به گزارش اقتصاد معاصر؛ به نقل از روابط عمومی مرکز اطلاعات مالی، پولشویی معمولاً در سه مرحله انجام می‌شود: جایگذاری، لایه‌بندی و ادغام. در میان این مراحل، لایه‌بندی به‌ویژه پیچیده و درک آن بسیار مهم است.
این شامل جابجایی و تبدیل وجوه غیرقانونی برای پنهان کردن منشأ آنها است و ردیابی پول تا منبع غیرقانونی آن را برای مقامات دشوار می‌کند. با بررسی پیچیدگی‌های لایه‌بندی، می‌توانیم اهمیت راهبردهای پیشرفته مبارزه با پولشویی (AML) را در مبارزه با جرایم مالی بهتر درک کنیم.
لایه‌بندی دومین مرحله در فرآیند پولشویی است که پس از جایگذاری و قبل از ادغام انجام می‌شود. در این مرحله، هدف اصلی پنهان کردن منشأ وجوه غیرقانونی با انتقال آنها از طریق مجموعه‌ای پیچیده از تراکنش‌های مالی است. این تراکنش‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که رد پول را از مقامات نظارتی پنهان کنند و ردیابی وجوه تا منبع مجرمانه آنها را دشوار سازند.
لایه‌بندی شامل چندین تکنیک، از جمله انتقال الکترونیکی وجوه، استفاده از شرکت‌های صوری و جابجایی وجوه بین چندین حساب بانکی است. این روش‌ها چندین لایه از تراکنش‌ها را ایجاد می‌کنند که هر کدام سطحی از مشروعیت و ناشناس بودن را به وجوه غیرقانونی اضافه می‌کنند. در پایان فرآیند لایه‌بندی، پول ظاهراً پاک به نظر می‌رسد و می‌تواند بدون ایجاد سوءظن، دوباره به اقتصاد قانونی بازگردد.
درک سازوکار لایه‌بندی برای مؤسسات مالی و نهادهای نظارتی جهت تدوین راهبردهای مؤثر برای شناسایی و جلوگیری از پولشویی بسیار مهم است. فناوری‌های پیشرفته و راه‌حل‌های قوی AML نقش حیاتی در شناسایی فعالیت‌های مشکوک و تضمین رعایت مقررات مالی ایفا می‌کنند.
لایه‌بندی شامل تکنیک‌های پیچیده و متنوعی است که با هدف پنهان کردن منشأ وجوه غیرقانونی انجام می‌شود. مجرمان از این روش‌ها برای ایجاد لایه‌های پیچیده‌ای از تراکنش‌ها استفاده می‌کنند و ردیابی پول را برای مقامات دشوار می‌کنند. در اینجا به برخی از تکنیک‌های رایج مورد استفاده در مرحله لایه‌بندی پولشویی اشاره می‌کنیم:
- انتقال وجه الکترونیکی
یکی از رایج‌ترین روش‌ها در لایه‌بندی، انتقال الکترونیکی وجوه بین مؤسسات مالی مختلف است. با جابجایی وجوه بین بانک‌های مختلف، مجرمان می‌توانند از محیط‌های نظارتی مختلف برای پنهان کردن ردپای درآمدهای غیرقانونی خود سوءاستفاده کنند.
- شرکت‌های صوری
شرکت‌های پوسته‌ای، نهادهایی هستند که فقط روی کاغذ وجود دارند و در هیچ فعالیت تجاری مشروعی شرکت نمی‌کنند. پولشویان از این شرکت‌ها برای نگهداری و انتقال وجوه غیرقانونی استفاده می‌کنند و با ایجاد لایه‌ای از ناشناس بودن، خطر شناسایی را کاهش می‌دهند. این شرکت‌ها را می‌توان با الزامات افشای اطلاعات شرکتی آسان‌گیرانه تأسیس کرد که ردیابی مالکان واقعی را برای مقامات دشوارتر می‌کند.
