امید علوی، مدیرعامل شرکت برقتو در گفتوگو با خبرنگار اقتصاد معاصر با انتقاد از مغفولماندن بهینهسازی و صرفهجویی انرژی در سالهای گذشته اظهار داشت: حوزه بهینهسازی و صرفهجویی در کشور ما به دلیل دستوری بودن نرخ حاملهای انرژی در سالهای گذشته عملا کنار گذاشته شده و امروز میبینیم که تقریبا ۳.۷ برابر استاندارد جهانی در ایران انرژی مصرف میکنیم. این وضعیت هیچ راهحلی جز بهینهسازی، صرفهجویی و به موازات آن اصلاح اقتصادی حوزه انرژی ندارد.
وی با اشاره به اینکه در سالهای اخیر در سطح قوانین گامهایی برداشته شده است افزود: خدا را شکر کارهای خوبی اتفاق افتاده است؛ الان قوانین مناسبی وجود دارد؛ هم قوانینی که مجلس تصویب کرده و هم برنامه هفتمی که مصوب شده و زیرساختهای قانونی خوبی برای این حوزه گذاشته شده است اما اجرای این زیرساختها با چالشهای بسیار جدی مواجه است.
مدیرعامل برقتو، عدم هماهنگی دستگاهها را یکی از مهمترین موانع اجرای طرحهای بهینهسازی دانست و توضیح داد: یکی از چالشها برمیگردد به عدم هماهنگی دستگاهها. به عنوان مثال، امروز در شرکتهای توزیع برق و شرکتهای گاز استانی و منطقهای مشکل داریم. طرحهای بهینهسازی و صرفهجویی که در کشور اجرا میشود، در نهایت به گواهیهای صرفهجویی منتهی میشود که صنایع میتوانند آن را با قبوض برق یا گاز خود تهاتر کنند.
وی ادامه داد: وقتی این گواهیها در قبوض اعمال میشود، شرکتهای توزیع برق و شرکتهای گاز که تا دیروز قبوض ماهیانه دریافت میکردند، عملا با این واقعیت مواجه میشوند که دیگر پول نقدی بابت آن بخش از انرژی تحویلی دریافت نخواهند کرد؛ چون مشترک قبض خود را از محل گواهیهای صرفهجویی تسویه میکند. طبیعی است در این شرایط آن شرکتها همکاری لازم را نشان نمیدهند و این به یکی از بزرگترین چالشهای اجرایی در این حوزه تبدیل شده است.
علوی چالش مهم دیگر را نوع قراردادهای منعقدشده با سرمایهگذاران حوزه بهینهسازی عنوان کرد و گفت: به نظر من چالش بعدی که بسیار حائز اهمیت است، قراردادهایی است که با سرمایهگذارهای این حوزه بسته میشود. این قراردادها عمدتا یکطرفه و بدون نگاه برد برد برای سرمایهگذار و سرمایهپذیر است و این موضوع جذابیت سرمایهگذاری را کاهش میدهد. باید به این قراردادها نگاه جدیتری شود و اصلاح آنها در دستور کار قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه کشور برای اصلاح این وضعیت زمان زیادی در اختیار ندارد، افزود: ما در کشورمان زمان نداریم؛ امروز دچار بحران انرژی هستیم و نمیشود مثل گذشته عمل کرد که یک تغییر چند سال زمان ببرد. امروز به نگاهی نیاز داریم که بتواند در ظرف چند ماه تغییرات را اجرایی کند.
این فعال حوزه انرژی با مقایسه هزینه و زمان مورد نیاز برای توسعه تولید و اجرای طرحهای بهینهسازی تصریح کرد: میدانیم با سرمایهگذاری در حوزه بهینهسازی و صرفهجویی میتوان بحران را در زمان کمتر و با هزینه بسیار پایینتر نسبت به افزایش تولید حل کرد. امیدواریم دستگاهها بتوانند هماهنگ شوند و قوانین و زیرساختها به درستی اجرا شود.
علوی در بخش دیگری از سخنان خود به ضعف سیاستگذاری در حوزه تامین ارز برای صنایع مرتبط با بهینهسازی اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از بخشهایی که به نظر من به آن کم توجه شده، موضوع تامین ارز و تخصیص ارزی است. صنایعی که کالاهای بهینه تولید میکنند یا کالاهای حوزه بهینهسازی و صرفهجویی را میسازند مثل موتورهای کولرهای BLDC، لامپهای کممصرف و تجهیزاتی که در صنایع برای کاهش مصرف استفاده میشود، امروز به شدت مشکل ارزی دارند.
مدیرعامل برقتو در عین حال با اشاره به تمرکز کنونی کشور بر توسعه نیروگاههای خورشیدی بیان کرد: امروز تقریبا همه کشور بسیج شده که نیروگاههای خورشیدی را توسعه دهد اما باید توجه داشت نیروگاههای خورشیدی به شبکه نیاز دارند؛ شبکه انتقال ما مشکل دارد و شاید توسعه آن در زمان کوتاه امکانپذیر نباشد.
وی در ادامه افزود: صرفهجویی و بهینهسازی سرعت بسیار بالاتری نسبت به بخش تولید دارد. ما منکر این نیستیم که تولید هم باید در کنار صرفهجویی توسعه پیدا کند اما این نیازمند یک نگاه متوازن است.
علوی با انتقاد از تمرکز سیاست ارزی بر یک بخش بیان کرد: بانک مرکزی همانطور که به حوزه خورشیدی ارز تخصیص میدهد، حتما باید به حوزه بهینهسازی و صرفهجویی هم نگاه ویژهتری داشته باشد و تخصیص ارز این بخشها را در اولویت قرار دهد. اگر قرار است بحران انرژی در زمان کوتاه و با هزینه منطقی مدیریت شود، نمیتوان بهینهسازی را در حاشیه نگه داشت و فقط به توسعه تولید تکیه کرد.