به امنیت صادرات نفت جست‌وجو کرد.
کد خبر: ۲۵۶۲۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۲۱

درس‌آموخته‌های بورس شانگهای چین برای ایران
حجت بین‌آبادی، پژوهشگر حوزه بودجه و مالی
بورس شانگهای در مسیر تبدیل به بازوی نوآور مالی چین، در حالی رکوردهای تازه‌ای در ارزش بازار و سهم از تامین مالی اقتصاد ثبت می‌کند که بررسی تجربیات ساختاری آن می‌تواند آینه‌ای پیش‌رو برای بورس تهران باشد. نگاهی به سه ابزار مالی کلیدی یعنی بازار STAR، اوراق قرضه قابل تبدیل و صندوق‌های پروژه‌محور زیرساختی (C-REITs)، نشان می‌دهد چگونه چین توانسته مسیرهای تازه‌ای برای پیوند بازار سرمایه با اقتصاد واقعی و فناوری‌های نوآورانه ایجاد کند.
کد خبر: ۲۵۵۴۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۲۰

خلق پول بی‌ضابطه؛ چالش بزرگ بانک‌های خصوصی
عباس صابری، پژوهشگر اقتصادی
خلق پول توسط بانک‌های خصوصی، گرچه می‌تواند ابزاری برای تحریک رشد اقتصادی باشد اما در صورت نبود نظارت موثر از سوی بانک مرکزی، به یکی از مهم‌ترین عوامل بی‌ثباتی مالی و افزایش تورم تبدیل می‌شود؛ موضوعی که به دلیل ضعف‌های نظارتی، عدم شفافیت و تداخل نهادی، اکنون به چالشی جدی در نظام بانکی ایران بدل شده است.
کد خبر: ۲۵۱۶۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۷

گزارش
گزارش

تجارت نفتی ایران و چین دو برابر شد؛ تحریم‌ها بی‌اثر ماندند

با وجود بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و احیای سیاست فشار حداکثری برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، تجارت نفتی میان تهران و پکن نه‌ فقط متوقف نشده، بلکه به سطحی فراتر از دوران برجام رسیده است.

توسعه روابط تجاری مسکو و ریاض بر مدار کریدور شمال-جنوب

ارسال کالاهای روسی به عربستان از طریق ایران و کریدور شمال-جنوب می‌تواند هزینه انتقال آن را کاهش و به افزایش حجم مبادلات دوجانبه کمک کند. همچنین بستر مناسبی برای همکاری بیشتر تهران و ریاض است.

افت ۱۷ درصدی تولید خودرو در بهار ۱۴۰۴/ دلیل این کاهش چیست؟

آمار منتشر شده از سوی سامانه کدال نشان می‌دهد که تولید خودرو در سه خودروساز اصلی کشور، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در بهار امسال با کاهش ۱۶.۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده است. دلایلی همچون بحران انرژی، مشکلات واردات قطعات و شرایط ناشی از حمله نظامی اخیر در انتهای خرداد، از عوامل موثر در این افت تولید عنوان شده‌اند.

اقتصاد معاصر بررسی می‌کند

بازار برنج در چنبره بی‌برنامگی و آمارهای متناقض

در حالی که بازار برنج ایران در آستانه فصل برداشت با نوسانات شدید قیمتی و ابهام در سیاست‌های وارداتی مواجه است، تضاد آشکار میان داده‌های تولید، مصرف و واردات از یک‌سو و ناکارآمدی در تخصیص ارز از سوی دیگر، زنگ خطر جدی برای امنیت غذایی کشور به صدا درآورده است.

یادداشت و تحلیل
یادداشت و تحلیل
محمدرضا واعظ، پژوهشگر اقتصاد

ستون‌های مقاوم‌سازی اقتصاد در شرایط جنگ

در شرایطی که اقتصاد ایران سال‌هاست با تورم مزمن، رشد اقتصادی پایین و وابستگی خطرناک به درآمدهای نفتی و منابع ارزی محدود دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، تداوم تحریم‌ها و تهدیدات امنیتی از جمله حمله اخیر اسرائیل، بار دیگر ضرورت مقاوم‌سازی اقتصادی را به‌ عنوان یک اولویت ملی برجسته کرده است.

