فرشید ایلاتی، کارشناس مسکن در گفتوگو با خبرنگار اقتصاد معاصر با اشاره به وضعیت بازار مسکن در تابستان سال جاری گفت: تابستان ۱۴۰۴ تحت تاثیر مجموعه‌ای از اتفاقات سیاسی و اجتماعی بود. در انتهای خرداد و ابتدای تابستان شاهد جنگ ۱۲ روزه بودیم که تاثیر مستقیمی بر بازار اجاره در کلان‌شهر‌ها از جمله تهران داشت و موجب شد التهاب پیش‌بینی‌شده در فصل جابه‌جایی‌ها تا حدی فروکش کند؛ به همین خاطر در تابستان امسال شاهد ثبات نسبی در نرخ اجاره‌بها بودیم.
وی افزود: علاوه بر جنگ ۱۲ روزه، خروج بخشی از اتباع افغانستانی از مناطق جنوبی و جنوب‌شرقی تهران نیز به ایجاد آرامش نسبی در بازار اجاره‌بها کمک کرد. البته این موضوع به معنای تاثیرگذاری سیاست‌های دولت بر ثبات بازار مسکن نیست، بلکه ناشی از شرایط بیرونی این بازار بوده است.
ایلاتی درخصوص وضعیت کلی اقتصاد و تاثیر آن بر سرمایه‌گذاری در بخش مسکن گفت: در یک دهه گذشته، به ویژه در سایه مذاکرات، اقتصاد کشور در وضعیت «انتظاری» قرار گرفت و بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها متوقف شد. این روند موجب شد تا بخش خصوصی نیز در حوزه مسکن تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری نشان دهد، در حالی که پیش‌تر حدود ۳۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌های جدید در کشور به بخش مسکن اختصاص داشت اما این رقم در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است.
وی با اشاره به کاهش آمار پروانه‌های ساختمانی گفت: کاهش صدور پروانه‌های ساختمانی و نبود سرمایه‌گذاری جدید موجب شده تا بازار مسکن با نوعی رکود تورمی مواجه شود؛ به این معنا که هم رکود در معاملات وجود داشت و هم افزایش قیمت‌ها ادامه پیدا کرد.
این کارشناس مسکن گفت: اگر آغاز رکود مسکن را بخواهیم مشخص کنیم، باید آن را همزمان با آغاز مذاکرات برجام بدانیم و ادامه آن را نیز در فضای فعلی مرتبط با مکانیسم ماشه دنبال کنیم، چرا که چنین فضایی در کشور موجب شده بخش قابل توجهی از تورم در کشور ماهیت انتظاری پیدا کند.
ایلاتی با اشاره به کاهش تورم مسکن در یک سال گذشته گفت: در یک سال گذشته تورم مسکن کاهش نسبی داشته اما در شهریورماه تورم نقطه‌به‌نقطه نسبت به ماه قبل تغییر چندانی نکرده و این یک زنگ خطر برای افزایش تورم مسکن به حساب می‌آید.
وی افزود: در حوزه عرضه نیز طرح نهضت ملی مسکن تا حدودی موجب شد تا فشار کاهشی بر قیمت‌ها وارد شود. پیش‌بینی می‌شود با تکمیل این پروژه‌ها در دو سال آینده، تعادل بهتری بین عرضه و تقاضای مسکن ایجاد شود.
این کارشناس مسکن درخصوص تاثیر تحریم‌ها بر بازار مسکن گفت: تحریم‌ها تاثیر مستقیمی بر بازار مسکن ندارند، چرا که بیش از ۹۰ درصد مصالح ساختمانی و خدمات مهندسی در داخل کشور تولید و ارائه می‌شود اما تحریم‌ها به صورت غیرمستقیم از طریق کاهش سرمایه‌گذاری در اقتصاد کلان می‌توانند اثر محدود و کوتاهی بر بازار مسکن بگذارند.
وی درخصوص روند کُند اجرای طرح نهضت ملی مسکن گفت: اگر بخواهیم صادقانه با مردم صحبت کنیم، نهضت ملی مسکن عملا متوقف شده، چرا که بسیاری از پروژه‌ها نیمه‌تمام باقی مانده و تسهیلات بانکی به درستی پرداخت نمی‌شود.
وی افزود: وزارت راه و شهرسازی در رابطه با طرح مسکن‌های حمایتی نتوانسته تعهدات لازم را از نظام بانکی دریافت و به پروژه‌ها تزریق کند. بنابراین حال‌وروز این پروژه‌ها مطلوب نیست و نیاز به دخالت جدی رئیس جمهور و شورای عالی مسکن دارد.
ایلاتی در پاسخ به این پرسش که برای حل بحران مسکن چه اقداماتی باید انجام شود، گفت: برای بهبود بخش مسکن باید به سمت ایجاد توسعه‌گر‌های ساخت‌وساز و اجاره‌داری حرکت کنیم. همچنین در کنار آن، توسعه‌گر‌های ساخت باید بتوانند با طراحی‌های به‌روز، فضا‌های سکونتگاهی جدید متناسب با نیاز جامعه را ایجاد کنند.
وی افزود: دولت در طرح‌های گذشته مثل مسکن مهر یا حتی نهضت ملی مسکن فقط خانه ساخت اما فضای شهری ایجاد نکردیم، در حالی که امروز نیازمند ساخت فضا‌های شهری کامل با زیرساخت‌های مناسب هستیم.
وی همچنین گفت: آنچه از شواهد می‌توان نتیجه گرفت، این است که تا پایان سال همچنان شاهد تداوم رکود در بازار مسکن خواهیم بود.