- حساب‌های بانکی متعدد
مجرمان اغلب چندین حساب بانکی، گاهی با نام‌های مختلف، برای انتقال وجوه بین خود باز می‌کنند. این فرآیند به قطع ارتباط بین منبع و مقصد نهایی پول کمک می‌کند. آنها با جابجایی مکرر مبالغ کوچک، از گزارش فعالیت‌های مشکوک جلوگیری می‌کنند.
- سرمایه‌گذاری‌های با ارزش بالا
سرمایه‌گذاری در اقلام با ارزش بالا مانند املاک و مستغلات، اتومبیل‌های لوکس یا هنرهای زیبا، تکنیک دیگری است که در لایه‌بندی استفاده می‌شود. این دارایی‌ها را می‌توان خریدوفروش کرد که این امر ردیابی پول را پیچیده‌تر می‌کند. پس از فروش دارایی‌ها، درآمد حاصل از آن مشروع به نظر می‌رسد و می‌تواند دوباره به سیستم مالی وارد شود.
- استفاده از واسطه‌ها و نمایندگان
استفاده از واسطه‌ها یا نمایندگان، مانند همکاران مورد اعتماد یا اعضای خانواده، به پولشویان کمک می‌کند تا خود را بیشتر از وجوه غیرقانونی دور نگه‌دارند. این افراد می‌توانند از طرف مجرمان تراکنش انجام دهند و لایه دیگری از جدایی را ایجاد کنند.
تشخیص فعالیت‌های لایه‌بندی، چالش‌های قابل‌توجهی را برای مؤسسات مالی و سازمان‌های مجری قانون ایجاد می‌کند. پیچیدگی و ظرافت تراکنش‌های لایه‌بندی، شناسایی و ردیابی آنها را دشوار می‌کند. برخی از چالش‌های پیش روی تشخیص لایه‌بندی عبارت‌اند از:
حجم عظیم داده‌ها: لایه‌بندی شامل تراکنش‌های بی‌شماری در حساب‌ها و بانک‌ها است. تجزیه‌وتحلیل و اتصال این تراکنش‌ها می‌تواند بسیار دشوار باشد، به‌خصوص با توجه به حجم عظیم داده‌های مربوطه.
تکنیک‌های پیچیده: مجرمان به‌طور مداوم تکنیک‌های لایه‌بندی خود را برای فرار از شناسایی تطبیق می‌دهند. آنها از روش‌های پیچیده‌ای مانند ساختاردهی تراکنش‌ها برای پایین‌تر ماندن از آستانه‌های گزارش‌دهی و استفاده از ارزهای دیجیتال برای پنهان کردن رد پول استفاده می‌کنند.
فناوری‌های در حال تکامل: استفاده از فناوری‌های نوظهور، مانند ارزهای دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین ناشناس، لایه دیگری از پیچیدگی را به فعالیت‌های لایه‌بندی اضافه می‌کند. این فناوری‌ها می‌توانند ردیابی تراکنش‌ها و شناسایی افراد پشت آنها را دشوارتر کنند.
تشخیص لایه‌بندی در تراکنش‌های مالی برای مبارزه با پولشویی بسیار مهم است. مؤسسات مالی و نهادهای نظارتی برای شناسایی فعالیت‌های مشکوک به فناوری‌های پیشرفته و نظارت دقیق متکی هستند. در اینجا برخی از نشانه‌های هشدار و شاخص‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده وقوع لایه‌بندی باشند، آورده شده است:
1- پرچم‌های قرمز و شاخص‌ها
الگوها و رفتارهای خاص می‌توانند نشان‌دهنده فعالیت‌های لایه‌بندی بالقوه باشند. شناخت این نشانه‌های خطر برای تلاش‌های مؤثر در مبارزه با پولشویی ضروری است:
- حجم بالای تراکنش‌ها: تراکنش‌های متعدد شامل مبالغ دقیق و گرد شده می‌تواند نشانه‌ای از لایه‌بندی باشد. این تراکنش‌ها اغلب پشت سر هم و با سرعت‌بالا رخ می‌دهند و ردیابی منشأ وجوه را دشوار می‌کنند.
