به گزارش اقتصاد معاصر؛ بر اساس ضوابط بودجه مصوب دولت و سازوکار تعیین شده در قانون برنامه هفتم توسعه، فرمول محاسبه حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ بر مبنای چهار مولفه اصلی شامل حقوق آخرین حکم سال قبل، اعمال ضریب افزایش سنواتی ۲۰ درصد، محاسبه مرحله دوم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و اضافه شدن مبلغ متناسب‌سازی به حقوق پایه اجرا می‌شود؛ به این ترتیب، میزان افزایش حقوق بازنشستگان ۱۴۰۵ تنها محدود به رشد ۲۰ درصدی نیست و با احتساب طرح همسان‌سازی، دریافتی نهایی بسیاری از بازنشستگان کشوری به سطح قابل توجهی نزدیک به حقوق شاغلان هم‌تراز خواهد رسید.
با نزدیک شدن به زمان بررسی و نهایی شدن احکام حقوقی سال آینده، موضوع فرمول محاسبه حقوق بازنشستگان و میزان افزایش حقوق بازنشستگان در 1405 به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جامعه بازنشستگان کشور تبدیل شده است. بر اساس بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ و استمرار سیاست‌های حمایتی دولت، حقوق بازنشستگان کشوری همچنان بر پایه افزایش سنواتی ۲۰ درصد و ادامه اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تعیین می‌شود. در همین راستا، شیوه جدید محاسبه حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ نسبت به سال‌های گذشته ساختاری چندمرحله‌ای دارد که علاوه بر افزایش سالانه، متناسب‌سازی فاصله دریافتی با حقوق شاغلان هم‌تراز را نیز در بر می‌گیرد.
مطابق ضوابط بودجه‌ای و بخشنامه‌های سازمان اداری و استخدامی، فرمول محاسبه حقوق بازنشستگان کشوری در سال ۱۴۰۵ بر پایه چهار مؤلفه اصلی انجام می‌شود:
عدد آخرین حکم حقوقی سال قبل
اعمال ضریب افزایش سالانه ۲۰ درصد
محاسبه مرحله دوم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
اضافه شدن مبلغ نهایی متناسب‌سازی به حقوق پایه
به عبارت ساده‌تر، ابتدا حقوق بازنشسته با افزایش سنواتی مرسوم (۲۰ درصد) رشد می‌کند و سپس متناسب‌سازی حقوق به صورت جداگانه و بر اساس سازوکار برنامه هفتم توسعه محاسبه شده و به عدد حاصل اضافه می‌شود.
طبق آنچه در بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ آمده، دولت مانند سال گذشته تصمیم گرفته است ضریب افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارکنان دولت را حفظ کند و همین ضریب در تعیین حقوق بازنشستگان کشوری در سال ۱۴۰۵ نیز نقش محوری دارد.
در گام نخست:
مبلغ آخرین حکم حقوقی بازنشسته در پایان سال ۱۴۰۴
در عدد ۱/۲۰ ضرب می‌شود.
مثال محاسبه اولیه
اگر بازنشسته‌ای در سال ۱۴۰۴ حقوق ماهانه ۱۶ میلیون تومان دریافت کرده باشد:
16,000,000 × 1.20 = 19,200,000 تومان
در این مرحله حقوق پایه فرد در سال ۱۴۰۵ به ۱۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش می‌یابد، اما این پایان محاسبه نیست و بخش مهم‌تر، یعنی همسان‌سازی حقوق بازنشستگان هنوز باقی مانده است.
بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، فرآیند همسان‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری در یک برنامه سه‌ساله تعریف شده است:
سال اول (۱۴۰۳): افزایش حقوق تا سطح ۴۰ درصد حقوق شاغل هم‌تراز
سال دوم (۱۴۰۴): ادامه مسیر متناسب‌سازی
سال سوم (۱۴۰۵): رسیدن حقوق بازنشستگان به ۹۰ درصد حقوق شاغلان هم‌تراز
به این ترتیب، در سال ۱۴۰۵ مرحله پایانی طرح همسان‌سازی اجرا می‌شود و فاصله حقوق بازنشستگان با کارکنان شاغل هم‌رتبه به حداقل ممکن می‌رسد.
نحوه محاسبه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان بر پایه اطلاعات مندرج در احکام حقوقی سال‌های قبل انجام می‌گیرد:
مبلغ افزایش متناسب‌سازی درج‌شده در حکم سال ۱۴۰۴
تقسیم عدد فوق بر ۴۰ درصد مرحله اول همسان‌سازی
عدد به‌دست‌آمده، مبلغ کلی متناسب‌سازی معادل ۹۰ درصد حقوق شاغل هم‌تراز خواهد بود.
سپس این عدد در ۳۰ درصد ضرب می‌شود تا افزایش مرحله دوم متناسب‌سازی به دست آید.
مبلغ حاصل در نهایت به حقوق پایه افزوده می‌شود.
به زبان ساده، فرمول نهایی محاسبه حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ به این شکل است:
حقوق نهایی بازنشسته =
آخرین حکم حقوقی سال ۱۴۰۴ × 1.20
+ مبلغ افزایش مرحله دوم متناسب‌سازی (۳۰٪ از عدد کلی متناسب‌سازی)
به این ترتیب، افزایش حقوق بازنشستگان در 1405 تنها محدود به همان رشد ۲۰ درصدی نیست و بسته به سطح متناسب‌سازی، ممکن است عدد افزایش واقعی بسیار بالاتر از این مقدار باشد.
لازم به ذکر است که فرمول محاسبه حقوق بازنشستگان کشوری کاملاً با شیوه محاسبه مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی تفاوت دارد. بازنشستگان کشوری حقوق خود را بر اساس:
آخرین حکم کارگزینی
ضریب افزایش سنواتی دولت
اجرای مرحله‌ای متناسب‌سازی طبق قانون برنامه هفتم
دریافت می‌کنند، در حالی که محاسبه حقوق مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی مبتنی بر:
میانگین دستمزد دو سال پایانی اشتغال
ضریب سنوات پرداخت حق بیمه
بخشنامه‌های مستقل سازمان تأمین اجتماعی است و ارتباط مستقیمی با حقوق کارکنان دولت ندارد.
طبق آخرین اعلام رسمی، میزان افزایش حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ ترکیبی از:
رشد ۲۰ درصدی سنواتی
مرحله دوم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
رسیدن دریافتی به سطح ۹۰ درصد حقوق شاغلان هم‌تراز خواهد بود.
این ساختار جدید باعث می‌شود دریافتی نهایی بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ نسبت به سال‌های گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته باشد و اختلاف مزدی میان بازنشستگان و کارکنان شاغل تا حد زیادی کاهش یابد.