اقتصاد معاصر-دانیال داودی، پژوهشگر توسعه اقتصادی: رژیم صهیونیستی در شرایطی وارد جنگ با ایران شد که گمان میکرد میتواند خیلی سریع، برنامه موشکی و هستهای ایران را از بین ببرد. چهار روز پس از نخستین حمله، نه فقط رژیم به هیچ یک از اهداف خود دست نیافته، بلکه به دلیل پاسخهای کوبنده ایران مجبور شده از شدت اقدامات خود بکاهد و دست به برخی اقدامات نمایشی -مانند هدف قرار دادن صدا و سیما- بزند.
در چنین شرایطی برآورد هزینههای مستقیم رژیم به ازای هر روز جنگ با ایران -به اعتراف رسانههای خودشان- حدود یک میلیارد دلار در روز است. اگر هزینههایی مانند اسقاط جنگندههای رژیم را اضافه کنیم، رقم بیش از اینها خواهد بود. همچنین هزینههای غیرمستقیم (مانند کاهش رشد اقتصادی، کاهش بهرهوری و تعطیلی کسبوکارها) قابل توجه بوده اما هنوز به طور دقیق تخمین زده نشدهاند. اسرائیل بیش از همه، هزینه این جنگافروزی را خواهد پرداخت و به همین دلیل، طولانی شدن جنگ را باید معادل با کوتاه شدن عمر این رژیم دانست.
به اعتراف گزارش نشریه اسرائیلی یدیعوت آخرونوت و به نقل از ژنرال بازنشسته رئم آمیناچ (Re'em Aminach)، مقام ارشد پیشین دفاعی، اسرائیل روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار (تقریبا ۲.۷۵ میلیارد شِکِل) هزینه مستقیم نظامی دارد. این هزینهها شامل عملیاتهای تجاوزکارانه رژیم و همچنین اقدامات دفاعی نظیر موشکهای رهگیر و بسیج نیروهای ذخیره است. فقط در ۲ روز اول درگیری، هزینههای اسرائیل حدود ۱.۴۵ میلیارد دلار برآورد شده که تقریبا به طور مساوی بین هزینههای تجاوزکارانه و دفاعی تقسیم میشود.
باید توجه داشت که این ارقام فقط هزینههای مستقیم نظامی را شامل میشود؛ هزینههای غیرمستقیم مانند تاثیر بر تولید ناخالص داخلی و اختلالات اقتصادی در بخش غیرنظامی هنوز به طور کامل قابل اندازهگیری نیست اما انتظار میرود قابل توجه باشد.
وزارت دارایی اسرائیل پیشبینی رشد اقتصادی سال ۲۰۲۵ را از ۴.۳ درصد به ۳.۶ درصد کاهش داده که نشاندهنده فشار اقتصادی ناشی از جنگ است. تداوم جنگ میتواند هزینههای به مراتب گزافتری به رژیم صهیونیستی تحمیل کند. سقف کسری بودجه رژیم برای سال مالی جاری حدود ۲۷.۶ میلیارد دلار است و ذخایر اضطراری تا حد زیادی در جنگهای قبلی مصرف شده است. همه این موارد نشاندهنده محدودیتهای مالی جدی این رژیم هستند.
به اعتراف روزنامه اسرائیلی جروزالم پست (The Jerusalem Post)، حملات موشکی ایران به زیرساختهای حیاتی اسرائیل، از جمله نیروگاه برق نزدیک حیفا و شبکه برق مرکزی آسیب جدی وارد کرده و موجب آتشسوزی و قطعی برق شده است.
به گفته تایمز اسرائیل (The Times of Israel)، پالایشگاه نفت حیفا یکی از مهمترین تاسیسات انرژی رژیم است. این پالایشگاه هدف حمله مستقیم موشکی ایران قرار گرفت و همه بخشهای آن به دلیل آسیب جدی به نیروگاه برق داخلی پالایشگاه تعطیل شد. در این حمله سه نفر از کارکنان پالایشگاه کشته شدند و فعالیت همه شرکتهای وابسته به این مجموعه متوقف گردید. پالایشگاه حیفا با برج خنککننده معروفش، سالها یکی از اهداف بالقوه حملات محور مقاومت بود اما این نخستین بار است که مستقیما هدف قرار گرفته و آسیب دیده است.