- انتقال مکرر وجه بین چندین حساب: جابجایی سریع وجه بین حساب‌های مختلف، به‌خصوص در یک دوره کوتاه، می‌تواند نشان‌دهنده تلاش برای پنهان کردن رد پول باشد. این می‌تواند شامل انتقال وجه داخلی و بین‌المللی باشد.
- فراوانی بالای انتقال وجه: تعداد زیاد انتقال وجه، به‌ویژه به حساب‌های خارجی، می‌تواند نشان‌دهندهٔ لایه‌بندی باشد. پیچیدگی و سرعت این تراکنش‌ها، آنها را برای پنهان کردن وجوه غیرقانونی مؤثر می‌کند.
- الگوهای تراکنش غیرمعمول: هرگونه انحراف از رفتار تراکنشی عادی مشتری می‌تواند نشانه‌ای از لایه‌بندی باشد. این شامل افزایش ناگهانی در حجم تراکنش، تغییر در نوع تراکنش‌ها یا ذی‌نفعان جدید و غیرمعمول می‌شود.
در طول سال‌ها، طرح‌های لایه‌بندی بدنام متعددی کشف شده‌اند که پیچیدگی و تأثیر لایه‌بندی در پولشویی را برجسته می‌کنند.
برخی از نمونه‌ها عبارت‌اند از:
اسناد پاناما: افشای اسناد پاناما در سال 2016، شبکه گسترده‌ای از بیش از 200000 شرکت صوری را که توسط شرکت حقوقی پانامایی «موساک فونسکا» تأسیس شده بود، افشا کرد. این شرکت‌ها توسط افراد بانفوذ در سراسر جهان برای تسهیل پولشویی، فرار مالیاتی و سایر فعالیت‌های مالی غیرقانونی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. شبکه پیچیده این شرکت‌ها، لایه‌هایی از تراکنش‌ها را ایجاد می‌کرد که منشأ و مالکیت واقعی وجوه را پنهان می‌کرد.
پولشویی مبتنی بر تجارت: پولشویی مبتنی بر تجارت شامل دستکاری در معاملات تجاری برای پنهان کردن جابجایی وجوه غیرقانونی است. مجرمان ممکن است کالاها و خدمات را بیش از حد یا کمتر از حد واقعی فاکتور کنند، کالاها را بیش از حد یا کمتر از حد واقعی ارسال کنند، یا کالاها یا خدمات را به‌طور نادرست توصیف کنند تا لایه‌هایی از پیچیدگی ایجاد کنند و مسیر پول را مبهم سازند.
استفاده از حساب‌های فراساحلی و شرکت‌های پوسته‌ای: مجرمان اغلب از حساب‌های فراساحلی و شرکت‌های پوسته‌ای برای پنهان کردن و طبقه‌بندی وجوه غیرقانونی استفاده می‌کنند. این حساب‌ها و شرکت‌ها سطح بالاتری از پنهان‌کاری مالی را فراهم می‌کنند و ردیابی پول تا مبدأ آن را برای مقامات دشوارتر می‌کنند.
راهکارهای پیشرفته مبارزه با پولشویی نقش حیاتی در تشخیص و جلوگیری از لایه‌بندی دارند. این فناوری‌ها، از جمله هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، می‌توانند حجم عظیمی از داده‌های تراکنش را به‌صورت آنی تجزیه‌وتحلیل کنند. آنها به شناسایی الگوهای مشکوکی که ممکن است از طریق نظارت دستی فوراً آشکار نشوند، کمک می‌کنند.
ادغام سیستم‌های مبارزه با پولشویی با سایر سیستم‌های مالی، دیدگاه جامعی از فعالیت‌های مشتری ارائه می‌دهد. این رویکرد جامع تضمین می‌کند که نشانه‌های خطر نادیده گرفته نمی‌شوند و اثربخشی کلی تلاش‌های مبارزه با پولشویی را افزایش می‌دهد.
به‌روزرسانی منظم فهرست‌های غربالگری و آموزش مداوم کارکنان نیز بسیار مهم است. این اقدامات تضمین می‌کند که مؤسسات مالی از تکنیک‌های پولشویی در حال تحول جلوتر باشند و الزامات نظارتی را رعایت کنند.