مرتضی ماکنالی؛ پژوهشگر اقتصاد

واقعیت ادعای تغییر پارادایم پذیرش سلطه آمریکا بر ایران است

در محتوای نامه‌ای که توسط نامه ۱۸۰ کارشناس و اقتصاددان منتشرشده، صحبت از تغییر پارادایم در سیاست خارجی‌ست، آن هم در شرایطی که تجربه سه دهه اخیر بیانگر تعامل وسیع ایران با نهادهای بین المللی و کشورهای غربی در حوزه های مختلف ازجمله موضوعات حساسی مانند انرژی هسته‌ای است؛ به نظر می‌رسد این نامه نمی‌تواند معنای دیگری جز پذیرش سلطه آمریکا و غرب بر ایران داشته...

محمدباقر شیرمهنجی، پژوهشگر اقتصاد

محدودیت‌های مالی جنگ فرسایشی را برای اسرائیل و آمریکا غیرممکن می‌کند

تصور منابع مالی بی‌پایان برای اسرائیل در جنگ‌های منطقه‌ای، حاصل روایتی اغراق‌آمیز است. تحلیل داده‌های اقتصادی و تصمیمات سیاسی در واشنگتن نشان می‌دهد که فشارهای بودجه‌ای، افزایش بدهی و محدودیت‌های داخلی آمریکا، نه‌ فقط ادامه جنگ ۱۲روزه با ایران را برای تل‌آویو دشوار کرد، بلکه از عوامل کلیدی در پذیرش آتش‌بس ژوئن ۲۰۲۵ بود.

امیرحسین خواجوند صالحی، پژوهشگر اقتصاد

توانایی تولید داده، شرط اصلی برای ورود به زیست‌بوم اعتبارسنجی

اعتبارسنجی شامل دو مولفه است؛ یکی مدل‌سازی و دیگری تولید و جمع‌آوری اطلاعات رفتاری/اعتباری. توانایی تولید داده بر مدل‌سازی مقدم است و این بدان معناست که پیش‌شرط ورود به حوزه اعتبارسنجی، ورود به حوزه ارائه خدمات مالی است.

گفت وگو
گفت وگو
یک اقتصاددان در گفت‌وگو با اقتصاد معاصر

تامین نیازهای اساسی با شبکه‌ توزیع نظارت‌پذیر هنر دولت‌ها در جنگ است

یک اقتصاددان تامین نیاز‌های اساسی مردم را به عنوان اصلی‌ترین و در عین حال مهمترین اولویت دولت‌ها در شرایط جنگی برشمرد و گفت: در چنین شرایطی دولت‌ها موظف‌اند به‌ جای دنبال کردن سیاست‌های بلندمدت و کلان‌نگرانه، تمرکز خود را بر مدیریت کوتاه‌مدت، اضطراری و اولویت‌بندی منابع محدود قرار دهند.

یک اقتصاددان در گفت‌وگو با اقتصاد معاصر

درس‌های اقتصادی از جنگ ۱۲ روزه

یک اقتصاددان به تشریح برخی الزامات مهم برای تدوین برنامه اقتصادی دولت در زمان جنگ و همچنین عملکرد برخی بخش‌های اقتصادی در طول جنگ ۱۲ روزه پرداخت.

خوش‌چهره در گفت‌وگو با اقتصاد معاصر اعلام کرد

ضرورت حفظ پایداری اقتصادی و کنترل قیمت‌ها در شرایط جنگی

یک اقتصاددان سه اصل مدیریت منابع کشور، نظارت بر بازار مسکن و در نهایت کنترل قیمت‌ها را به عنوان سه مولفه لازم برای تدوین برنامه اقتصادی دولت در شرایط جنگی معرفی کرد و گفت: در شرایط جنگی، منابع کشور باید به گونه‌ای مدیریت شوند که پایداری اقتصاد حفظ شود و آسیب‌ها به حداقل برسد.

در گفت‌وگو با اقتصاد معاصر اعلام شد

۳ الزام تدوین برنامه اقتصادی در ایام جنگ

یک اقتصاددان شناسایی ظرفیت‌های اقتصادی کشور، استفاده صحیح از آن و در نهایت ایجاد یک فضای عمومی پایدار در کشور را به عنوان ۳ الزام تدوین برنامه اقتصادی در شرایط جنگی معرفی کرد.