به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر به نقل از المیادین؛ چین اعلام کرد که دیگر در مذاکرات سازمان تجارت جهانی (WTO) به‌دنبال بهره‌مندی از مزایای ویژه کشورهای در حال توسعه نخواهد بود؛ اقدامی که بسیاری آن را نقطه عطفی در مسیر اصلاحات طولانی‌مدت این نهاد می‌دانند.
«لی چیانگ»، نخست‌وزیر چین، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت: پکن در مذاکرات جاری یا آینده WTO «هیچ امتیاز ویژه جدیدی» مطالبه نخواهد کرد. این تصمیم پس از سال‌ها انتقاد به‌ویژه از سوی ایالات متحده اتخاذ شد؛ چرا که واشنگتن همواره جایگاه چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان را با ادعای «کشور در حال توسعه» بودن آن ناسازگار می‌دانست.
مقام‌های چینی این تصمیم را بخشی از «ابتکار توسعه جهانی» توصیف کرده‌اند؛ طرحی که هدف آن تقویت نقش پکن در بازآرایی نظم بین‌المللی است. لی تأکید کرد چین همچنان خود را کشوری در حال توسعه می‌داند، اما قصد ندارد امتیازات بیشتری در چارچوب نظام تجاری جهانی مطالبه کند.
«نگوزی اوکونجو-ایویالا»، دبیرکل WTO، این اقدام را «لحظه‌ای سرنوشت‌ساز» برای سازمان خواند و آن را نشانه‌ای از تعهد به ایجاد نظامی متوازن‌تر و عادلانه‌تر در تجارت جهانی دانست.
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های WTO، نحوه برخورد با اقتصادهای قدرتمندی است که همچنان از مزایای کشورهای در حال توسعه بهره می‌گیرند؛ امتیازاتی مانند مهلت‌های طولانی‌تر برای اجرای توافق‌ها و معافیت از برخی تعهدات. عقب‌نشینی داوطلبانه چین از این مزایا، یکی از موانع مهم بر سر راه اصلاحات را برطرف می‌کند.
به گزارش فایننشال تایمز، «پتر اُلبِرگ»، سفیر نروژ در WTO، این تصمیم را فرصتی برای «پیشبرد بحث درباره عدالت در تجارت جهانی» ارزیابی کرده است.این تغییر موضع در ادامه مصالحه‌های پیشین چین از جمله تعهد به حذف سریع‌تر یارانه‌های زیان‌بار شیلات و همکاری در زمینه انتقال حق تولید واکسن کرونا به کشورهای در حال توسعه ارزیابی می‌شود.
«ینس اسکلوند»، رئیس اتاق بازرگانی اتحادیه اروپا–چین، هشدار داده است که این تصمیم می‌تواند مانع واکنش منفی کشورها نسبت به صادرات چین شود. او گفت: «بهتر است چین درباره بازتنظیم توازن تجاری در کالاهای صنعتی وارد گفت‌وگو شود، پیش از آنکه بحران جدی شکل بگیرد.»
تعریف «کشور در حال توسعه» سال‌هاست موضوعی بحث‌برانگیز در WTO است، زیرا اعضا می‌توانند به‌طور خودکار چنین جایگاهی را برای خود برگزینند. ایالات متحده و اتحادیه اروپا بارها این طبقه‌بندی برای چین را رد کرده و آن را نوعی مزیت ناعادلانه دانسته‌اند.
«لی چنگ‌گانگ»، مذاکره‌کننده ارشد چین، در گفت‌وگو با خبرگزاری شین‌هوا تأکید کرد که پکن با وجود چشم‌پوشی از امتیازات ویژه، همچنان خود را بخشی از جهان در حال توسعه می‌داند؛ موضعی که با نقش رهبری چین در میان کشورهای «جنوب جهانی» هم‌راستا است.
با این حال، این تصمیم به اختلافات تجاری چین با واشنگتن و بروکسل پایان نخواهد داد. نگرانی اصلی آمریکا و اتحادیه اروپا همچنان ظرفیت مازاد تولید در صنایع چین و اثرات آن بر بازارهای جهانی است.در همین حال، سازمان تجارت جهانی در حال آماده‌سازی برای چهاردهمین نشست وزیران تجارت است که مارس آینده در کامرون برگزار خواهد شد؛ نشستی که اصلاح نظام حل‌وفصل اختلافات متوقف‌شده از سال ۲۰۱۹ در دستور کار آن قرار دارد.
کنار گذاشتن مزایای کشورهای در حال توسعه از سوی چین، نشانه‌ای از تمایل پکن به پذیرش مسئولیت‌های بیشتر در حکمرانی تجارت جهانی است. تحلیلگران بر این باورند که این اقدام می‌تواند دست چین را برای ترویج دیدگاه خود درباره نظم چندجانبه جدید بازتر کند، هرچند تنش‌ها با آمریکا و اتحادیه اروپا همچنان ادامه خواهد داشت.