همچنین رژیم مجبور شده دو تا از سه میدان گازی دریایی خود (لویاتان و کاریش) را تعطیل کند که باعث کاهش دوسوم عرضه گاز و وابستگی به سوختهای گرانتر و آلایندهتری مانند زغالسنگ و نفت برای تولید برق شده است؛ این امر هزینههای انرژی را افزایش میدهد.
پادکست و رسانه خبری آنلاین آمریکایی، Energy News Beat نیز در مورد این دو میدان گازی نوشت: «اسرائیل به دلیل تهدیدات امنیتی ناشی از حملات ایران، ۲ میدان بزرگ گازی خود یعنی لویاتان و کاریش را به طور موقت تعطیل کرد. این تعطیلی، اسرائیل را مجبور به اتکای کامل به میدان گازی تامار برای تامین برق داخلی کرد و باعث شد صادرات گاز به مصر و اردن نیز تقریبا به صفر برسد. این اقدام علاوه بر ایجاد اختلال در تامین انرژی اسرائیل، بازار انرژی منطقهای را نیز دچار شوک کرد و مصر را با کمبود شدید گاز روبهرو ساخت.»
جنگ ایران و اسرائیل تاکنون باعث نوسان در بازارهای مالی جهانی شده و شاخصهای بورس از جمله بورس تلآویو و سایر بازارهای جهانی کاهش یافتهاند که نشاندهنده نگرانی سرمایهگذاران است. قیمت نفت در ابتدا به دلیل نگرانی از اختلال در عرضه در خاورمیانه، به ویژه تنگه هرمز (مسیر عبور حدود ۲۰ درصد نفت جهان) افزایش یافت. این امر هزینههای تولید را در سطح جهان بالا برده و میتواند منجر به فشارهای تورمی شود.
تحلیلگران معتقدند ایران ابزارهایی در اختیار دارد که میتواند به کمک آنها، قیمت نفت را بیش از اینها افزایش دهد. با این حال ایران تاکنون از این ابزارها استفاده نکرده است. ادامه جنگ، بیشک تهدیدی برای اختلال بیشتر اقتصادی در سطح منطقهای و جهانی است. هزینه جنگافروزی و تجاوزکاری رژیم را فقط ایران نمیدهد، بلکه ایالات متحده، کشورهای اروپایی و از همه بیشتر خود رژیم غاصب صهیونیستی متحمل هزینههای گزاف خواهند شد.
اسرائیل روزانه نزدیک به یک میلیارد دلار هزینه مستقیم نظامی متحمل میشود و علاوه بر آن، خسارات قابل توجهی از حملات موشکی به زیرساختهای برق و مناطق مسکونی و همچنین تعطیلی میادین گازی مهم خود دیده است. هزینههای مستقیم نظامی با رقم تقریبی ۷۲۵ میلیون دلار در روز به طور قابل اعتمادی برآورد شدهاند. هزینههای غیرمستقیم (مانند کاهش رشد اقتصادی، کاهش بهرهوری و تعطیلی کسبوکارها) قابل توجه بوده اما هنوز به طور دقیق تخمین زده نشدهاند. خسارات زیرساختی نیز روزانه صدها میلیون دلار برآورد شدهاند. این هزینهها به ویژه در زمان حملات موشکی شدید، افزایش مییابد و اگر ایران تصمیم بگیرد، میتواند این بخش از هزینههای رژیم را تشدید کند.
همه آنچه در این یادداشت ذکر شد، غیر از هزینه اسقاط ۴ فروند جنگنده f۳۵ است. بر اساس گزارشها، قیمت هر f۳۵ در اختیار رژیم حدود ۱۱۰ میلیون دلار است؛ بنابراین این رقم را نیز باید به هزینههای مستقیم نظامی اسرائیل اضافه کرد.